16 pytań dotyczących kontroli policyjnej

Czy tylko drogówka może wlepiać mandaty?Nie. Każdy policjant, także w cywilu albo z pieszego patrolu prewencji, ma uprawnienia do kontroli pojazdów i wystawiania mandatów. Co więcej - w określonych sytuacjach kierowcy mogą zostać zatrzymani i ukarani także przez strażników  miejskich, granicznych, a nawet leśnych czy celników.

Kiedy policjant w cywilu może zatrzymać kierowcę?Policjant bez umundurowania może zatrzymać kierowcę wyłącznie na obszarze zabudowanym. W warunkach dostatecznej widoczności, polecenie do zatrzymania musi zostać wydane za pomocą lizaka, a przy niedostatecznej widoczności - latarką ze światłem czerwonym lub lizakiem ze światłem odblaskowym albo światłem czerwonym. Po zatrzymaniu policjant  nieumundurowany musi się od razu wylegitymować.

Czy policjant ma prawo przeszukać samochód?W pewnych sytuacjach - tak. Jeżeli kierowca lub pasażerowie wydadzą się policjantowi podejrzani, funkcjonariusz ma prawo do kontroli przewożonego autem bagażu, a także kontroli osobistej. Musi być to poprzedzone podaniem podstawy prawnej oraz przyczyny kontroli. Z uwagi na jej miejsce - samochód - formalnie nie jest to tożsame z przeszukaniem. Na żądanie pasażerów auta, policjant będzie musiał sporządzić protokół z przeprowadzonych czynności.

Czy policjant może zmusić do badania trzeźwości?Policjant ma uprawnienia do przeprowadzenia badania trzeźwości w każdej sytuacji, nawet podczas rutynowej kontroli. I to nie tylko wobec kierowcy auta, ale też osoby, co do której jest podejrzenie, że prowadziła pojazd. Badanie na zawartość alkoholu rutynowo wykonywane jest alkomatem. Jeśli stan zdrowia badanego na to nie pozwala, zostanie przeprowadzone badanie krwi - i do tego nie jest wymagana zgoda badanej osoby. W razie oporu, policjanci mogą użyć środków przymusu bezpośredniego.

Czy można anulować przyjęty już mandat?Wystawienie mandatu opiera się na zgodzie kierowcy - zawsze ma on prawo do odmowy jego przyjęcia i w takiej sytuacji sprawa kończy się zwykle w sądzie. Podpisanie mandatu najczęściej kończy temat. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy grzywna  została nałożona za czyn niebędący wykroczeniem. Stosowny wniosek należy złożyć do sądu właściwego dla miejsca, w którym doszło do wystawienia mandatu w terminie 7 dni. Po tym czasie sąd nie będzie miał już obowiązku rozpatrzenia sprawy.

Czy policjanci mają prawo do kontroli z ukrycia?Nic tego nie zabrania. Obowiązujące przepisy mówią co najwyżej o tym, że polecenie do zatrzymania musi być podane z  odpowiednio dużej odległości, pozwalającej na bezpieczne zatrzymanie się we wskazanym miejscu. Sam radiowóz czy kontrolujący policjant nie musi być widoczny z daleka.

Co z karami, które nie są ujęte w taryfikatorze?Taryfikator zawiera spis wysokości mandatów za ściśle określone wykroczenia. W przypadku pozostałych, obowiązują ogólne zasady postępowania mandatowego, według których policjant ma prawo nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł (najniższa stawka grzywny w Polsce to 20 zł). Jeśli mandat został nałożony za kilka wykroczeń, jego maksymalna wysokość jest ograniczona do 1000 zł.

Czy policjant ma prawo pytać o stan majątkowy i zarobki kierowcy?Tak, ale można na te pytania nie odpowiadać. Podczas wymierzania kary za wykroczenia - także drogowe - policjant bierze pod uwagę rozmaite czynniki, w tym warunki rodzinne czy finansowe obwinionego. Takie pytania pozwalają na ustalenie sprawiedliwej wysokości mandatu - nawet w przypadku posługiwaniu się taryfikatorem istnieją zwykle pewne widełki.

Co, jeśli policjant zrobi błąd, kierując auto do diagnosty?Jeśli decyzja o zatrzymaniu dowodu rejestracyjnego była błędna (diagnosta nie stwierdził nieprawidłowości), kierowca ma prawo domagać się zwrotu poniesionych kosztów. Z takim żądaniem należy się zgłosić do szefa jednostki policji, której funkcjonariusz popełnił błąd.

Czy policja musi reagować na zgłoszenie wykroczenia?Jeśli jest to oficjalne zgłoszenie (w tym telefoniczne), funkcjonariusze mają obowiązek zająć się sprawą, czyli ustalić i ewentualnie ukarać osobę, która popełniła wykroczenie. Może się zdarzyć, że zgłaszający, poproszony wcześniej o podanie swoich danych, zostanie wezwany do sądu w charakterze świadka.

Czy zdanie policjanta jest więcej warte od zdania kierowcy?Jeśli kierowca nie poczuwa się do winy, sprawa trafia do sądu. To sędzia decyduje, kto mija się z prawdą. Nie można  jednoznacznie stwierdzić, czyje słowa są bardziej wiarygodne, ale w praktyce większym zaufaniem cieszy się policjant.

Czy każdy sprzęt policji musi mieć homologację?W przypadku sprzętu pomiarowego, każde urządzenie musi mieć zatwierdzenie typu i legalizację pierwotną wydaną przez Główny Urząd Miar. Urządzenia przechodzą również okresową legalizację ponowną, a w przypadku alkotestów - wzorcowanie, co ma na celu potwierdzenie dokładności pomiaru. Policjant na życzenie kierowcy ma obowiązek okazać ważne świadectwo legalizacji.

Czy policjant może nakazać zatrzymanie auta tam, gdzie jest to zabronione?Według przepisów pojazd powinien być zatrzymany w miejscu, w którym nie zagraża to bezpieczeństwu ruchu. W przypadku zatrzymania auta na jezdni lub poboczu, w miejscu gdzie jest to zabronione, policjant przed przystąpieniem do kontroli włącza niebieskie światło błyskowe.

Czy można odwołać patrol drogówki wezwany do kolizji?Osoba, która wezwała policję do kolizji, może odwołać przyjazd funkcjonariuszy (np. jeśli uczestnicy zdarzenia porozumieli się co do winy). Gdy jednak mundurowi przyjadą na miejsce i rozpoczną interwencję, na rezygnację z ich pomocy jest już za późno.

Czy wskazania prędkościomierza radiowozu są podstawą do wystawienia mandatu?Mogą być podstawą do zatrzymania kierowcy. Jednak ukaranie go na bazie wskazań prędkościomierza jest możliwe tylko w teorii. W praktyce w takich sytuacjach mundurowi nie karzą za przekroczenie dozwolonej prędkości, ale "szukają" innych wykroczeń.

Co się dzieje z autem, gdy policjant zakaże dalszej jazdy?Jest kilka możliwości: jeśli w samochodzie jest pasażer, który może prowadzić pojazd, to jemu zostaje powierzone auto. Bywa też, że samochodem opiekuje się ktoś wezwany przez kierowcę (o ile zdąży dojechać). Natomiast dość często auto jest odholowywane na parking strzeżony. Można je odebrać po zapłaceniu za holowanie i przechowanie pojazdu.