Policjant bez munduru macha lizakiem? Czasem możesz go zignorować

Kontrola policyjna musi odbywać się w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Oznacza to, że policjant zatrzymujący kierowcę powinien się przedstawić, podać swój stopień oraz powód kontroli. Kiedy dochodzi do niej w terenie zabudowanym, każdy policjant, niezależnie od tego, czy jest umundurowany czy nie, może taką kontrolę rozpocząć. Zupełnie inaczej ma się sprawa, gdy wyjeżdżamy z terenu zabudowanego, gdzie obowiązują już nieco inne przepisy dotyczące kontroli prowadzonych przez policjantów w cywilu.

Jeśli policjant bez munduru próbuje nas zatrzymać poza terenem zabudowanym, to zasadniczo jest to niezgodne z obowiązującymi przepisami. Nawet jeśli do próby zatrzymania dochodzi np. z pokładu oznakowanego radiowozu. Co robić w takiej sytuacji? Najlepiej od razu powiadomić nr 112 i w miarę możliwości podać np. numery rejestracyjne pojazdu (radiowozu), miejsce, w którym się znajdujemy i to, co zamierza zrobić. Dobrze jest udać się w miejsce publiczne, np. takie jak stacja benzynowa, zatrzymać i włączyć światła awaryjne. W trakcie takiego zdarzenia podpowiedzi możemy też uzyskać od samego dyżurnego, z którym dobrze pozostać na linii. Wszystko to ma na celu uchronienie kierowcy od próby np. kradzieży auta przez policjantów-przebierańców.

Jeśli w trakcie takiego zdarzenia dojedziemy do terenu zabudowanego, to wszystko się zmienia i policjant w cywilu ma prawo nas zatrzymać. Na nasze żądanie musi jednak podać powód kontroli oraz numer swojej odznaki, a także dane osobowe. Zgodnie z ustawą o Policji przy wykonywaniu czynności administracyjno-porządkowych nieumundurowany policjant obowiązany jest na żądanie obywatela okazać legitymację służbową lub znak identyfikacyjny w taki sposób, aby zainteresowany miał możliwość odczytać i zanotować numer i organ, który wydał legitymację, oraz nazwisko policjanta.

Jak zachować się podczas kontroli? Nie należy wychodzić z pojazdu, chyba, że na wyraźne życzenie policjanta. Ręce powinniśmy trzymać na kierownicy. Kontrolowany kierowca ma prawo do odmowy odpowiedzi na pytania i np. telefon do adwokata. Naszym prawem jest także możliwość złożenia skargi na działania policjanta, jeśli uważamy, że kontrola nie przebiega zgodnie z prawem.

Co ważne, samochód policyjny może zatrzymać się w miejscu niedozwolonym (np. w strefie wyłączonej z ruchu), pod warunkiem, że ma zapalone światła ostrzegawcze oraz, że nie zagraża bezpieczeństwu ruchu.

Policjant po służbie, zgodnie ze złożonym ślubowaniem, także musi dbać o przestrzeganie prawa i w razie, gdy widzi przestępstwo lub próbę łamania prawa, musi zareagować. Wtedy jest traktowany tak samo, jak policjant umundurowany w czasie służby. Oznacza to, że taki funkcjonariusz może również nałożyć mandat na osobę, która popełnia wykroczenie/przestępstwo.

Mówią o tym przepisy Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń. W art. 178 tego pierwszego czytamy, że: 

Jeżeli natomiast policjant porusza się pieszo lub znajduje się w nieporuszającym się radiowozie, niezatrzymanie się do kontroli będzie tylko wykroczeniem, co wynika z zapisów w Kodeksie wykroczeń. Grozi za to mandat od 20 do 5 tys. zł (lub do 30 tys. zł, jeśli sprawa trafi do sądu), 15 punktów oraz sądowy zakaz prowadzenia pojazdów.