Czy można jeździć bez karty do tachografu?

Karta kierowcy to niewielkie urządzenie, które kształtem przypomina kartę kredytową z chipem. Podobnie jak dowód rejestracyjny oraz prawo jazdy karta kierowcy jest wydawana przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych (PWPW) na wniosek kierowcy posiadającego prawo jazdy odpowiedniej kategorii. Dokument jest wydawany na 5 lat, jednak okres jego ważności nie może być dłuższy od ważności prawa jazdy kierowcy.

Tachograf rejestruje czas pracy i odpoczynku kierowcy, pokonany dystans oraz prędkość jazdy. Od 2006 roku wszystkie pojazdy ciężarowe o DMC powyżej 3,5 tony oraz samochody zarejestrowane do przewozu większej liczby osób niż 9 (razem z kierowcą) muszą być obowiązkowo wyposażone w tachografy cyfrowe, które zastąpiły ich analogowe odpowiedniki.

Kierowca wkłada kartę do tachografu cyfrowego przed rozpoczęciem jazdy i bez uzasadnionej potrzeby nie może wyjąć jej z urządzenia przed zakończeniem dziennego czasu pracy.

Prowadzenie samochodu ciężarowego lub autobusu bez karty kierowcy włożonej do tachografu cyfrowego to wykroczenie, które niesie ryzyko wysokich kar finansowych. Obowiązujące przepisy przewidują jednak pewne sytuacje, w których karta kierowcy może nie być umieszczona w tachografie podczas jazdy.

Jazdę w trybie OUT (z wyjętą kartą kierowcy) regulują przepisy zawarte w rozporządzeniach Wspólnoty Europejskiej nr 561/2006, 165/2014 oraz w umowie AETR. Wspomniane przepisy pozwalają świadczyć specyficzne i niestandardowe przewozy towarów lub osób.

Z trybu OUT mogą korzystać np. firmy oferujące usługi przewozu odpadów komunalnych. Jeśli ten sam pojazd zostanie zadysponowany np. do przewozu odpadów innych niż komunalne, to karta kierowcy musi zostać włożona do tachografu w celu rejestrowania czasu pracy.

Z funkcji OUT można korzystać podczas przewożenia płodów rolnych w gospodarstwie, a także podczas przejazdów wykonanych na potrzeby serwisowe lub w celu konserwacji samochodu ciężarowego. Karta kierowcy może być także wyjęta z tachografu w trakcie przejazdu pojazdem, który nie jest przystosowany do przewozu towarów, np. ciągnika siodłowego bez naczepy. Tryb OUT przewidziany jest również dla samochodów pomocy drogowej, które poruszają się do 100 km od bazy. Karta kierowcy nie musi być stosowana w autobusach jeżdżących na regularnych liniach o długości do 50 km.

W przypadku braku karty z przyczyn losowych kierowca jest zobowiązany do wydrukowania przed rozpoczęciem trasy danych swoich oraz pojazdu i do złożenia podpisu na dole kartki z wydrukiem. Po zakończeniu przewozu konieczne jest wydrukowanie danych wskazanych przez tachograf oraz wyszczególnienie ewentualnych czynności, które przerwały pracę. Na drugim wydruku również należy złożyć podpis.

Jeśli karta kierowcy została skradziona, to podczas kontroli należy okazać potwierdzenie zgłoszenia na policji kradzieży dokumentu. W przypadku uszkodzenia karty kierowcy konieczne jest okazanie służbom kontrolującym uszkodzonej karty oraz kopii wniosku o wydanie duplikatu dokumentu złożonego do PWPW.

W przypadku przedstawienia powyższych dokumentów dopuszczalne jest kontynuowanie pracy przez 15 dni od utracenia karty. Po upływie tego terminu kierowca może jedynie zjechać na bazę. Ostatni transport może odbywać się z ładunkiem.

Czas pracy kierowców regulują przepisy: kodeksu pracy, ustawy o czasie pracy kierowcy, ustawy o tachografach, rozporządzenie Wspólnoty Europejskiej 561/2006 oraz konwencja AETR. Służby uprawnione do kontroli kierowców na polskich drogach to Inspekcja Transportu Drogowego, Policja oraz Straż Graniczna. Za granicami Polski kontroli dokonują służby właściwe dla kraju, w którym znajduje się pojazd ciężarowy. Np. w Niemczech poza Policją i Strażą Graniczną pojazdy ciężarowe są kontrolowane przez BAG.

Jazda bez karty kierowcy to wykroczenie, za które grożą w Polsce dotkliwe sankcje finansowe:

• 2000 zł - dla kierowcy;
• 500 zł - dla osoby zarządzającej transportem w przedsiębiorstwie,
• 2000 zł - dla przedsiębiorcy. 

Za przekroczenie terminu 15 dni jazdy po utraceniu karty grozi kara finansowa w wysokości od 500 zł.

***