Kto ma pierwszeństwo - wyjaśniamy wątpliwości
Przepisy, znaki i sygnały dotyczące pierwszeństwa przejazdu teoretycznie powinny być znane każdemu kierowcy. Praktyka bywa niestety zgoła inna.
Trzeba pamiętać, że nieustąpienie pierwszeństwa jest drugą pod względem częstości przyczyną wypadków drogowych w Polsce (po niedostosowaniu prędkości do warunków na drodze). W ubiegłym roku policja odnotowała ponad 7,7 tys. takich zdarzeń, w których zginęło 351 osób, a około 10 tys. trafiło do szpitala.
Zdaniem policjantów spora część wypadków to efekt braku wiedzy. Okazuje się, że w bardziej skomplikowanych sytuacjach wielu zmotoryzowanych gubi się. Szczególne wątpliwości budzą zasady pierwszeństwa podczas zmiany pasa ruchu, a także podczas zawracania. Warto zatem odświeżyć sobie i uporządkować wiedzę.
Należy pamiętać, że pierwszeństwo określa się przed wjechaniem na skrzyżowanie. Jest to bardzo ważna zasada! Oznacza ona, iż rozstrzygając o kolejności przejazdu, należy brać pod uwagę usytuowanie pojazdów na drogach wlotowych na skrzyżowanie, a nie na samym skrzyżowaniu.
Jeżeli na skrzyżowaniu nie ma znaków lub sygnałów regulujących pierwszeństwo ani osoby kierującej ruchem, wówczas pierwszeństwo ma ten pojazd, który nadjeżdża z prawej strony względem innego pojazdu.
Jeżeli na skrzyżowaniu działa sygnalizacja świetlna regulująca pierwszeństwo przejazdu, wówczas przestają obowiązywać wskazania znaków drogowych. Nie bierze się w takiej sytuacji pod uwagę również wskazań znaków określających przebieg drogi z pierwszeństwem. Kierujący ma obowiązek stosować się wyłącznie do sygnalizacji. Poniżej przedstawiamy sytuacje związane z udzieleniem pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniach równorzędnych oraz tam, gdzie regulują to znaki, sygnalizacja lub osoba kierująca ruchem.
Pojazd wykonujący tzw. skręt warunkowy musi zatrzymać się przed sygnalizatorem oraz musi ustąpić pierwszeństwa pieszym przechodzącym po przejściu i pojazdom znajdującym się na drodze poprzecznej.
Podczas zmiany zajmowanego pasa ruchu trzeba ustąpić pierwszeństwa pojazdowi poruszającemu się pasem, na który chce się wjechać. Dotyczy to również kierowców, którzy podróżują pasem zanikającym (kończącym się).
Jeżeli ruch na skrzyżowaniu jest kierowany przez policjanta, jego polecenia są nadrzędne w stosunku do wskazań sygnalizacji świetlnej, znaków i przepisów. Uwaga! Nie wolno wykonywać tzw. skrętu warunkowego.
Jeżeli dwa samochody zmieniają pas ruchu jednocześnie i wjeżdżają na ten sam pas, to pierwszeństwo ma zawsze pojazd wjeżdżający z prawej strony (obowiązuje w tym przypadku podstawowa zasada prawej ręki). Uwaga! Wielu kierowców błędnie zakłada, że pierwszeństwo ma pojazd na lewym pasie, ponieważ ten zwykle porusza się o wiele szybciej.
Na skrzyżowaniu, gdzie brak znaków lub sygnalizacji świetlnej, obowiązuje zasada prawej ręki. Ta jednak nie rozstrzyga pierwszeństwa w przypadku, jeżeli na każdej drodze wlotowej na skrzyżowanie znajduje się pojazd. Wówczas jeden z kierowców musi zrezygnować z przysługującego mu pierwszeństwa przejazdu, wyraźnie to sygnalizując pozostałym.
Zasada prawej strony nie obowiązuje w przypadku wyjeżdżania pojazdu ze strefy zamieszkania lub z drogi niepublicznej, a także podczas wyjeżdżania z drogi gruntowej na drogę twardą. W takim przypadku pojazd jest włączającym się do ruchu i musi ustąpić pierwszeństwa wszystkim innym jego uczestnikom. Włączającym się do ruchu jest również pojazd wjeżdżający na drogę z obiektu przydrożnego (stacji paliw, posesji, parkingu itp.).
Pojazd uprzywilejowany (włączony sygnał dźwiękowy i świetlny) ma pierwszeństwo, ale nie bezwzględne. Kierujący takim pojazdem musi zachować ostrożność podczas manewrów, jeśli wymusi pierwszeństwo - odpowiada za zdarzenie.
Tramwaje na skrzyżowaniach równorzędnych mają pierwszeństwo niezależnie od tego, z której strony nadjeżdżają. Uwaga! Motorniczy musi stosować się do sygnalizacji świetlnej.
Na skrzyżowaniu dróg równorzędnych pojazd nadjeżdżający z prawej strony ma pierwszeństwo również podczas zawracania. Wynika to z zasady ustalania pierwszeństwa przed wjechaniem na skrzyżowanie. Uwaga! Kierowca z lewej może założyć, że auto skręca, a nie zawraca.
Tekst: Sebastian Sulowski, zdjęcia: Artur Perzanowski; "Motor" 18-19/2015
