Rodzina Patryka P. nie zapłaci za szkody po wypadku w Krakowie. Wyjaśniamy
Nie milkną echa tragicznego wypadku z udziałem Patryka P., w którym zginęła czwórka młodych mężczyzn, pędzących nocą przez centrum Krakowa w przerobionym Renault Megane RS. Po tym, jak władze miasta oszacowały straty na 150 tys. zł, w internecie rozgorzała burzliwa dyskusja o tym, kto powinien pokryć koszty usunięcia szkód. Co o kwestii finansowej odpowiedzialności za zdarzenie mówią polskie przepisy?
Wypadek, do którego doszło 15 lipca o godzinie 3.03 na al. Krasińskiego w Krakowie, wciąż rozpala opinię publiczną. Jak informował niedawno serwis kraknews.pl - przedstawiciele Krakowa oszacowali wyrządzone przez pojazd straty na kwotę 150 tys. zł. Tyle kosztować ma naprawa 14 metrów muru uszkodzonego przez samochód. Władze miasta już zadeklarowały, że nie zamierzają finansować remontu z własnej kieszeni. Czy oznacza to, że szkody pokryć będzie musiała rodzina Patryka P.?
Z prawnego punktu widzenia wypadek w Krakowie uznać można za nietypowy. Sprawca poruszał się ubezpieczonym pojazdem, ale miał we krwi 2,3 promila alkoholu.
Wyjaśnijmy - nie jest prawdą, że w takiej sytuacji "nie działa ubezpieczenie OC". Zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych stan sprawcy zdarzenia (np. to czy prowadził pojazd pod wpływem alkoholu, środków odurzających czy np. nieprawidłowo dawkowanych leków) nie wpływa na kwestię odpowiedzialności ubezpieczyciela. W takich sytuacjach polisa OC w dalszym ciągu chroni ofiary zdarzenia, tyle że firma ubezpieczeniowa skorzystać może z przysługującego jej prawa do tzw. regresu.
Mówiąc wprost - jeśli pojazd posiadał ważną polisę OC, a jego kierowca doprowadził do wypadku będąc pod wpływem alkoholu lub podobnie działającego środka - szkody pokrywa zakład ubezpieczeniowy. Dopiero potem - zgodnie z zasadami zapisanymi w tzw. ogólnych warunkach ubezpieczenia wynikającymi z Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych - może, chociaż nie ma takiego obowiązku, wystąpić do kierowcy o zwrot wypłaconych środków.
Mówienie o tym, że w przypadku "pijanych kierowców" ubezpieczenie OC "nie działa", jest więc daleko idącym uproszczeniem rzeczywistego stanu rzeczy. Pamiętajmy, że OC ma przede wszystkim chronić ofiary. Stąd ustawodawca zadbał, by kwestia dochodzenia roszczeń od sprawcy nie obciążała pokrzywdzonych lecz - właśnie - zakłady ubezpieczeniowe.
A co z sytuacją, jeśli sprawca zdarzenia, który prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu - tak jak miało to miejsce w Krakowie - sam ginie w wypadku? Czy wówczas finansowe następstwa zdarzenia przechodzą na rodzinę sprawcy? Nie.
Teoretycznie, w takich sytuacjach zastosowanie powinien mieć art. 922 Kodeksu cywilnego mówiący o spadkach. W paragrafie 1 czytamy, że
Rzeczywiście, przez wiele lat rodziny spłacały długi sprawców takich wypadków, ale orzecznictwo w takich sprawach zmieniło stanowisko Sądu Najwyższego. Ten jeszcze w 2012 roku uznał, że karanie członków rodziny za nieodpowiedzialne zachowanie jednego z jej członków rodzi daleko idące wątpliwości natury moralnej. Mówiąc wprost - trudno przecież winić terroryzowaną przez agresywnego męża żonę o to, że ten zginął w spowodowanym - pod wpływem alkoholu - wypadku, wyrządzając przy tym szkody na wiele tysięcy złotych. Stąd w uchwale Sądu Najwyższego III CZP 61/12 z 16 listopada 2012 roku czytamy, że:
Podsumowując, 150 tys. zł, na jakie Kraków wycenił powstałe w wyniku wypadku szkody, obciąży budżet ubezpieczyciela. Ten - do sumy gwarancyjnej, czyli 5,21 mln euro - pokrywać będzie też wszelkie ewentualne roszczenia ze strony rodzin ofiar, czyli mężczyzn, którzy - wraz z Patrykiem P. zginęli w wypadku w Krakowie.
