Jest sposób na wjazd do SCT starym autem. Wystarczy wymienić rejestrację

Strefa Czystego Transportu, czyli SCT, to miejsce do którego mogą wjechać tylko samochody spełniające wyznaczone normy emisji spalania. Takie strefy powstają właśnie w centrach największych polskich miast - najbliższe plany mówią o SCT w Krakowie, Warszawie i Wrocławiu, ale z pewnością pojawią się też w innych miastach. To oznacza, że starsze samochody nie będą mogły wjechać do centrum miasta przez to, że nie spełniają normy Euro. Jest jednak sposób na obejście ograniczeń SCT, ale skorzystać z niego mogą tylko niektóre samochody. Mowa o rejestracji samochodu na zabytek.

Tego czym jest samochód zabytkowych w świetle przepisów możemy się dowiedzieć z Ustawy Prawo o ruchu drogowym z 20 czerwca 1997 roku. Według znajdującej się tam definicji, pojazd zabytkowy to taki, który jest wpisany do rejestru zabytków ruchomych lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków.

według pierwotnych informacji przekazanych przez PAP - w tym przypadku dotyczących SCT w Warszawie, które ma być nawet dwa razy większe niż początkowo planowano - wjazd do Strefy Czystego Transportu ma być dozwolony dla pojazdów z silnikiem diesla w wieku do 13 lat, i samochodów benzynowych w wieku do 22 lat. Wyjątkiem od tej reguły będą samochody należące do seniorów w wieku powyżej 70 lat zamieszkujących strefę, a także pojazdy zabytkowe. Możemy przypuszczać, że podobne zasady będą obowiązywać również w Strefach Czystego Transportu w innych miastach.

Abyśmy mogli zarejestrować pojazd jako zabytek musimy spełnić szereg warunków technicznych, które sprawiają, że pojazd ma szczególne znaczenie i rzeczywiście jest zabytkowych. Przede wszystkim pojazd musi:

• być wyprodukowany co najmniej 25 lat temu
• data zakończenia produkcji danego modelu nie może być bliższa niż 15 lat temu (musi minąć co najmniej 15 lat od zakończenia produkcji danego modelu)
• mieć minimum 75% oryginalnych części

Pojazdem zabytkowym może być również pojazd młodszy niż 25 lat, ale tylko jeśli jest to pojazd o szczególnym znaczeniu historycznym - na przykład jest unikalnym modelem, służył do przewożenia ważnej osobistości (np. papamobile, limuzyna prezydenta), lub startował w ważnych zawodach sportowych. Wtedy kluczowa okaże się opinia konserwatora, oraz rzeczoznawcy, który stwierdzi takie szczególne znaczenie historyczne.

Choć ogólne zasady rejestracji pojazdu na zabytkowy są w miarę uniwersalne, mogą one ulec zmianie poprzez decyzję wojewódzkich konserwatorów zabytków. Taka sytuacja ma obecnie miejsce na Dolnym Śląsku gdzie konserwator zabytków zapowiedział, że od 1 lutego 2023 jako zabytek mogą być rejestrowane pojazdy nie młodsze niż 30 lat. O możliwości rejestracji jako zabytek decyduje też popularność danego modelu, a raczej to ile podobnych samochodów można spotkać na drogach i czy rzeczywiście mogą być traktowane jako pojazdy zabytkowe, czyli czy utraciły już swoją pierwotną funkcjonalność. W większości przypadków nie ma z tym większych problemów.

Jeśli jesteśmy pewni, że pojazd spełnia wyżej wymienione wymagania, możemy przystąpić do procesu rejestracji na żółte tablice. Procedurę rejestracji samochodu, czy też innego pojazdu jako zabytkowy można opisać w kilku istotnych krokach:

1. Uzyskanie opinii rzeczoznawcy. to rzeczoznawca ocenia zabytkową wartość samochodu. Aby uzyskać opinię należy zwrócić się do Krajowego Porozumienia Stowarzyszeń Rzeczoznawców Samochodowych. Pozytywna ocena rzeczoznawcy może być kluczowa w dalszym etapie rejestracji
2. Przygotowanie tzw. białej karty, czyli karty ewidencyjnej zabytku techniki.  Przygotowujemy pełna dokumentację zdjęciową pojazdu (wewnątrz, z zewnątrz, a także tabliczka znamionowa), wypełniamy dokument wraz z wnioskiem o wpis do wojewódzkiej ewidencji zabytków i przekazujemy pakiet dokumentów do konserwatora zabytków. Wypełniony dokument należy złożyć konserwatorowi zabytków z wnioskiem o wpis do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Złożenie wniosku nic nie kosztuje, a na rozpatrzenie poczekamy do 30 dni.
3. Bezterminowe badanie techniczne. Jeśli konserwator zatwierdzi wniosek musimy wybrać się danym pojazdem do OSKP i wykonać bezterminowe badanie techniczne, które weryfikuje zgodność podanych w białej karcie informacji ze stanem fatycznym, czyli z rzeczywistym stanem technicznym samochodu.
4. Rejestracja pojazdu w wydziale komunikacji. Jeśli pojazd pomyślnie przejdzie wszystkie etapy, pozostają nam odwiedziny w wydziale komunikacji i dokonanie procedury rejestracji podobnej do tej jaką przechodzimy w przypadku rejestrowania zwykłego pojazdu, oczywiście przedkładając wymagane do rejestracji pojazdu zabytkowego dokumenty.

Poprawne przeprowadzenie procesu rejestracji pojazdu na zabytek skutkuje otrzymaniem charakterystycznych żółtych tablic rejestracyjnych z symbolem klasycznego samochodu. 

Koszty rejestracji pojazdu na zabytek mogą wahać się w zależności od tego jakie wynagrodzenie zażyczy sobie rzeczoznawca, a także ile będzie kosztować bezterminowe badanie techniczne w OSKP. W przypadku tego pierwszego może to być od 300 do nawet 1500 zł, a okręgowa stacja kontroli pojazdów może naliczyć nas za badanie od 150 do nawet 1000 zł w przypadku bardziej skomplikowanych spraw. Do tego trzeba doliczyć sam koszt rejestracji pojazdu w wydziale komunikacji, który wynosi 200 zł. Za przygotowanie dokumentacji i rejestrację pojazdu jako zabytkowy możemy więc zapłacić od około 650 do nawet 2700 zł. 

Rejestracja pojazdu na zabytkowy jest coraz popularniejsza w Polsce, a polscy kierowcy coraz częściej rejestrują na żółte blachy nawet takie samochody jak stare Volkswageny Golfy, czy też Passaty, Audi 80, czy jedne z popularniejszych - Mercedesy W124. Nie wszystkie z nich można uznać za symbole motoryzacji lub modele o szczególnym znaczeniu, ale jeśli spełniają warunki techniczne, zwykle nie ma przeszkód aby dać im żółte tablice. Ale po co właściwie to robić?

Otóż rejestracja pojazdu na zabytkowy ma pewne zalety, wiąże się z przywilejami, ale także obowiązkami. Między innym ze względu na (domyślnie) okazjonalny charakter użytkowania pojazdy zabytkowe:

• nie muszą mieć opłaconego całorocznego ubezpieczenia OC - polisę można wykupić jedynie na czas użytkowania, np. wyjazdu na zlot
• nie muszą przechodzić regularnych badań technicznych - bezterminowe badanie techniczne wykonywane jest dożywotnio
• mają możliwość wjazdu do przyszłych stref czystego transportu (SCT)

Należy pamiętać, że pojazdy zabytkowe obowiązują też pewne ograniczenia, które mogą być kłopotliwe dla osób używających ich na co dzień.  W przypadku chęci wyjazdu za granicę państwa, jeśli auto jest starsze niż 50 lat lub jego wartość przekracza kwotę 32 tys. zł konieczna będzie zgoda wydana przez konserwatora zabytków. Chcąc wyjechać na przykład na zagraniczny zlot musimy złożyć wniosek o taką zgodę. Podobnie będzie w przypadku chęci sprzedania samochodu zabytkowego za granicę - tu również konserwator musi wyrazić zgodę (jeśli auto jest starsze niż 50 lat lub warte więcej niż 32 tysiące złotych). W przypadku naprawy lub serwisu, musimy posługiwać się częściami, które klasyfikowane są jako renowacyjne, aby utrzymać zgodność części z oryginalnymi w przynajmniej 75%.

Jeśli chcemy użytkować pojazd zabytkowy w celach zarobkowych, nie obowiązuje też zasada o bezterminowym badaniu technicznym - takie auto powinno przechodzić regularne przeglądy, aby móc poruszać się po drogach i przewozić ludzi.