Duży Fiat ma już 45 lat. Pamiętasz go?

45 lat temu, 28 listopada 1967 roku, w Polsce uruchomiono produkcję Fiata 125p. Tego dnia w fabryce samochodów osobowych FSO na Żeraniu w Warszawie zjechał z taśmy montażowej pierwszy samochód.

Jego historia w Polsce zaczęła się dwa lata wcześniej, kiedy to FSO podpisała umowę z włoskim koncernem FIAT na produkcję nowego samochodu. Była to pierwsza licencja zachodnia w polskim przemyśle motoryzacyjnym. Wcześniej, w połowie lat sześćdziesiątych, produkowano tam samochody Syrena 103 oraz Warszawa 203 i 204.

Konstrukcję nowoczesnego na ówczesne czasy nadwozia wraz z układem hamulcowym Fiat 125p przejął z wprowadzonego na rynek kilka miesięcy wcześniej włoskiego modelu 125. Natomiast płyta podłogowa, zawieszenie, wnętrze i jednostki napędowe, które pochodziły ze starych Fiatów 1300/1500, już wówczas były przestarzałe.

Podstawowy model Fiata 125p miał silnik o pojemności 1.3 l i mocy 60 koni mechanicznych. Osiągał prędkość maksymalną 140 kilometrów na godzinę i przyspieszał do 100 km/h w 22 sekundy. W 1969 roku w ofercie pojawiła się również jednostka 1.5 l o mocy 70 KM, która pozwała osiągnąć prędkość 150 km/h.

W 1967 roku powstała próbna seria 75 egzemplarzy. W pierwszym pełnym roku produkcji (1968) wyprodukowano 7101 egzemplarzy Fiata 125p, a w kolejnych latach produkcja stale rosła. Rekordowy poziom osiągnięto w 1976 roku, gdy na Żeraniu powstało 117 tys. sztuk Fiatów 125p.

Fiat 125p szybko stał się popularny na Zachodzie. Sprzedawano go do 90 krajów na całym świecie, początkowo do krajów socjalistycznych: NRD, CSRS i na Węgry, a później do całej Europy i nawet krajów Trzeciego Świata.

W 1971 zaprezentowano i wprowadzono do produkcji samochód w wersji kombi. Na jego bazie powstał następnie pickup.

W 1973 roku Fiat 125p przeszedł pierwszą modernizację. Zmodyfikowano zawieszenie samochodu, wprowadzono nowe klamki do drzwi, atrapę chłodnicy i zagłówki przednich foteli. Kolejnych zmian dokonano w 1975 roku, zmieniono wówczas między innymi zderzaki, kierunkowskazy i tylne lampy.

W 1971 roku przy FSO powołano Ośrodek Sportu Samochodowego. W 1972 roku zespół fabryczny w składzie: Andrzej Jaroszewicz, Robert Mucha, Ryszard Nowicki, Marek Varisella i Maciej Stawowiak wziął udział w Rajdzie Monte Carlo.

W czerwcu 1973 roku postanowiono pobić rekord jazdy długodystansowej na Fiacie 125p. Przygotowano dwa samochody z silnikami z wersji eksportowych. 15 czerwca 1973 roku ośmioosobowa grupa pod przewodnictwem Sobiesława Zasady przystąpiła do próby bicia rekordu. Pierwszy rekord na dystansie 25 tysięcy kilometrów padł 23 czerwca, kolejny na tym samym dystansie - 27 czerwca, a ostatni na 50 tysięcy kilometrów - 30 czerwca. Średnia prędkość na ostatnim, najdłuższym dystansie wyniosła 138,27 km/h.

W 1978 roku do produkcji trafił Polonez, który w założeniach miał zastąpić Fiata, gdy wygaśnie licencja na produkcję tego ostatniego. Ostatecznie oba modele były produkowane równocześnie, a od 1983 roku, kiedy wygasła włoska licencja, Fiata przemianowano na FSO 125p.

Rok później samochód otrzymał silniki i skrzynie biegów z Poloneza. W ostatnich latach produkcji ponownie zmieniono nazwę, tym razem na FSO 1500.

Duży Fiat był produkowany do 1991 roku. Przez blisko ćwierć wieku w warszawskiej fabryce wyprodukowano blisko półtora miliona samochodów tego typu, co w polskich warunkach było imponującym wynikiem. Ponad 586 tys. aut zostało wyeksportowanych.