Czy pieszy ma pierwszeństwo, jeśli nie przechodzi po przejściu?
Pieszy przechodzący po przejściu (a także na nie wchodzący), ma pierwszeństwo przed samochodem. To przepis oczywisty. Ale co w sytuacji, kiedy pieszy przechodzi przez jezdnię w sposób dozwolony, ale nie po przejściu? Wbrew pozorom odpowiedź na to pytanie nie jest prosta.
Wyobraźmy sobie prostą codzienną sytuację. Jedziemy na wprost - czy musimy ustąpić pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu przez jezdnię na skrzyżowaniu, tak jak na poniższym rysunku?
Jeśli na jezdni wyznaczono przejście dla pieszych, to kierujący pojazdem jest oczywiście obowiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu i to nie tylko znajdującemu się na przejściu, ale także wchodzącemu na to przejście.
Znacznie trudniejsze pytanie jest takie, co dzieje się w sytuacji, gdy w takim miejscu nie jest wyznaczone przejście dla pieszych? Warto pamiętać, że pieszy może przekraczać jezdnię na skrzyżowaniach także w sytuacji, gdy nie ma tam przejścia. Mówi o tym art. 13 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym:
Przechodzenie przez jezdnię lub drogę dla rowerów poza przejściem dla pieszych jest dozwolone na przejściu sugerowanym albo poza przejściem sugerowanym jeżeli odległość od przejścia dla pieszych przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego przejścia dla pieszych, przechodzenie jest dozwolone również na tym skrzyżowaniu.
W praktyce oznacza to, że pieszy może przechodzić przez jezdnię właściwie na każdym skrzyżowaniu, chyba że taką możliwość wykluczają zapory w postaci łańcuchów czy barier. W sytuacji pokazanej na drugim rysunku, jeśli na jezdni nie ma wyznaczonego przejścia, kierujący pojazdem nie ma obowiązku ustępowania pierwszeństwa pieszemu. To pieszy musi ustąpić pierwszeństwa pojazdowi.
Czy trzeba ustąpić pierwszeństwa pieszemu podczas skręcania?
Zupełnie odmiennie wygląda sytuacja, jeżeli przez skrzyżowanie nie jedziemy prosto, ale na nim skręcamy. To bardzo częsta sytuacja, zwizualizowana na poniższym rysunku:
Czerwony samochód skręca na skrzyżowaniu w drogę poprzeczną, na jezdni wyznaczone jest przejście dla pieszych. Oczywiście kierowca musi ustąpić pierwszeństwa pieszemu.
A co w tej samej sytuacji, jeżeli przejście dla pieszych nie jest wyznaczone? W takim przypadku kierowca skręcającego pojazdu również ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa pieszemu. Wynika to z postanowień art. 2 ust. 2 Kodeksu drogowego:
Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża.
W tej sytuacji pieszy jest zawsze "uprzywilejowany" nawet, jeśli na jezdni nie wyznaczono przejścia. Wynika to z prostej i logicznej zasady, że jeśli skręcając przecinamy kierunek ruchu innego uczestnika ruchu drogowego, musimy ustąpić mu pierwszeństwa (chyba, że znaki stanowią inaczej).
Co grozi za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu?
Za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu grozi kierującemu mandat w wysokości 1500 zł oraz 15 punktów karnych. Jeżeli kierujący popełnił ten czyn po raz kolejny w ciągu roku, wówczas mandat wynosi 3000 zł, a kierowca traci prawo jazdy, gdyż uzyskuje 30 punktów karnych.
