Kary dla pijanych kierowców-recydywistów. Dożywotni zakaz niekonstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny, w składzie pięciorga sędziów pod przewodnictwem sędzi Krystyny Pawłowicz, rozpatrzył skargę konstytucyjną złożoną w 2020 roku i uznał, że przepisy Kodeksu karnego nakazujące obligatoryjne orzekanie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów wobec osób ponownie skazanych za jazdę w stanie nietrzeźwości są niezgodne z konstytucją.

W uzasadnieniu orzeczenia sędzia Justyn Piskorski podkreślił, że swoboda sądów w wymierzaniu kar została znacząco ograniczona przez ustawodawcę. W myśl uznanego za niekonstytucyjny przepisu, sądy były zobowiązane do orzekania tej samej sankcji niezależnie od specyfiki przestępstwa i jego skutków.

Sędzia Piskorski zaznaczył, że ustawodawca, narzucając obligatoryjne kary, przejął kompetencje władzy sądowniczej i uniemożliwił sądom dostosowanie wymiaru kary do charakteru naruszonego dobra i następstw popełnionego czynu. Tym samym, sądy musiały stosować tę samą sankcję zarówno wobec sprawców poważnych przestępstw drogowych, jak i wobec osób, które prowadziły pojazd w stanie nietrzeźwości, ale nie spowodowały poważnych skutków.

Wyrok podkreśla, że narzucanie przez ustawodawcę obligatoryjnych kar ogranicza kompetencje sądów i narusza zasady konstytucyjne. Decyzja Trybunału może wpłynąć na zmiany w przepisach prawa karnego, przywracając sądom większą swobodę w indywidualnym podejściu do wymiaru sprawiedliwości.

Trybunał wskazał, że przepisy art. 178a par. 4 Kodeksu karnego, dotyczące ponownego skazania za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, muszą zostać zmienione. Obecny stan prawny zobowiązywał sądy do orzekania dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych niezależnie od okoliczności i charakteru przestępstwa, co zostało uznane za naruszenie konstytucyjnych zasad.

Za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu w Polsce grożą również inne sankcje, takie jak:

• Konfiskata pojazdu lub nakaz zapłaty jego równowartości
• Wysoka grzywna (do 30 000 zł),
• Kara pozbawienia wolności (do 5 lat),
• Konieczność wpłaty od 5000 zł do 60 000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej,
• Okresowy zakaz prowadzenia pojazdów.