Żandarmeria Wojskowa na drodze. Czy musimy zatrzymać się do kontroli?
Żandarmeria Wojskowa (ŻW) posiada szerokie uprawnienia, ale większość z nich dotyczy żołnierzy czy pracowników jednostek wojskowych. Co w przypadku kontroli drogowej, w której skład wchodzi funkcjonariusz ŻW? Wszystko zależy od tego, czy przeprowadzają ją z policjantem czy bez.
Czasem zdarza się zobaczyć na drodze patrole składające się z funkcjonariuszy Żandarmerii Wojskowej. Ich uprawnienia, zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. Nr 123, poz. 1353), są bardzo szerokie i dotyczą:
- żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową;
- żołnierzy nie będących w czynnej służbie wojskowej w czasie noszenia przez nich mundurów oraz odznak i oznak wojskowych;
- pracowników zatrudnionych w jednostkach wojskowych: w związku z ich zachowaniem się podczas pracy w tych jednostkach, w związku z popełnieniem przez nich czynu zabronionego przez ustawę pod groźbą kary, wiążącego się z tym zatrudnieniem;
- osób przebywających na terenach lub w obiektach wojskowych;
- innych osób podlegających orzecznictwu sądów wojskowych;
- osób nie będących żołnierzami, jeżeli współdziałają z osobami wyżej wymienionymi, w popełnieniu czynu zabronionego przez ustawę pod groźbą kary albo też, jeżeli dokonują czynów zagrażających dyscyplinie wojskowej albo czynów przeciwko zdrowiu lub życiu żołnierza albo mieniu wojskowemu;
- żołnierzy sił zbrojnych państw obcych przebywających na terytorium RP oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli pozostają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.
Oznacza to mniej więcej tyle, że żandarmi skupiają się w trakcie swoich czynności na kontroli żołnierzy oraz osób, które współpracują z wojskiem (nawet jeśli są cywilami). Czasem jednak zdarza się zobaczyć na drodze patrol składający się i z wojskowego żandarma i policjanta, co wtedy?
Jeśli chodzi o cywilów niezwiązanych w jakikolwiek sposób z wojskiem, żandarmi nie mają wielu uprawnień. Według prawa funkcjonariusz żandarmerii nie może więc zatrzymać cywilnego auta i poprosić o okazanie dokumentów, o wystawieniu mandatu nie wspominając. Sprawa ma się jednak zupełnie inaczej, gdy patrol jest "mieszany", to znaczy składa się z żołnierza żandarmerii i policjanta.
Wtedy, poproszeni o okazanie dokumentów, powinniśmy to zrobić, zwłaszcza w obecności policjanta. Co prawda żandarm może zatrzymać pojazd, ale kiedy stwierdzi, że nie prowadzi go żołnierz czy też osoba wymieniona na liście powyżej, traci prawo do kontroli. Co ciekawe, odmowa okazania dokumentów żandarmowi (jeśli jesteśmy cywilem) nie jest wykroczeniem i nie grozi za to ani mandat ani postępowanie karne.
Żołnierze żandarmerii wojskowej mogą za to kierować ruchem, co zdarza się dość często przy okazji np. parad wojskowych lub przejazdów sprzętu wojskowego na poligon.
Szersze uprawnienia dotyczące kontroli kierowców mają funkcjonariusze Inspekcji Transportu Drogowego, którzy mogą mierzyć prędkość, sprawdzać trzeźwość czy zatrzymywać i kontrolować kierowców, którzy popełnili rażące wykroczenia w ruchu drogowym (prawo nie precyzuje, jakie to wykroczenia).
