Czy rowerzysta zawsze ma pierwszeństwo? To wcale nie jest oczywiste

Batalia w kwestii pierwszeństwa między rowerzystami a kierowcami samochodów trwa w najlepsze, a w dużych miastach wciąż dochodzi do wielu niebezpiecznych sytuacji z udziałem aut i cyklistów. Wiele z nich wynika z nieznajomości przepisów lub ich złej interpretacji, i to z obu stron. Kiedy zatem rowerzysta ma pierwszeństwo, a kiedy powinien go ustąpić?

Przepisy kodeksu drogowego dość jasno wyrażają się na temat pierwszeństwa rowerzystów, a raczej precyzują sytuację kiedy rowerzysta ma pierwszeństwo. Mówi o tym zaktualizowana we wrześniu 2022 roku wersja artykułu 27 pkt 1 ustawy Prawo o Ruchu Drogowym:

Jak widać, ustawa mówi o pierwszeństwie rowerzysty nie w momencie wjeżdżania na przejazd rowerowy, a tylko wtedy gdy rowerzysta już znajduje się na przejeździe. To sformułowanie budzie pewne kontrowersje wśród rowerzystów, którzy twierdzą, że wraz ze zmianą przepisów odebrano im pierwszeństwo w momencie wjeżdżania na przejazd. Treść artykułu sprzed zmian we wrześniu 2022 roku jednak tego nie potwierdza:

Oznacza to że rowerzyści mają pierwszeństwo tylko w momencie kiedy już znajdują się na przejściu. Jest jednak jeszcze jeden przepis, który powoduje że ta kwestia jest jeszcze bardziej złożona. Chodzi o sytuację gdy kierowca skręca i przecina drogę rowerzysty. Tu sprawa ma się zupełnie inaczej.

Zgodnie z kodeksem drogowym, gdy kierowca skręca w drogę poprzeczną i przecina tor jazdy roweru poruszającego się na wprost, powinien zawsze udzielić pierwszeństwa rowerzyście. Nie ma przy tym żadnego znaczenia fakt czy rowerzysta porusza się wyznaczoną ścieżką rowerową, chodnikiem czy też poboczem drogi, czy wjeżdża na przejazd, czy też już się na nim znajduje. W tej sytuacji rowerzysta zawsze ma pierwszeństwo. Kwestię pierwszeństwa w tej sytuacji precyzuje art. 27 pkt 1a Prawa o ruchu drogowym:

Kierowca powinien też zawsze ustąpić pierwszeństwa zarówno rowerom, jak i hulajnogom, a także pieszym poruszającym się za pomocą urządzenia wspomagającego ruch w momencie ,gdy przejeżdża przez drogę dla rowerów poza jezdnią, czyli na przykład wjeżdżając na prywatną posesję, lub parking sklepowy.  Mówi o tym art. 23 pkt 3 Prawa o ruchu drogowym:

Zasada pierwszeństwa dla pojazdu, który porusza się drogą w ruchu otwartym (na wprost) działa jednak również w drugą stronę, co oznacza, że w sytuacji gdy to samochód porusza się na wprost, a rowerzysta jedzie drogą poprzeczną lub równoległą, ale zamierza skręcić (na przykład na przejazd rowerowy przez jezdnię) i tym samym przecina drogę auta - powinien ustąpić mu pierwszeństwa.

Warto o tym pamiętać, bowiem w tym przypadku zamieszanie mogą wprowadzać przejazdy znajdujące się zazwyczaj w pobliżu przejść dla pieszych oraz same przepisy dotyczące pieszych, którzy mają pierwszeństwo w momencie wchodzenia na przejście. Rowerzystów nie obowiązują te same prawa i powinni oni w takiej sytuacji ustąpić pierwszeństwa. Mają oni bowiem pierwszeństwo dopiero wtedy gdy już znajdują się na przejeździe.

W innych sytuacjach, na przykład wtedy gdy rowerzysta porusza się jezdnią obowiązują go takie same przepisy jak kierowcę samochodu - ma obowiązek stosować się do znaków drogowych i sygnalizacji. W przypadku gdy rowerzysta spotyka się z kierowcą samochodu na skrzyżowaniu na którym ruchu nie regulują żadne znaki lub sygnalizacja (równorzędnym) obowiązuje reguła prawej ręki - pierwszeństwa ustępuje ten kto ma drugi pojazd po swojej prawej - rower nie jest w tej sytuacji ani uprzywilejowany, ani poszkodowany. Tak samo w przypadku zmiany pasa. Gdy samochód zmienia pas na prawy powinien ustąpić pierwszeństwa rowerzyście, który jest już na prawym pasie i odwrotnie  - na przykład w przypadku zjazdu na pas do lewoskrętu - w innych przypadkach rowerzysta powinien poruszać się możliwie blisko prawej krawędzi jezdni, co wyklucza jazdę środkowym lub lewym pasem, na przykład na drodze dwupasmowej w mieście.

Aby ułatwić sobie interpretację sytuacji na drodze i ocenę tego kto ma pierwszeństwo w danym miejscu warto przyjąć jedną prostą zasadę. Jeśli skręcamy w drogę poprzeczną przecinającą tor jazdy pojazdów jadących prosto  (w ruchu otwartym), bez względu na to czy autem, czy też rowerem powinniśmy ustąpić im pierwszeństwa przejazdu.

Warto zapamiętać te trzy złote zasady:

• Kierujesz samochodem i skręcasz, przecinając tym samym drogę dla rowerów - ustąp pierwszeństwa rowerzystom.
• Jadąc rowerem skręcasz i przecinasz jezdnię - ustąp pierwszeństwa samochodom.
• rowerzysta znajdujący się na przejeździe ma pierwszeństwo przed samochodem.