Najstarszy znak drogowy w Polsce. Od niemal 900 lat spełnia swoje zadanie
Znaki drogowe kojarzą nam się głównie z czasami rozwoju motoryzacji i podpisaną w 1909 roku międzynarodową konwencję dotyczącą ruchu samochodowego. W rzeczywistości jednak ich historia sięga setek lat wstecz. Najlepszym przykładem może być kamienny słup stojący na skwerze przy kościele św. Bartłomieja w Koninie. Wyryta na nim inskrypcja wskazuje, że ustawiono go w 1152 roku.
Najstarszy znak drogowy w Polsce znajduje się na skwerze przy kościele św. Bartłomieja w Koninie. Jak podkreślają historycy, mierząca ok. 250 cm wysokości, kamienna kolumna wykuta z piaskowca, pełniła w swych czasach rolę informacyjną.
Kamienny znak to ważna część bursztynowego szlaku
Z wyrytej na kamieniu inskrypcji wynika, że element ustawiono w 1152 roku, by informował kupców i wędrowców, że znajdują się właśnie w połowie drogi między Kaliszem, a Kruszwicą. Od każdego z tych miast dzieliły go wówczas niemal dokładnie 52 kilometry. Jednocześnie jego lokalizacja była bezpośrednio powiązana z legendarnym bursztynowym szlakiem, który w przeszłości łączył kraje Morza Śródziemnego z Bałtykiem. W Polsce "trasa" ta przebiegała m.in. przez Kłodzko, Wrocław, Kalisz, Konin, Świecie i Gdańsk.
Polskie grupy naukowe wciąż spierają się nad źródłem i rzeczywistym wiekiem obelisku. Zgodnie z "oficjalnymi" informacjami kamienny słup został ufundowany przez miejscowego palatyna, zwanego Piotrem. Prawdopodobnie chodzi tu o komesa Piotra Dunina, doradcę księcia Bolesława Krzywoustego. Wskazuje na to także łacińska inskrypcja, której pełna treść brzmi:
Roku Wcielenia Pańskiego 1151 do Kalisza z Kruszwicy tu prowadzi punkt, wskazuje to formuła drogi i sprawiedliwości, którą kazał uczynić komes palatyn Piotr i starannie tę drogę przepołowił, aby był go pamiętny, racz każdy podróżny modlitwą prosić łaskawego Boga.
Niektórzy historycy sugerują jednak, że kamienny znak mógł powstać jeszcze wcześniej - nawet w czasach pogańskich.
Najstarszy taki zabytek w Polsce. Do dziś spełnia swoją funkcję
Niezależnie jednak od faktycznej daty powstania, kamienny obelisk, który do 1828 roku znajdował się przy nieistniejącym już zamku w Koninie, uznawany jest za najstarszy znak drogowy w Polsce. Jego obecność może ponadto świadczyć o tym, że już w XII wieku na terenie Polski mogły funkcjonować przepisy regulujące ruch drogowy, będące swoistymi prekursorami współczesnego prawa o ruchu drogowym.
Obecnie kamienny znak drogowy jest najcenniejszym zabytkiem Konina i jednym z ważniejszych zabytków Wielkopolskiego Szlaku Romańskiego. W 2011 roku obiekt został poddany renowacji zleconej przez konserwatora zabytków. Prace pochłonęły około 34 tys. zł i zostały sfinansowane przez samorząd. Słup stanął m.in. na cokole i dzięki czemu został lepiej wyeksponowany.
Co ciekawe, blisko 900-letni słup do dziś stoi tam, gdzie go postawiono w połowie XII wieku. Oznacza to, że wciąż pełni swoją pierwotną funkcję informacyjną. Śmiało można zatem założyć, że jest to najstarszy, wciąż funkcjonujący znak drogowy w Polsce i jeden z niewielu takich obiektów w Europie.
