Klucz dynamometryczny - do czego służy i jaki wybrać do warsztatu?

Kluczową funkcją klucza dynamometrycznego jest dokręcanie śrub oraz nakrętek z doskonale dopasowaną, określoną siłą, zwaną także momentem obrotowym. Taka precyzja w dokręcaniu jest potrzebna najbardziej w przypadku śrub, które są bardzo kruche i wykonane z miękkich, delikatnych materiałów.

Dzięki kluczowi dynamometrycznemu będziemy mogli bardzo dobrze i jednocześnie bezpiecznie dokręcić np. śruby głowicy silnika. To część, która wymaga dużej uwagi, bo jeśli dokręcimy śruby ze zbyt małym momentem obrotowym, możemy sprawić, że w głowicy dojdzie do niechcianych naprężeń lub uszkodzeń gwintu. 

Klucz dynamometryczny stosuje się także w przypadku wymiany świec zapłonowych lub żarowych, czy dokręcania śrub kół w trakcie wizyty w warsztacie wulkanizatora. 

Jak już wspominaliśmy, klucz dynamometryczny jest bardzo precyzyjny i dokładny w swoim działaniu. Wynika to właśnie z jego określonej budowy. Wewnątrz rękojeści klucza umieszczona specjalna sprężyna, która umożliwia tak szczegółową pracę. Sprężynie towarzyszy mała zapadka, która jest odpowiedzialna za utrzymanie odpowiedniego momentu obrotowego klucza. 

Jeśli poczujemy, że siła na rękojeści klucza jest wyższa, niż ustaliliśmy, cały mechanizm zacznie zwalniać pracę. To sygnał, że śruba została dokręcona z odpowiednim momentem. 

Istotne jest to, że różne śruby w naszym samochodzie potrzebują zróżnicowanego momentu obrotowego dokręcania. Klucz z momentem o zakresie od 0 do 30 Nm (niutonometrów) wystarczy do dokręcenia śrub silnika, natomiast do przykręcenia kół będziemy potrzebowali solidnego narzędzia o parametrach od 30 do 200 Nm. 

W każdym profesjonalnym warsztacie znajdziemy co najmniej kilka kluczy o różnej sile, które pozwolą na sprawne i zarazem bezpieczne dokręcanie i dla naszego samochodu. 

Klucz dynamometryczny jest zróżnicowany cenowo, dokładnie tak samo, jak jego parametry, dotyczące siły momentu obrotowego. Za najbardziej podstawowe modele, tak zwane wychylne klucze zapłacimy około 40 zł. Jedyną ich wadą jest to, że nie są one zbyt precyzyjne. 

Za lepsze klucze dynamometryczne zapłacić trzeba około 100-150 zł. Najbardziej profesjonalne narzędzia kosztują nawet kwoty rzędu 1500 zł. 

Profesjonalny klucz dynamometryczny jest bardzo dokładny i zazwyczaj współpracuje z komputerem diagnostycznym. 

• Mechanicy warsztatowi najchętniej korzystają z takich rozwiązań jak klucze dynamometryczne elektroniczne, które są wyposażone w dedykowany ekran LCD, na którym można podejrzeć ustawienia narzędzia. Pomiar elektroniczny jest połączony z tensometrem, czyli drążkiem skrętnym. 
• Kolejnym rozwiązaniem dostępnym w sklepach z narzędziami samochodowymi jest klucz dynamometryczny mechaniczny. Nazywany jest także klinowym i składa się ze specjalnie zintegrowanej sprężyny, która wygina się elastycznie przy dokręcaniu. W przypadku mechanicznego klucza przy odpowiednim dokręceniu usłyszymy bardzo charakterystyczny dźwięk. 
• W ofercie wielu sklepów znajdziemy także klucz dynamometryczny łamany, posiadający specjalny zawias, dzięki, któremu nie można przekręcić śruby. 
• Popularnym kluczem jest jeszcze klucz sprzęgłowy, którego mechanizm blokuje sprężynę tuż po odpowiednim dokręceniu śruby lub nakładki.
• Dostępny jest także klucz dynamometryczny wskazówkowy. 

Modele kluczy warte kilkaset złotych mają dokładność na poziomie 6 %, a to zdecydowanie wystarczy, by bezpiecznie dokręcać bez obaw śruby w pojeździe. 

Jeśli chcemy wyposażyć swój domowy warsztat lub garaż w klucz dynamometryczny, najpierw powinniśmy określić, jaki rodzaj narzędzia będzie spełniał rolę w naszych działaniach mechanicznych. Kolejną ważną kwestią jest oczywiście wybór producenta i modelu klucza. 

W internecie bez problemu można kupić klucze od najlepszych producentów. 

Kierowcy motocykli i rowerzyści często pytają, jaki moment obrotowy jest potrzebny do odkręcenia śrub w motocyklu lub rowerze. Zasada wyboru klucza jest zazwyczaj taka sama jak w przypadku samochodów. 

Klucz dynamometryczny z zakresem od 40 do 200 Nm lub 80-120 Nm doskonale sprawdzi się do dokręcenia kół. Drobne śruby i elementy w motocyklu dokręcimy kluczem o momencie około 20 Nm. W

W przypadku rowerów, nie potrzebujemy zbyt zaawansowanych kluczy. Śruby w rowerze są bardzo miękkie i delikatne, więc możemy je dokręcać kluczem łamanym w zakresie od 0 do 20 Nm. Klucz dynamometryczny pozwoli nam na przykręcenie odpowiednich części z najwyższą precyzją, bez obaw o uszkodzenie np. delikatnych lub kruchych elementów. 

***