Smutne dane o polskich autostradach. Jest się czego wstydzić

W swoim podsumowaniu roku 2020 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad informuje, że wykonano więcej założeń, niż przewidywał pierwotny plan. Planowano udostępnienie do ruchu 12 zadań o łącznej długości 116,8 km, a mimo trudności związanych z pandemią udało się zrealizować niemal 140 km inwestycji drogowych. Jednak wynik ten, jak i sieć autostrad w Polsce niekoniecznie napawa optymizmem, dlatego eksperci rankomat.pl przeanalizowali dane dotyczące budowy autostrad i porównali je z resztą Europy.

Obecnie kierowcy zgodnie z danymi Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad na terenie naszego kraju mają do dyspozycji 4269 km dróg szybkiego ruchu, w tym 1 712 km autostrad. Co ciekawe w latach 2015-2020 zbudowano jedynie 156 km autostrad. Według danych przedstawionych w artykułach udostępnianych przez GDDKiA w latach 2015, 2017, 2018 nie oddano to użytku ani jednego kilometra autostrad. Natomiast w ubiegłym roku 2020 zostało oddane jedynie 14,6 km autostrad. Natomiast w roku 2021 GDDKiA planuje udostępnić kierowcom 39,6 km autostrad (z czego 15,9 to kapitalny remont odcinka oddanego do użytku w 1989). Warto jednak pamiętać, że sieć autostradowa w Polsce znajduje się na finiszu, a z planowanej długości 2100 km do użytku oddanych zostało 1712 km.

Niska liczba oddanych do użytku autostrad może być związana z faktem, że planowana ich sieć znajduje się w naszym kraju na ukończeniu. Musimy jednak pamiętać, że biorąc pod uwagę terytorium i liczbę ludności, to nasz kraj wciąż nie znajduje się w europejskiej czołówce. Nawet w niewielkiej Holandii sieć autostrad jest dłuższa o ponad 1000 km. Należy jednak wziąć pod uwagę, że autostrady w krajach zachodnich, budowane były w latach mniejszej dbałości o środowisko naturalne i związanych z tym niższych kosztów.

W Polsce na 1km2 powierzchni naszego kraju przypada jedynie 0,005 km autostrady, zaś w podobnych obszarowo Włoszech ten wskaźnik jest dwukrotnie wyższy i wynosi 0,010km/km2. Duża zagęszczenie sieci autostradowej, nie jest jednak domeną tylko krajów spoza dawnego bloku wschodniego, bardziej rozbudowaną niż Polska sieć autostrad posiadają również Czesi (0,016km/km2) oraz Węgrzy (0,014km/km2). Polsce wciąż daleko do Francji (0,018km/km2) czy Niemiec (0,036km/km2). Natomiast taka gęstość sieci autostrad jak u Holendrów (0,066km/km2) czy Luksemburczyków (0,057km/km2) wydaje się być poza naszym zasięgiem.

Uwagę zwracają również duże wahania w kosztach budowy autostrad w ostatnich latach, przy uwzględnieniu wszystkich kosztów. Średni koszt budowy kilometra autostrady przestawiony przez GDDKiA na rok 2020 wyniósł 47,8 mln zł i stanowił 134,3 proc. uśrednionych kosztów budowy dla roku 2019, zaś w roku 2018 koszt budowy kilometra autostrady wyniósł 42,4 mln. Oczywiście w wyliczeniach należy uwzględnić, że na ostateczną cenę kilometra autostrady ma wpływ szereg czynników, a w kolejnych latach buduje się drogi w różnym terenie (teren zurbanizowany wymaga większych nakładów na odszkodowania),o nieporównywalnym stopniu trudności i z różną liczbą węzłów komunikacyjnych. Warto mieć również na uwadze, że w komunikacie GDDKiA określa się średnie ceny budowy kilometra autostrady i drogi ekspresowej jako "porównywalne". Natomiast całkowity koszt realizacji kilometra drogi ekspresowej w 2020 roku był o 12 mln zł wyższy niż kilometra autostrady!

Koszt średni dla kilometra drogi ekspresowej w 2018 roku wynosił 47,3 mln zł i w  2019 roku wzrósł do 59,9 mln zł, a w 2020 roku spadł średnio o 100 tys. złotych i wyniósł 59,8 mln. Sieć autostradowa w Polsce jest stale rozbudowywana, ale wciąż daleko nam do europejskich liderów. Średni koszt budowy kilometra autostrady rośnie, rosną również wymagania środowiskowe. Należy jednak zaznaczyć, że inwestycje autostradowe w naszym kraju znajdują się na finiszu, a z zakładanej długości 2100 km do użytku oddanych zostało 1712 km. Pytanie, czy to wystarczająca liczba kilometrów autostrad?

***