Wrocław pracuje nad Strefą Czystego Transportu. Rozważa trzy warianty

Wrocław to trzecie - po Warszawie i Krakowie - polskie miasto, które wykonało badania floty samochodów oraz emisji spalin pochodzących z transportu drogowego. To pierwszy krok do ustanowienia w mieście Strefy Czystego Transportu (SCT).

Same pomiary prowadzone były w pierwszej połowie czerwca 2022 rokuj. Przez 13 dni, w 9 lokalizacjach przeskanowano prawie 70 tys. pojazdów, z czego - jak twierdzą autorzy badania - w 47 tys. przypadków "zebrano pełne dane nadające się do dalszej analizy".

Pomiary wykonywane były przy ulicach:

• Curie-Skłodowskiej,
• Dmowskiego,
• Grabiszyńskiej,
• Krakowskiej,
• Kurkowej,
• Popowickiej,
• Strzegomskiej,
• Wyszyńskiego,
• Zielińskiego.

Spaliny skanowane były pod kątem zawartości czterech grup zanieczyszczeń: tlenków azotów, cząstek stałych, tlenków węgla, węglowodorów.

Wszystkie one stanowią składnik smogu, jednak w przypadku spalin samochodowych największe znaczenie mają tlenki azotu - to właśnie transport stanowi ich główne źródło w mieście. Pozostałe składniki emitowane są głównie w piecach ogrzewających mieszkania.

Na podstawie wyników badań stworzono raport, który zawiera trzy propozycje utworzenia SCT w stolicy Dolnego Śląska, różniące się powierzchnią (granicami) samej strefy, jak i rekomendacjami w zakresie ograniczeń wjazdu.

Analizowane są trzy warianty oparte na typowych dla Wrocławia uwarunkowaniach terenowych, czyli z granicami opartymi na rzekach oraz nasypach kolejowych. Takie podejście rekomendowane jest przez miasta w Europie Zachodniej, w których funkcjonują już podobne strefy - informuje Tomasz Stefanicki z Biura Zrównoważonego Rozwoju.

---

• Wariant "minimalny" obejmuje ścisłe centrum miasta, a zatem obszar zawarty wewnątrz Fosy Miejskiej i Odry. To 0,6 proc. powierzchni Wrocławia zamieszkały przez 1,6 proc. populacji miasta.
• Wariant "rekomendowany" przez pomysłodawców STC zakłada, że granice strefy byłyby oparte od południa na nasypie kolejowym przy Dworcu Głównym i dalej, od zachodu, wzdłuż nasypu linii kolejowej na Poznań, natomiast od północy i wschodu na Starej Odrze, łącząc się z terenami kolejowymi w okolicach skrzyżowania ulic Krakowskiej i Na Niskich Łąkach.

Proponowany obszar objąłby nie tylko centrum, ale także osiedla o typowej zabudowie kwartałów kamienic. Stanowi on ok. 6 proc. obszaru miasta, ale mieszka tam co czwarty wrocławianin - wyjaśnia Maciej Mazur, dyrektor zarządzający Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA), które wykonywało badania na zlecenie Wrocławia.

---

Przy wprowadzeniu takiego scenariusza w granicach strefy znalazłoby się wiele instytucji publicznych, kampusów uczelnianych i zakładów pracy, a także centrów handlowych i usługowych. W efekcie duża część mieszkańców Wrocławia musiałaby brać pod uwagę zakres STC podejmując decyzję o zakupie samochodu.

• Wariant "maksymalny" zakłada, że granice trzeciego wariantu strefy na zachodzie i północy pokrywają się z wariantem drugim, jednak na wschodzie obejmują całą Wielką Wyspę, a na południu sięgają do nasypu kolejowej obwodnicy towarowej. 

Oznacza to, że poza osiedlami śródmiejskimi, w strefie znalazłyby się również osiedla typowo mieszkaniowe, w tym: Gaj, Huby, Tarnogaj, Powstańców Śląskich, Borek, a także Biskupin, Sępolno i Zalesie. Taki wariant obejmuje łącznie ponad 16 proc. obszaru Wrocławia zamieszkały przez blisko połowę populacji miasta. Autorzy raportu nie rekomendują jednak takiego rozwiązania ze względu na znacznie trudniejszą realizację i problemy wynikające z faktu, że w takiej strefie znalazłyby się m.in. odcinki dróg krajowych oraz parkingi park&ride.

Również w tej kwestii rozważane są trzy scenariusze.

• Pierwszy zakazywałby wjazdu dla samochodów benzynowych które nie spełniają normy emisji EURO 2 i aut wysokoprężnych poniżej EURO 3.
• Drugi - rekomendowany przez autorów - mówi o minimalnym wymogu EURO 3 dla samochodów z silnikami o zapłonie iskrowym i EURO 4 dla aut z silniami Diesla. Jeśli wierzyć wynikom pomiarów, takie restrykcje objęłyby 13 proc. "zeskanowanych" w czasie badań PSPA pojazdów.
• Trzeci wariant zakłada poprzeczkę na poziomie odpowiednio EURO 4 dla silników benzynowych i EURO 5 dla diesli. Do takiej strefy nie wjechałaby jedna trzecia aut poruszających się dziś po Wrocławiu

Wszystkie trzy warianty zakładają dwukrotną aktualizację kryteriów o jedną normę EURO w latach 2028 i 2032.

Wprowadzenie SCT ma być konsultowane z mieszkańcami Stolicy Dolnego Śląska. Konsultacje społeczne w tym zakresie odbędą się w przyszłym roku. Przypominamy, że "Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększenia Odporności", bo tak brzmi pełna nazwa dokumentu zakładającego finansowe z unijnego Funduszu Odbudowy, zakłada obowiązek wprowadzenia Stref Czystego Transportu w miastach o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., gdzie występuje przekroczenie poziomów szkodliwych substancji (NOx). Przepisy KPO w tym zakresie mają zacząć obowiązywać w połowie 2024 roku i wówczas taka strefa powinna pojawić się również we Wrocławiu.

***