Policjanci nienawidzą tego pytania. Kierowcy mogą ratować się nim podczas kontroli

Powodem policyjnej kontroli najczęściej jest popełnienie przez kierującego jakiegoś wykroczenia. Przy okazji jednak funkcjonariusze mogą wykonać szereg dodatkowych czynności. Zwykle weryfikują oni dokumenty kierowcy oraz pojazdu i sprawdzają trzeźwość. Mogą jednak sprawdzić także stan techniczny naszego pojazdu i przeprowadzić krótką jazdę testową. Prawo pozwala także na przeszukanie pojazdu i to nie tylko policjantowi.

Kontrolować kierujących mogą także funkcjonariusze:

• Centralnego Biura Śledczego, Służby Celnej, 
• Straży Granicznej 
• Żandarmerii Wojskowej 
• Centralnego Biura Antykorupcyjnego 
• Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego 
• Służby Leśnej (w pobliżu lasu, gdy zachodzi podejrzenie nielegalnej wywózki drewna)

Zacznijmy od tego, że przeszukanie samochodu, nie jest czynnością rutynową. Aby je przeprowadzić, policjant musi mieć ku temu odpowiedni powód. Przeszukania dopuszcza się, kiedy zachodzi podejrzenie, że kierowca lub pasażer popełnili czyn zabroniony, taki jak przewożenie broni, niedozwolonych substancji lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa. W praktyce o "zajściu podejrzenia" mówimy wtedy, gdy jakakolwiek rzecz wzbudziła podejrzenia policjanta. Tą rzeczą może być wszystko, więc w teorii policjant może przeszukać auto kiedy tylko chce.

Zanim jednak rozpocznie przeszukanie, funkcjonariusz powinien podać powód oraz podstawę prawną na żądanie kierowcy. Standardowo przeszukanie powinno być czynnością w postępowaniu karnym realizowaną na polecenie sądu lub prokuratora. Przepisy dają jednak możliwość przeprowadzenia takiej kontroli bez postanowienia powyższych organów na podstawie art. 15 ust. 1 pkt. 5 ustawy o policji:

Policjanci wykonując czynności, o których mowa w art. 14, mają prawo dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunków w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary lub w celu znalezienia:

• broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów mogących służyć do popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary lub
• przedmiotów, których posiadanie jest zabronione, lub mogących stanowić dowód w postępowaniu prowadzonym w związku z realizacją zadań, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1, 2, 3a, 4, 4a, 6 i 7, oraz przepisów innych ustaw określających zadania Policji lub
• przedmiotów podlegających przepadkowi w przypadku uzasadnionego przypuszczenia posiadania przez osobę broni lub takich przedmiotów lub uzasadnionego przypuszczenia ich użycia do popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary
• na zasadach i w sposób określony w art. 15d i art. 15e

Tak jak napisaliśmy wcześniej, to policjant sam ocenia, czy ma podstawę do przeszukania naszego pojazdu. Możemy się z nią oczywiście nie zgodzić, ale to niczego nie zmieni - musimy wypełniać polecenia funkcjonariusza. Ale możemy zniechęcić go do przeszukania, powołując się na odpowiednią procedurę.

Kierowca ma bowiem prawo zażądać sporządzenia protokołu z przeszukania. Przygotowanie takiego dokumentu jest czasochłonne - muszą się tam znaleźć informacje o dacie i miejscu przeszukania, jego powodzie, a także dokumentować każdą czynność podjętą przez funkcjonariusza. Protokół powinien zawierać spis znalezionych przedmiotów oraz wszystkie podjęte czynności. Jeśli policjant nie ma naprawdę dobrego powodu, żeby przeprowadzić przeszukanie, jest spora szansa, że je sobie daruje.

Jeśli tego jednak nie zrobi i dojdzie do przeszukania, taki protokół, który po zakończeniu czynności możemy przeczytać i podpisać, jeśli nie mamy do niego zastrzeżeń, może nam się potem przydać.

Nie możemy zabronić policjantowi przeszukania naszego pojazdu, ale możemy po fakcie złożyć skargę na jego zachowanie. Do tego właśnie przyda nam się protokół z przeszukania.

Na złożenie takiego zażalenia mamy 7 dni od momentu przeprowadzenia czynności. Dokument składa się do sądu rejonowego za pośrednictwem jednostki policji właściwej dla miejsca, w którym doszło do przeszukania pojazdu.

***