Policja kontroluje liczniki. Poradnik dla przestraszonych kierowców

Od 25 maja 2019 roku mamy w polskim systemie prawnym nowe przestępstwo polegające na zmianie wskazań licznika samochodu, ingerencji w prawidłowość pomiaru oraz zleceniu innej osobie dokonania zmiany wskazań licznika lub ingerencji w prawidłowość pomiaru. Zgodnie z nowym art. 306a Kodeksu Karnego przestępstwo to jest zagrożone karą do 5 lat pozbawienia wolności, a w przypadku tzw. mniejszej wagi karą pozbawienia wolności do lat dwóch.

Czy do tej pory kręcenie liczników nie było przestępstwem ?

I tak, i nie. Przed wejściem w życie nowych przepisów samo działanie polegające na zmianie wskazań licznika nie było przestępstwem. Za przekręcenie licznika można było odpowiadać karnie, na podstawie art. 286 Kodeksu karnego, czyli popełniając przestępstwo oszustwa. Wymagało to jednak udowodnienia osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez doprowadzenie klienta do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia go w błąd. 

Krótko mówiąc - trzeba było po prostu sprzedać samochód z przekręconym licznikiem, osiągając za niego wyższą niż należna cenę i zatajając  ten fakt przed klientem. A to było bardzo trudno udowodnić.

Ogromnym problemem były również warsztaty w biały dzień oferujące usługi kręcenia licznika np. pod nazwą "korekta licznika", czy "weryfikacja przebiegu pojazdu". W starym stanie prawnym ściganie takich osób było bardzo trudne, ponieważ nie popełniali oni bezpośrednio przestępstwa oszustwa, a jedynie w nim "pomagali.  I trzeba było im udowodnić,  że wiedzieli jakie konkretnie oszustwo miałoby nastąpić - czyli kto byłby sprawcą i kto pokrzywdzonym. Było to w praktyce niewykonalne.

Co zmieniają nowe przepisy?

Nowe przepisy, obowiązujące od 25 maja 2019 roku powodują, że nie trzeba nikomu udowadniać oszustwa. Sam fakt ingerencji we wskazania licznika jest już przestępstwem. Tak jak nie wolno przerabiać żadnych dokumentów bez względu na cel, tak nie wolno teraz zmieniać wskazań licznika samochodu.

I przestępstwo popełnia nie tylko ten, co licznik przekręca, ale także ten kto takie zmiany zleca.

Te zmiany prawa są też ważne dla polskich kierowców. Poniżej odpowiedzi na najważniejsze pytania, tak  dla tych, którzy chcą kupić auto używane, jak i dla tych, co już takie auto kupili.

Czy policja lub inne służby mogą sprawdzić stan licznika w moim aucie?

Tak, od 1 stycznia 2020. W tym dniu weszła w życie zmiana w ustawie - Prawo o ruchu drogowym.  Policja i inne służby dokonujące kontroli drogowej będą mogły spisać stan licznika w trakcie kontroli i dane te zostaną przekazane do Centralnej Ewidencji Pojazdów i  ujawnione na stronie historiapojazdu.gov.pl.

Czy mogę zostać ukarany za posiadanie samochodu z przekręconym licznikiem?

Nie. Sam fakt posiadania pojazdu z przekręconym licznikiem i jeżdżenia nim nie jest podstawą do odpowiedzialności. Odpowiedzialność będzie mogła nastąpić dopiero wtedy kiedy dowiemy się, że w naszym aucie jest przekręcony licznik i sprzedając je, nie poinformujemy o tym nabywcy pojazdu i dzięki temu otrzymamy zawyżoną cenę. Ale tu podstawa odpowiedzialności jest ta sama, co do tej pory, czyli przestępstwo oszustwa (art. 286 Kodeksu karnego).

Czy fakt wykrycia przekręconego licznika w swoim aucie trzeba gdzieś zgłosić?

Nie. Nowe prawo nie powoduje takiego obowiązku.

Czy można sprzedać auto z przekręconym licznikiem?

Można, ale trzeba za każdym razem informować o tym kupującego. Jeśli tego nie zrobimy popełnimy przestępstwo oszustwa.

Czy można wrócić do prawidłowego wskazania w przekręconym liczniku?

Nie. W żadnym wypadku nie wolno zmieniać wskazań  licznika, także przywracając go do prawidłowej wartości. Popełniamy wtedy przestępstwo.

Czy można wymienić zepsuty licznik?

Tak, ale pod pewnymi warunkami. Jedynymi sytuacjami dopuszczającymi taką wymianę będzie uszkodzenie licznika uniemożliwiające jego dalsze poprawne działanie lub konieczność wymiany większego elementu pojazdu, a wraz z nim licznika, gdy licznik jest z tym elementem konstrukcyjnie nierozerwalnie związany.  Po takiej wymianie konieczne będzie stawienie się w stacji kontroli pojazdów w terminie 14 dni, w celu zgłoszenia faktu wymiany licznika, sprawdzenia czy działa on prawidłowo oraz odnotowania takiej zmiany w Centralnej Ewidencji Pojazdów.

Jak mogę sprawdzić czy samochód nie był "kręcony"?

Wykrycie, że samochód był kręcony jest dosyć trudne. Istnieją dwie główne drogi, aby to stwierdzić. Po pierwsze techniczna: sprawdzamy stan zużycia wnętrza, nakładek na pedałach, gałki zmiany biegów, opon czy stan techniczny silnika. Ale to sposób niepewny i tylko dla fachowców. A sprzedający auto zwykle jest większym fachowcem od nas.

Zostaje więc druga droga - raporty i dokumenty.

1.      Strona historiapojazdu.gov.pl i dostępne tam dane o przebiegu podczas wizyty auta na stacji kontroli pojazdów. Niestety baza obejmuje tylko przebiegi pojazdów, wpisywane w czasie przeglądów w polskich stacjach kontroli pojazdów. Nie znajdziemy więc tam samochodów ostatnio sprowadzonych z zagranicy.

2.      Dane uzyskane od Autoryzowanych Stacji Obsługi. Z tym jednak bywa różnie - niektóre sieci nie każdemu lub nie zawsze udzielą takich informacji.

3.      Zaświadczenie o odbytym przeglądzie z zagranicznej stacji kontroli pojazdów. Wydawanie takiego dokumentu właścicielowi pojazdu przy każdym przeglądzie jest obowiązkowe od 2015 roku w całej UE. W dokumencie tym widnieje przebieg pojazdu w momencie przeglądu.

4.      Płatne raporty VIN o historii pojazdu, tworzone przez prywatne firmy, które zbierają dane z różnych źródeł. W Polsce najpopularniejsze są raporty tworzone są przez firmy AutoDNA  i Carfax. Po podaniu numeru VIN samochodu możemy otrzymać całą historię pojazdu, także z zagranicy. Niestety z powodu braku jednolitego europejskiego systemu dokumentacji przebiegów pojazdów nie każde auta da się tam sprawdzić. Dotyczy to zwłaszcza aut z Niemiec, gdzie nie ma państwowego rejestru przebiegów.

Czy fakt wykrycia przekręconego licznika w czasie zakupu trzeba gdzieś zgłosić?

Co do zasady nie ma takiego obowiązku. Zgodnie z art. 304 Kodeksu postępowania karnego każdy ma jedynie "społeczny obowiązek" poinformowania o przestępstwie. Więc to już kwestia wyboru, czy poinformujemy organy ścigania czy nie.

Jeżeli jednak chcemy ścigać osoby odpowiedzialne to teraz możemy zgłosić dwa przestępstwa. Po pierwsze sam fakt przekręcenia licznika - pod warunkiem, że nastąpił po 25 maja, bo prawo nie działa przecież wstecz.  Po drugie oszustwo czyli próbę doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia naszym mieniem, poprzez sprzedaż kręconego auta.

Co zrobić jeśli już po zakupie odkryłem, że auto było kręcone?

Poza możliwością zgłoszenia przestępstwa, wszystko zostało po staremu. Klientowi nadal przysługują roszczenia oparte o przepisy rękojmi przy sprzedaży. W takim przypadku zwrot pieniędzy za nabyte auto.