Oporne gwinty

Odkręcanie śrub to czasami nie lada sztuka. Podpowiadamy, jak poradzić sobie z zapieczonymi lub mocno dokręconymi gwintami i jakich kluczy użyć do tego celu.

Siłowanie się ze śrubami czasami może nie dać efektu. Warto się zastosować do naszych rad.
Siłowanie się ze śrubami czasami może nie dać efektu. Warto się zastosować do naszych rad.Motor

Zdecydowaną większość istotnych połączeń gwintowych w samochodzie dotyka kiedyś korozja. Tak zwane zapiekanie się gwintu powoduje trudności z odkręceniem. Obok przedstawiamy dziesięć praktycznych rad odnośnie obchodzenia się z połączeniami gwintowanymi.

Problemy ze śrubami są zwykle dwojakiego rodzaju: albo łeb śruby nie wytrzymuje siły działania kluczem i ulega deformacji, albo trzon śruby ulega ukręceniu. W tym pierwszym przypadku można próbować sobie pomóc, zmieniając narzędzia lub technikę odkręcania. W drugim, niestety, pozostają juz tylko metody ślusarskie (rozwiercanie urwanej śruby i usunięcie jej resztek z otworu).

Wbrew temu, co można by sądzić, skuteczność kluczy w odkręcaniu śrub jest różna. Poniżej wskazujemy, które klucze dają większą szansę na powodzenie.

Oczywiście poza klasycznymi śrubami z łbem sześciokątnym, w samochodach stosowane są także łby imbusowe, Torx, Spline i inne. Wspólną cechą jest jednak to, iż dobry, precyzyjnie wykonany klucz pomaga w ruszeniu śrub.

Przy odkręcaniu "trudnych" śrub przeszkadza pośpiech i niechlujne operowanie kluczem. Nawet kilkustopniowe przekoszenie klucza względem pozycji optymalnej potrafi zniszczyć łeb śruby, która była możliwa do odkręcenia.

Skuteczność kluczy w odkręcaniu śrub: od najniższej do najwyższej

1. KLUCZ PŁASKI OTWARTY

Popularny klucz płaski działa na łeb śruby jedynie w dwóch punktach, co może prowadzić do zniszczenia (tzw. omknięcia) śruby. Wbrew pozorom, z tego typu kluczy przy aucie korzysta się dość rzadko.
Popularny klucz płaski działa na łeb śruby jedynie w dwóch punktach, co może prowadzić do zniszczenia (tzw. omknięcia) śruby. Wbrew pozorom, z tego typu kluczy przy aucie korzysta się dość rzadko.Motor

2. KLUCZ OCZKOWY

Obejmuje sześciokątny łeb śruby ze wszystkich stron. Sześć krawędzi oporowych to trzykrotnie mniejsze ryzyko omknięcia łba śruby niż przy zastosowaniu klucza płaskiego, tzw. otwarego.
Obejmuje sześciokątny łeb śruby ze wszystkich stron. Sześć krawędzi oporowych to trzykrotnie mniejsze ryzyko omknięcia łba śruby niż przy zastosowaniu klucza płaskiego, tzw. otwarego.Motor

3. NASADKA 12-KĄTNA

Zaletą kluczy nasadowych jest m.in. możliwość kontrolowania idealnego przylegania do łba śruby (osiowo, bez przekoszenia). Bywa to niewykonalne przy kluczach oczkowych. Zwykle nasadki są 12-kątne.
Zaletą kluczy nasadowych jest m.in. możliwość kontrolowania idealnego przylegania do łba śruby (osiowo, bez przekoszenia). Bywa to niewykonalne przy kluczach oczkowych. Zwykle nasadki są 12-kątne.Motor

4. NASADKA 6-KĄTNA

Precyzyjnie wykonana (dość ciasna) nasadka sześciokątna w praktyce przejawia mniejszą skłonność do omykania łba śruby niż nasadka dwunastokątna, która z zasady miewa większy luz na łbie śruby.
Precyzyjnie wykonana (dość ciasna) nasadka sześciokątna w praktyce przejawia mniejszą skłonność do omykania łba śruby niż nasadka dwunastokątna, która z zasady miewa większy luz na łbie śruby.Motor

5. NASADKA PROFILOWANA

To kształt nasadki specjalnie przystosowanej do omkniętych łbów śrub. Łukowe żebra rozkładają naciski na większe powierzchnie i czasami pozwalają odkręcić śruby z bardzo zniszczonymi łbami.
To kształt nasadki specjalnie przystosowanej do omkniętych łbów śrub. Łukowe żebra rozkładają naciski na większe powierzchnie i czasami pozwalają odkręcić śruby z bardzo zniszczonymi łbami.Motor

6. KLUCZ UDAROWY

Uderzeniowe odkręcanie powala uzyskać ogromny moment odkręcania (nawet ponad 1000 Nm), co pozwala ruszyć mocno dokręcone śruby, jeżeli tylko wytrzymają to i nie ulegną urwaniu.
Uderzeniowe odkręcanie powala uzyskać ogromny moment odkręcania (nawet ponad 1000 Nm), co pozwala ruszyć mocno dokręcone śruby, jeżeli tylko wytrzymają to i nie ulegną urwaniu.Motor

Śruby i nakrętki – jak sobie z nimi radzić

POCZEKAJ PO SPRYSKANIU

Spryskanie gwintu preparatem luzującym (np. WD-40) daje efekty tylko wtedy, jeżeli damy czas na zadziałanie preparatu. Warto odczekać przynajmniej 5-10 minut przed podjęciem próby odkręcenia zapieczonej śruby.
Spryskanie gwintu preparatem luzującym (np. WD-40) daje efekty tylko wtedy, jeżeli damy czas na zadziałanie preparatu. Warto odczekać przynajmniej 5-10 minut przed podjęciem próby odkręcenia zapieczonej śruby.Motor

PRYSKAJ TYLKO NA GWINT

Zobacz również:

Porady

Kłopotliwe rozwiązania

    Jeżeli łeb śruby szczelnie przylega do elementu, w który jest ona wkręcona, to szanse na dotarcie preparatu do zapieczonego gwintu są niewielkie. Gdy otwór jest przelotowy, warto prysnąć do jego wnętrza od tyłu, na sam gwint.

    POMÓŻ SOBIE MROZEM

    Preparaty mrożące, aplikowane bezpośrednio na śrubę powodują jej skurczenie, co pozwala czasami poluzować połączenie. Jednak zmrożona śruba staje się bardziej krucha i dlatego potem nie powinno się stosować klucza udarowego.

    DZIAŁAJ KLUCZEM OSIOWO

    Tajemnica skuteczności doświadczonego mechanika w odkręcaniu śrub tkwi w precyzji ruchu ręki. Trzeba utrzymać idealny kąt pomiędzy śrubą a kluczem. Nawet lekkie odchylenie klucza niszczy (omyka) łeb śruby.

    WYKORZYSTAJ CIĘŻAR

    Gdy śruba jest dokręcona zbyt mocno, to w warunkach „polowych” można sobie pomóc uderzając czymś ciężkim w klucz. Przykładowo w niemożliwy do ruszenia ręką klucz do odkręcania koła można uderzyć kołem zapasowym, które ma ogromną bezwładność. Typowe, ważące 20 kg koło może dać impuls na poziomie nawet 200 Nm, czyli moment trudny do uzyskania „z ręki”.
    Gdy śruba jest dokręcona zbyt mocno, to w warunkach „polowych” można sobie pomóc uderzając czymś ciężkim w klucz. Przykładowo w niemożliwy do ruszenia ręką klucz do odkręcania koła można uderzyć kołem zapasowym, które ma ogromną bezwładność. Typowe, ważące 20 kg koło może dać impuls na poziomie nawet 200 Nm, czyli moment trudny do uzyskania „z ręki”.Motor

    ZASTOSUJ PRZEDŁUŻKĘ

    Aby zwiększyć moment odkręcania śruby można zastosować przedłużkę. Dwukrotne zwiększenie długości ramienia powoduje podwojenie sił działających na zapieczony gwint. Uwaga: żadnych rur ani innych przedłużek nie powinno się nakładać na tzw. grzechotki, gdyż to grozi ich zniszczeniem.

    UŻYJ INNEJ NASADKI

    Praktyka wykazuje, że nasadki 6-kątne dają większą szansę odkręcenia śruby niż 12-kątne. Mniejsze jest tu ryzyko "omknięcia" łba śruby. Jeżeli już klucz przeskakuje, można skorzystać z nasadek profilowanych.

    SKORZYSTAJ Z OPALARKI

    Jeżeli w zapieczonym połączeniu gwintowym jest dostęp do nakrętki, to można ją potraktować strumieniem gorącego powietrza z opalarki do okien. Podwyższona temperatura powoduje rozszerzenie nakrętki i poluzowanie gwintu.
    Jeżeli w zapieczonym połączeniu gwintowym jest dostęp do nakrętki, to można ją potraktować strumieniem gorącego powietrza z opalarki do okien. Podwyższona temperatura powoduje rozszerzenie nakrętki i poluzowanie gwintu.Motor

    GDY ZERWIESZ GWINT

    Jeżeli gwint w otworze się zerwie (np. ten do mocowania świecy zapłonowej) to można zlecić naprawę w każdym warsztacie zajmującym się tzw. obróbką silników. Uszkodzony gwint jest powiększany, a do środka wkładana jest specjalna „sprężynka”, spełniająca rolę nowego gwintu. Najpopularniejsza tego typu metoda to Heli-coil. Koszt naprawy od ok. 20 zł.
    Jeżeli gwint w otworze się zerwie (np. ten do mocowania świecy zapłonowej) to można zlecić naprawę w każdym warsztacie zajmującym się tzw. obróbką silników. Uszkodzony gwint jest powiększany, a do środka wkładana jest specjalna „sprężynka”, spełniająca rolę nowego gwintu. Najpopularniejsza tego typu metoda to Heli-coil. Koszt naprawy od ok. 20 zł.Motor

    NIE SMARUJ WSZYSTKIEGO

    Producenci kategorycznie zabraniają smarowania śrub mocujących koła ze względów bezpieczeństwa (ryzyko poluzowania). Zardzewiałe śruby kół można przemyć penetrantem (np. WD-40) i wytrzeć do sucha lub po prostu wymienić.

    Tekst: Marcin Klonowski, zdjęcia: Paweł Tyszko

    Najnowsze