Które miasta w Polsce pierwsze wprowadzą strefy czystego transportu
Temat stref czystego transportu wywołuje coraz większe zainteresowanie wśród polskich kierowców. To właśnie z myślą o możliwości wprowadzenia systemów automatycznego nadzorowania poruszających się w nich pojazdów, w CEPiKu uzupełniono niedawno brakujące informacje o normach emisji spalin zrejestrowanych aut. Które miasta mogą, a które muszą wprowadzić na swoim obszarze takie strefy?
Przypomnijmy - już 24 grudnia 2021 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, która umożliwia wprowadzanie stref czystego transportu na wszystkich obszarach miejskich, niezależnie od liczby mieszkańców. Oznacza to, że decyzje w tym zakresie zależą od woli samorządów. Od tej reguły są jednak pewne wyjątki.
Kilka polskich miast zobligowanych zostało do wprowadzenia na swoim terenie stref czystego transportu za sprawą - zaakceptowanego przez Polskę - Krajowego Planu Odbudowy.
Jego zapisy precyzują, że chodzi o miasta powyżej 100 tys. mieszkańców, na terenie których stwierdzono przekroczenie średniorocznych norm emisji NO2 (obie przesłanki muszą zachodzić jednocześnie). Te zobowiązane są do utworzenia na swoim terenie strefy czystego transportu w terminie maksymalnie 9 miesięcy od dnia otrzymania informacji o przekroczeniu poziomu stężenia NO2.
Skąd wiadomo, o jakie miasta chodzi? Za monitorowanie poziomu zanieczyszczeń odpowiada w Polsce Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. W przypadku KPO podstawą do utworzenia stref mają być wyniki badań na zawartość NO2 (dwutlenku azotu) przeprowadzanych corocznie w terminie do 30 kwietnia.
Na szczęście dla kierowców lista miast, na obszarze których GIOS notował średnioroczne przekroczenia dopuszczalnego normami stężenia NO2, nie jest długa. W latach 2021 i 2022 były to:
- aglomeracja wrocławska (stacja pomiarowa we Wrocławiu, al. Wiśniowa: średnie roczne stężenie w NO2 w 2022 roku - 46,9 µg/m3),
- aglomeracja krakowska (stacja pomiarowa w Krakowie, Aleja Krasińskiego: średnie roczne stężenie NO2 w NO2 w 2022 roku - 46,5 µg/m3),
- aglomeracja warszawska (stacja pomiarowa w Warszawie, al. Niepodległości: średnie roczne stężenie NO2 w NO2 w 2022 roku - 41,2 µg/m3),
- aglomeracja górnośląska (stacja pomiarowa we Katowicach, ul. Plebiscytowa: średnie roczne stężenie NO2 w NO2 w 2022 roku - 46,2 µg/m3).
Najnowsze dane nie wskazują na żadne zmiany w tym zakresie. Jak poinformował Interię Maciej Karczyński - rzecznik prasowy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska - wstępnie zweryfikowane wyniki pomiarów za rok 2023 wskazują na wystąpienie przekroczenia poziomu dopuszczalnego NO2 w aglomeracji:
- wrocławskiej (stacja pomiarowa we Wrocławiu, al. Wiśniowa: średnie roczne stężenie NO2 - 46,9 µg/m3)
- krakowskiej (stacja pomiarowa w Krakowie, Aleja Krasińskiego: średnie roczne stężenie NO2 - 43,7 µg/m3)
- warszawskiej (stacja pomiarowa w Warszawie, al. Niepodległości: średnie roczne stężenie NO2 - 42,7 µg/m3)
- górnośląskiej (stacja pomiarowa w Katowicach, ul. Plebiscytowa: średnie roczne stężenie NO2 - 48,8 µg/m3).
Oznacza to, że w każdym z tych miast utworzenie strefy czystego transportu jest wyłącznie kwestią czasu. Po styczniowym unieważnieniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchwały Rady Miasta Krakowa dotyczącą wprowadzenia Strefy Czystego Transportu (strefa miała ruszyć w czerwcu bieżącego roku), pierwszym polskim miastem z działającą sct stanie się najpewniej Warszawa (planowane uruchomienie w lipcu bieżącego roku). Kraków dołączy do niej najprawdopodobniej w przyszłym roku. Pewnym jest, że temat sct w stolicy małopolski powróci w formie nowej uchwały, ale wszystko wskazuje na to, ze stanie się to dopiero po - zaplanowanych na czerwiec - wyborach samorządowych.
Warto jeszcze dodać, że w skali minionych 20-lat, od 2004 roku, przekroczenia średniorocznych norm NO2 zanotowano też w: Jeleniej Górze (rok 2004), Łodzi (rok 2006), Oświęcimiu (rok 2006), Częstochowie (rok 2011), Włocławku (rok 2012). Kierowców wypada jednak uspokoić, że począwszy od roku 2013, na liście miast z zanotowanymi przez GIOS przekroczeniami znajdziemy wyłącznie Wrocław, Kraków, Warszawę i Katowice.
