Tajemnicze kody w prawie jazdy. Jak ich nie rozumiesz zapłacisz nawet 1500 zł

Imię, nazwisko, kategorie, okres obowiązywania uprawnień - wymogi dotyczące prawa jazdy ściśle określają, jaka treść ma się znaleźć w konkretnej rubryce. Jedna z nich ma szczególne znaczenie - określa ograniczenia i uprawnienia dotyczące konkretnego kierowcy. 

Kody w prawie jazdy to czterocyfrowe oznaczenia wpisywane do dokumentu, które określają specjalne warunki czy uprawnienia kierującego. Znajdują się one w rubryce nr 12 na odwrocie prawa jazdy. Mogą one wynikać z różnych przyczyn, takich jak korekta wzroku, korekta słuchu, używanie protez podczas jazdy czy modyfikacje samochodu.

Załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami stwierdza, że:

Wspomniany załącznik liczy ponad trzydzieści pozycji, ale sam punkt 1 - mówiący o kodzie 01 - "wymagana korekta lub ochrona wzroku" wyróżnia aż pięć konkretnych przypadków. Są to:

• 01.01 - okulary,
• 01.02 - soczewka(i) kontaktowa(e),
• 01.05 - przepaska na oko,
• 01.06 - okulary lub soczewki kontaktowe,
• 01.07 - indywidualna korekta lub ochrona wzroku.

U niektórych osób spotkać można również - stosowane wcześniej - kody: 01.03 - okulary ochronne i 01.04 - szkła przyciemnione, które zniknęły z załącznika przy okazji jego nowelizacji.

Kierowcy, którzy zgodnie z kodem w rubryce 12. prawa jazdy powinni obligatoryjnie jeździć w okularach, często o nich zapominają. Przykładem mogą być chociażby krótkowidze, których wzrok z wiekiem - w wyniku naturalnego procesu starzenia - może znacząco się poprawić. Niestety - jeśli w czasie policyjnej kontroli funkcjonariusz zauważy, że - mimo kodu obligującego nas do jazdy w okularach - prowadzimy bez nich - bez wahania sięgnie po bloczek mandatowy. Kara wyniesie aż 1500 zł.    

Od wielu lat kierowanie pojazdem bez okularów lub soczewek kontaktowych traktowane mogło być przez policjantów ruchu drogowego jako jazda bez uprawnień. Od 1 stycznia 2022 roku grzywna za takie wykroczenie wynosi 1500 zł!

Lista kodów, które mogą znaleźć się w rubryce nr 12 jest znacznie dłuższa. Poza wcześniej wspomnianymi są to:

• 05.01 - jazda w godzinach dziennych (od świtu do zmierzchu),
• 05.02 - jazda tylko w obrębie określonego obszaru administracyjnego (np. 05.02.nazwa miasta),
• 05.03 - jazda bez pasażerów,
• 05.04 - jazda z prędkością nie większą niż ..... km/h,
• 05.07 - bez prawa jazdy po autostradach,
• 05.08 - zakaz spożywania alkoholu,
• 15.04 - składany lub odkręcany pedał sprzęgła za przegrodą,
• 20.01 - zmodyfikowany pedał hamulca.
• 20.02 - powiększony pedał hamulca.
• 20.03 - pedał hamulca dostosowany do obsługi lewą stopą.
• 20.04 - pedał hamulca pod całą stopę.
• 20.05 - wychylny pedał hamulca.
• 20.06 - ręcznie sterowany hamulec roboczy.
• 20.07 - maksymalne użycie wzmocnionego hamulca roboczego.
• 20.08 - maksymalne użycie hamulca awaryjnego zintegrowanego z hamulcem roboczym,
• 25.03 - wychylny pedał przyspieszenia,
• 25.04 - przyspieszenie sterowane ręcznie,
• 25.05 - przyspieszenie sterowane kolanem,
• 25.06 - serwoprzyspieszacz,
• 25.07 - pedał przyspieszenia po lewej stronie pedału hamulca,
• 25.08 - pedał przyspieszenia po lewej stronie,
• 25.09 - składany lub odkręcany pedał przyspieszenia za przegrodą,
• 30.01 - pedały równoległe,
• 30.02 - pedały na tym samym lub prawie na tym samym poziomie,
• 30.03 - przesuwne pedały hamowania i przyspieszenia,
• 30.04 - pedały hamowania i przyspieszenia z przesuwem i szyną,
• 30.05 - składane lub odkręcane pedały hamowania i przyspieszenia,
• 30.06 - wypiętrzona podłoga,
• 35.01 - urządzenia sterowania obsługiwane bez negatywnego wpływu na kierowanie i obsługę,
• 43.01 - fotel kierowcy na dobrej wysokości obserwacyjnej i w normalnej odległości od kierownicy i pedałów,
• 43.02 - fotel kierowcy dostosowany do kształtu ciała.

Kody w prawie jazdy są przyznawane przez odpowiednie organy administracji państwowej podczas procesu uzyskiwania prawa jazdy lub jego odnawiania. W Polsce jest to zazwyczaj wydział komunikacji w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta. Kody są przyznawane na podstawie badań lekarskich, które kandydat na kierowcę musi przejść przed uzyskaniem prawa jazdy lub w przypadku zmiany stanu zdrowia kierowcy. Lekarz orzecznik określa ewentualne ograniczenia zdrowotne i na tej podstawie mogą być wprowadzone odpowiednie kody do prawa jazdy. W przypadku modyfikacji pojazdu, które wymagają wprowadzenia kodów (np. specjalne modyfikacje dla osób niepełnosprawnych), decyzję podejmuje również odpowiedni organ administracyjny po przeprowadzeniu odpowiedniej kontroli technicznej pojazdu.
O ile kody z grupy 15-43 można łatwo połączyć z niepełnosprawnościami, które wymagają ich zastosowania, grupa piąta może budzić zaciekawienie.

Kod 05.02 w prawie jazdy oznacza "jazda tylko w obrębie określonego obszaru administracyjnego". Przykładowo, jeśli kod jest zapisany jako "05.02.nazwa miasta", oznacza to, że kierowca ma prawo prowadzić pojazd jedynie w granicach tego konkretnego miasta lub określonego obszaru administracyjnego.

Taki kod może być przyznany z różnych powodów, w zależności od indywidualnej sytuacji kierowcy. Przykładowe powody to:

1. Ograniczenia zdrowotne: Kierowca może mieć pewne schorzenia lub dolegliwości, które nie przeszkadzają mu w prowadzeniu pojazdu na krótkich dystansach, ale mogą stanowić ryzyko na dłuższych trasach.
2. Ograniczenia związane z doświadczeniem: W niektórych przypadkach nowi kierowcy lub osoby, które niedawno uzyskały prawo jazdy po pewnych naruszeniach, mogą mieć tymczasowe ograniczenia dotyczące obszaru, w którym mogą prowadzić pojazd.
3. Specjalne warunki szkoleniowe: W pewnych sytuacjach, kiedy kierowca uzyskuje prawo jazdy w ramach specjalnego programu szkoleniowego, może mieć ograniczenie do prowadzenia pojazdu tylko w określonym obszarze.

Kod 05.07 w prawie jazdy oznacza "bez prawa jazdy po autostradach". Jeśli kierowca ma wpisany w swoim prawie jazdy ten kod, oznacza to, że nie ma on uprawnień do prowadzenia pojazdu na autostradach.

Przyznanie kodu 05.07 może wynikać z różnych przyczyn, takich jak:

1. Ograniczenia zdrowotne: Kierowca może mieć pewne schorzenia lub dolegliwości, które uniemożliwiają mu bezpieczne prowadzenie pojazdu na autostradach, gdzie prędkości są wyższe i wymagane jest szybsze reagowanie.
2. Ograniczenia związane z doświadczeniem: W niektórych przypadkach nowi kierowcy lub osoby, które niedawno uzyskały prawo jazdy po pewnych naruszeniach, mogą mieć tymczasowe ograniczenia dotyczące prowadzenia pojazdu na autostradach.
3. Rodzaj pojazdu: W niektórych krajach pewne typy pojazdów mogą mieć ograniczenia dotyczące korzystania z autostrad, a kierowcy tych pojazdów mogą otrzymać kod 05.07 w prawie jazdy.

Kod 05.08 w prawie jazdy oznacza "zakaz spożywania alkoholu". Jeśli kierowca ma wpisany w swoim prawie jazdy ten kod, oznacza to, że nie może on prowadzić pojazdu po spożyciu jakiejkolwiek ilości alkoholu, niezależnie od dopuszczalnych norm prawnych w danym kraju.

Przyznanie kodu 05.08 może wynikać z różnych przyczyn, takich jak:

1. Historia naruszeń związanych z alkoholem: Kierowcy, którzy byli wcześniej zatrzymani za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu, mogą otrzymać taki kod jako część kary lub jako warunek odzyskania prawa jazdy.
2. Decyzje sądowe: W niektórych przypadkach sąd może nakazać wpisanie kodu 05.08 do prawa jazdy jako część wyroku w sprawach związanych z alkoholem.
3. Choroby lub leczenie: Osoby leczone z powodu alkoholizmu lub mające pewne schorzenia mogą otrzymać taki kod na podstawie orzeczenia lekarskiego.

Warto podkreślić, że kierowcy z kodem 05.08 muszą być szczególnie ostrożni i w pełni świadomi tego zakazu, ponieważ naruszenie tego przepisu może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, w tym utraty prawa jazdy, mandatów, a nawet kary więzienia.