Pierwsza taka droga w Polsce. Tu jeździ się zupełnie inaczej
Czy drogi typu 2-1 to przyszłość organizacji ruchu? Nie można tego wykluczyć. W wielu polskich miastach przebudowano ulice tak, aby dać priorytet ruchowi pieszemu i rowerowemu, a nie samochodowemu. Z kolei drogi 2-1 to rozwiązanie stworzone z myślą o mniejszych miejscowościach, które również chciałyby "zachęcać" mieszkańców do rezygnacji z jazdy samochodem.
Stosowanie dróg typu 2-1 ma długą tradycję, choć do tej pory głównie na zachodzie Europy. Spotkamy je chociażby w Holandii, Danii, Norwegii czy Szwecji, gdzie w wielu miejscach na terenie zabudowanym projektowano je po to, by "uspokoić ruch" i zwiększyć bezpieczeństwo pieszych oraz rowerzystów. W Polsce już w 2022 roku pojawiły się przepisy pozwalające na taką organizację ruchu, ale do tej pory skorzystano z niej (a przynajmniej tylko o tej drodze było głośno) w Niepołomicach nieopodal Krakowa.
Droga typu 2-1 może powstać w Polsce tylko tam, gdzie obowiązuje ograniczenie do 50 km/h - mówimy więc wyłącznie terenie zabudowanym. W przeciwieństwie do dróg trzypasmowych zwanych "2+1", budowanych poza terenem zabudowanym (np. w górach), droga ta ma jeden centralny pas ruchu dla samochodów oraz po dwa węższe, wspólne pasy ruchu dla pieszych i rowerzystów. Pas samochodowy może pomieścić tylko jedno auto, więc gdy spotkają się dwa takie pojazdy, muszą one wjechać na ciąg pieszo-rowerowy. Mogą to jednak zrobić tylko pod warunkiem przestrzegania zasad pierwszeństwa.
Samochód zjeżdżający do krawędzi jezdni, a więc wjeżdżający na pas dla pieszych i rowerzystów, powinien ustąpić pierwszeństwa znajdującym się tam niechronionym uczestnikom ruchu. I tu pojawia się problem, bo rozporządzenie Ministra Infrastruktury mówi o rozwiązaniach technicznych (czyli organizacji ruchu na takiej drodze), a nie o przepisach ruchu drogowego dotyczących pierwszeństwa. Natomiast w ustawie Prawo o ruchu drogowym nie znajdziemy słowa o drogach typu 2-1 i wyznaczonych na nich pasach ruchu dla pieszych i rowerzystów. Jest jednak oczywiste, że to kierowca powinien ustąpić pierwszeństwa wszystkim, którzy znajdują się na wąskim ciągu pieszo-rowerowym. Z pewnością w takich sytuacjach musi on zachować szczególną ostrożność, a czasem zapewne konieczne będzie całkowite zatrzymanie się, a nie tylko zredukowanie prędkości. Z kolei rowerzyści muszą ustępować pierwszeństwa pieszym.
Na razie pierwsza tego typu droga powstała w Niepołomicach na ulicy Sportowej - oznaczona jest znakami jako projekt pilotażowy. Mieszkańcy w większości chwalą inicjatywę, ale mają też swoje uwagi - uważają na przykład, że środkowy pas (dla pojazdów spalinowych) jest za szeroki, a pasy dla rowerzystów i pieszych zbyt wąskie. Niektórzy ganią też przykuwający uwagę czerwony kolor wąskich pasów, który według nich powinien być użyty tylko w miejscach niebezpiecznych.
Twórcy dróg typu 2-1 zapewniają, że mają one szereg zalet. Niektóre dość oczywiste (mniejsza prędkość to mniejsze ryzyko wypadków), a inne mało logiczne (poprawa płynności ruchu dzięki zastąpieniu dwóch pasów jednym):
- Bezpieczeństwo: Drogi 2-1 wymuszają na kierowcach niższą prędkość, co z kolei obniża ryzyko wypadków.
- Płynność ruchu: Centralny pas ruchu umożliwia płynne wymijanie, co zapobiega powstawaniu korków.
- Ekonomiczność: Budowa drogi " 2-1" jest tańsza niż budowa tradycyjnej drogi dwupasmowej.
- Komfort pieszych i rowerzystów: Wyznaczone pasy ruchu zapewniają pieszym i rowerzystom bezpieczną i komfortową przestrzeń do poruszania się.
