Bez tych dokumentów nie wsiadaj do auta. Pewny mandat

Zmiany w kwestii dokumentów, jakie trzeba wozić ze sobą w samochodzie, wprowadzane były sukcesywnie od 2018 r. Od 2020 zdążyliśmy się przyzwyczaić, że w Polsce nie ma obowiązku posiadania przy sobie podczas jazdy:

• Prawa jazdy: Policja ma dostęp do informacji o uprawnieniach kierowcy w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK).
• Dowodu rejestracyjnego: Dane pojazdu są dostępne w CEPiK.
• Potwierdzenia ważności ubezpieczenia OC: Informacje o ubezpieczeniu są dostępne w Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym (UFG).

W przypadku kontroli policjant może poprosić kierowcę o dokumenty, ale odmowa nie skutkuje żadnymi problemami. Jeśli funkcjonariusz nie otrzyma dokumentu, może poprosić kierowcę o nr PESEL, na podstawie którego zidentyfikuje go w bazie. A korzystając z numeru rejestracyjnego - skontroluje pojazd. Pozwala na to Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców. To system informatyczny, w którym można sprawdzić m.in. status i posiadane kategorie prawa jazdy, ważność polisy OC oraz dane ubezpieczonego pojazdu wraz z najważniejszymi datami, ważność badań technicznych, parametry techniczne pojazdu, dane właściciela pojazdu, dokumenty przypisane do pojazdu, liczbę punktów karnych na koncie kierowcy, status pojazdu (kradzież, zbycie, wyrejestrowanie).

Trzeba jednak zwrócić uwagę na istotny szczegół: czym innym jest brak fizycznych dokumentów przy sobie, a czym innym brak ważności tychże. Nie można prowadzić pojazdu nie posiadając ważnego prawa jazdy, ubezpieczenia OC pojazdu i badania technicznego pojazdu. Za taką jazdę grożą kary:

• Brak ważnego prawa jazdy: mandat w wysokości 1,5 tys. zł lub grzywna do 30 tys. zł i zakaz prowadzenia pojazdów.
• Brak ważnego ubezpieczenia OC: w przypadku kierowców samochodów osobowych nawet 8 600 zł
• Brak ważnego badania technicznego: zatrzymanie dowodu rejestracyjnego oraz mandat w wysokości od 1500 do 5000 zł.

Najważniejszym dokumentem, jaki warto mieć przy sobie w samochodzie, szczególnie jeśli nie pamiętamy swojego PESEL-u, jest dokument potwierdzający tożsamość. Może to być dowód osobisty lub paszport. Dzięki niemu policjant podczas kontroli może zweryfikować dane kierowcy i sprawdzić na tej podstawie pozostałe dokumenty w systemie. Można też skorzystać z wersji elektronicznej w aplikacji mObywatel. Jeśli jednak kierowca pamięta swój numer PESEL, fizyczny dokument nie jest konieczny. W aucie natomiast warto wozić oświadczenie sprawcy o kolizji drogowej - ułatwi proces ubiegania się o odszkodowanie w przypadku kolizji drogowej, w której nie ma ofiar i wątpliwości co do tego, kto jest odpowiedzialny za zdarzenie. Rozwiązanie sprawy między uczestnikami uchroni sprawcę przed koniecznością zapłacenia wysokiego mandatu.

Dokumenty pojazdu warto posiadać w sytuacji, gdy prowadzimy samochód, którego nie jesteśmy właścicielami – np. auto znajomego. Posiadanie dowodu rejestracyjnego ułatwi przekonanie funkcjonariusza, że nie prowadzimy auta, które właśnie zostało skradzione. 

Dowód rejestracyjny, potwierdzenie opłacenia OC, prawo jazdy, a także paszport albo dowód osobisty musimy bezwzględnie posiadać wyjeżdżając za granicę. Poza granicami kraju policjanci zatrzymujący do kontroli nie mają dostępu do bazy CEPiK, więc informacji o statusie kierowcy i pojazdu muszą odczytać z fizycznych dokumentów. Ta sama sytuacja występuje w Polsce, jeśli posiadamy zagraniczne prawo jazdy, albo pojazd, którym się poruszamy jest zarejestrowany poza granicami. W takich sytuacjach potrzebujemy fizycznych dokumentów, które będą poświadczały nasze uprawnienia do prowadzenia oraz status pojazdu - czy nie został skradziony i czy mamy prawo go prowadzić. 

Jeśli nie jesteśmy właścicielami pojazdu, albo nie posiadamy aplikacji mObywatel, posiadanie fizycznych dokumentów ułatwi identyfikację oraz sporządzenie protokołu szkody w wypadku kolizji. Prawo jazdy przyda się również w chwili wynajmu auta – pracownik firmy wynajmującej zwykle prosi o okazanie prawa jazdy, by mieć pewność, że przekazuje samochód w ręce osoby, która może go prowadzić.

Jak widać, chociaż posiadanie przy sobie fizycznych dokumentów podczas jazdy nie jest obowiązkowe, warto je ze sobą wozić w niektórych sytuacjach. W przypadku zgubienia lub kradzieży dokumentów należy niezwłocznie zgłosić utratę i wyrobić duplikat.