Tajemnicze znaleziska na budowie drogi S19

Badania archeologiczne to integralna część prac związanych z budową nowych dróg. Dzięki nim, nierzadko dochodzi do odkrycia śladów przeszłości, sięgających setek, a nawet tysięcy lat wstecz. Aktualnie takie prace są prowadzone na budowie odcinka S19 między węzłami Krosno a Miejsce Piastowe. 

Archeolodzy ustanowili tam trzy istotne stanowiska badawcze. Dwa z nich zostały zlokalizowane w miejscowości Targowiska. Trzecie stanowisko archeologiczne - jednocześnie największe - znajduje się Miejscu Piastowym.

Na obecną chwilę badacze sprawdzili obszar liczący 70 arów. Podczas prac odkryto wyraźnie rysujące się w terenie obiekty osadowe, które datowane są wstępnie na okres wpływów rzymskich. Eksperci pozyskali także materiał zabytkowy, wykonany z ceramiki.

GDDKiA zwraca uwagę, że konieczność prowadzenia badań archeologicznych w trakcie budowy dróg, wynika z obowiązujących przepisów w Unii Europejskiej. Ekspertyzy są zlecane na podstawie decyzji właściwych terytorialnie wojewódzkich konserwatorów zabytków. Działania GDDKiA w zakresie archeologii z zaangażowaniem wspiera Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Już od wczesnych etapów prac przygotowawczych pozyskiwane są informacje o tzw. dziedzictwie kulturowym, w tym o wszelkiego rodzaju zabytkach, które następnie podlegają szczegółowym analizom.

Pozwala to właściwie rozpoznać ryzyka inwestycyjne, przyjąć prawidłowe rozwiązania projektowe, wstępnie oszacować koszty oraz czas potrzebny na przeprowadzenie badań.

W czasie budowy drogi, prowadzony jest nadzór archeologiczny nad robotami ziemnymi, a w przypadku ujawnienia zabytków (np. nowych stanowisk lub poszerzenia dotychczas znanych stanowisk) również badania wykopaliskowe. Prowadzenie szeroko płaszczyznowych badań wykopaliskowych wstrzymuje prowadzenie prac budowlanych, ale jest konieczne z uwagi na ustawę o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Po wykonaniu terenowych badań archeologicznych prowadzone są następnie prace związane z opracowaniem wyników badań.

Realizacja powyższych badań archeologicznych opiera się na trzyetapowym podziale. Mowa tu o badaniach rozpoznawczych (tzw. sondażowych), wykopaliskowym oraz nadzorze archeologicznym.

W badaniach rozpoznawczych, oprócz metod tradycyjnych, wykorzystywane są m.in. nowoczesne technologie, w tym laserowy skaning powierzchni, analiza zdjęć lotniczych i satelitarnych. Na terenach z utrudnioną obserwacją oraz na obszarach pól bitewnych kluczowe jest też rozpoznanie z wykorzystywaniem wykrywaczy metali.

W uzasadnionych przypadkach stosuje się również inne rodzaje metod poszukiwawczych, takie jak badanie próbek na podwyższoną obecność fosforu czy badania podwodne z użyciem sonaru.

Ratownicze badania wykopaliskowe przeprowadzone są w związku z koniecznością zapobiegania niszczenia zabytków archeologicznych. W tym przypadku zapobieganie polega na ich eksploracji, a następnie opracowaniu wyników badań.

Kolejnym rodzajem badań jest nadzór archeologiczny nad robotami. W przypadku odkrycia zabytku przez nadzór archeologiczny, po potwierdzeniu tego faktu podczas oględzin w terenie, właściwy miejscowo wojewódzki konserwator zabytków w drodze decyzji wstrzymuje roboty budowlane i nakazuje wykonanie ratowniczych badań wykopaliskowych na wskazanym przez organ terenie.

Odkryte przez nadzór stanowiska archeologiczne i związana z tym konieczność czasowego wyłączenia fragmentu terenu z prac budowlanych w celu przeznaczenia go do badań wykopaliskowych, w zależności od ich skali, może mieć wpływ na realizację inwestycji.

***