Silnik na łańcuchu czy pasku rozrządu? Mechanicy mają swoje zdanie

Układ rozrządu synchronizuje pracę zaworów z ruchem tłoków. To mechanizm, którego awaria może całkowicie zniszczyć silnik. We współczesnych jednostkach wałek rozrządu znajduje się w głowicy i jest napędzany przez wał korbowy za pomocą paska zębatego lub łańcucha.

Konsekwencje awarii rozrządu bywają katastrofalne. Gdy pasek lub łańcuch zerwie się podczas pracy silnika, wałek rozrządu natychmiast się zatrzymuje. Zawory pozostają otwarte, a tłoki nadal się poruszają. W większości współczesnych silników dochodzi wtedy do kolizji tłoków z zaworami, co kończy się pogiętymi zaworami, uszkodzonymi tłokami, a czasem nawet pękniętą głowicą. Naprawa takich uszkodzeń to koszt od kilku do kilkunastu tysięcy złotych.

Pasek rozrządu to konstrukcja z włókien szklanych lub kevlarowych, pokryta gumą z zębami na wewnętrznej stronie. Współczesne paski są znacznie bardziej wytrzymałe niż te sprzed lat, ale nadal wymagają regularnej wymiany.

Główną zaletą paska jest stosunkowo niski koszt wymiany - od 300 do 1 tys. złotych wraz z robocizną, w zależności od modelu. Pasek pracuje cicho, nie wymaga smarowania i można go łatwo skontrolować wzrokowo. Każde pęknięcie, przetarcie czy brakujące zęby są widoczne gołym okiem podczas przeglądu.

Interwały wymiany różnią się znacznie między producentami - od 40 tysięcy kilometrów w starszych konstrukcjach do nawet 200 tysięcy w najnowszych silnikach. Większość producentów zaleca wymianę co 80-120 tysięcy kilometrów lub co 4-5 lat, w zależności co nastąpi pierwsze.

Mechanicy podkreślają, że sam pasek to nie wszystko. Podczas wymiany należy zawsze wymieniać także rolki napinające i prowadzące oraz pompę wody, jeśli jest napędzana paskiem. Oszczędzanie na tych elementach to prosta droga do przedwczesnej awarii - zablokowana rolka może zniszczyć nowy pasek w kilka sekund.

Mit o niezniszczalności łańcucha pokutuje od lat. Owszem, łańcuch jest wykonany ze stali i teoretycznie powinien wytrzymać całe życie silnika. W praktyce jednak ulega stopniowemu rozciąganiu, co prowadzi do rozregulowania faz rozrządu.

Łańcuch pracuje w kąpieli olejowej wewnątrz silnika, co chroni go przed czynnikami zewnętrznymi. To niewątpliwa zaleta - nie grożą mu uszkodzenia od kamieni, wody czy mrozu. Z drugiej strony, jakość oleju oraz interwały jego wymiany oraz sposób eksploatacji mają kluczowe znaczenie dla żywotności łańcucha.

Współczesne łańcuchy jednorzędowe wymagają wymiany średnio co 150-200 tysięcy kilometrów. Łańcuchy dwurzędowe, stosowane w mocniejszych silnikach, potrafią wytrzymać nawet 300 tysięcy. Problem w tym, że ocena stanu łańcucha wymaga częściowego demontażu silnika, co generuje dodatkowe koszty.

Pierwsze objawy zużycia to charakterystyczny grzechot przy rozruchu zimnego silnika, który ustępuje po rozgrzaniu. To sygnał, że łańcuch jest już rozciągnięty i napinacz hydrauliczny nie radzi sobie z kasowaniem luzu. Ignorowanie tego objawu prowadzi do przeskakiwania łańcucha i rozregulowania silnika.

W silnikach benzynowych o niewielkiej pojemności często lepiej sprawdza się pasek. Jest lżejszy, nie obciąża tak mocno silnika i generuje mniejsze opory. W jednostkach diesla czy mocnych silnikach benzynowych łańcuch radzi sobie lepiej z wysokimi obciążeniami i momentem obrotowym.

Wymiana łańcucha to poważny wydatek - od 2 do nawet 5 tys. złotych. Wysoka cena wynika z konieczności demontażu wielu elementów silnika, aby dostać się do łańcucha. Dodatkowo wymienia się napinacze, prowadnice, a często także koła łańcuchowe. Sama robocizna może wynieść więcej niż komplet części.

Mechanicy ostrzegają przed odkładaniem wymiany. Zerwany łańcuch powoduje większe szkody niż pasek - metalowe ogniwa uszkadzają wnętrze silnika, niszczą pompę oleju i mogą nawet przebić miskę olejową. Koszty naprawy po takiej awarii często przewyższają wartość całego samochodu.

Podstawą jest regularna kontrola stanu napędu. W przypadku paska wystarczy wzrokowa inspekcja co 10-15 tysięcy kilometrów. Trzeba szukać pęknięć, przetarć, śladów oleju czy płynu chłodzącego. Każdy wyciek w okolicy paska to sygnał alarmowy - olej niszczy gumę w kilka tygodni.

Przy łańcuchu kluczowa jest jakość oleju silnikowego. Regularne wymiany co 10-15 tysięcy kilometrów to absolutne minimum. Stosowanie oleju o właściwej specyfikacji jest równie ważne - zbyt rzadki olej nie zapewni odpowiedniego smarowania, zbyt gęsty zwiększy opory i przyspieszy rozciąganie.

Mechanicy są zgodni - lepiej wymienić rozrząd za wcześnie niż za późno. Koszt profilaktycznej wymiany to ułamek potencjalnych strat po awarii. Dotyczy to szczególnie zakupu używanego auta bez udokumentowanej historii serwisowej. Przy kupnie samochodu z nieznaną historią warto zatem od razu zaplanować wymianę rozrządu.