Tajemnice samochodowych logo

W1910 r. powstała w Mediolanie spółka Anonima Lombarda Fabbrica Automobili (czyli Lombardzka Fabryka Samochodów, Spółka Akcyjna), w skrócie ALFA. Nazwisko konstruktora Nicoli Romeo zostało dołączone do nazwy pięć lat później, wraz ze zmianą właściciela. Logo, w zasadzie niezmieniane od chwili powstania, jest dumą Mediolanu, gdzie narodziła się marka. Z jednej strony znajduje się stwór "Biscione" - pół smok, pół wąż pożerający dziecko, będący herbem rodu Visconti, panującego w Mediolanie. Druga połówka znaku firmowego przedstawia czerwony krzyż, dokładnie taki, jaki widnieje w herbie Mediolanu.

Aby dokładniej zrozumieć historię powstania znaku firmowego Audi, trzeba poznać bliżej pewnego znakomitego konstruktora. August Horch to w historii marki Audi osoba, która odegrała bardzo ważną, jeśli nie najważniejszą rolę. Jako 18-latek był świadkiem narodzin samochodu. Po ukończeniu studiów technicznych przez 3 lata pracował na stanowisku asystenta kierownika w Zakładach Silników Karla Benza. W 1904 r. August Horch założył w Zwickau własną firmę o nazwie Horch Werke. W zakładach tych produkowano luksusowe samochody, ale na skutek nieporozumień między Horchem i jego współpracownikami firma miała problemy. August Horch opuścił założoną przez siebie fabrykę i utworzył nową firmę pod nazwą Zakłady Samochodowe August Horch. Prowadziło to do licznych pomyłek i w końcu sąd zakazał Horchowi używania swojego nazwiska do firmowania aut. Wtedy Horch wpadł na pomysł, aby swoje nazwisko przetłumaczyć na łacinę. I tak powstało Audi, bo słowo Horch czyli "słuchaj" to po łacinie "audi". I tak w 1910 r. powstała firma Audi Automobilwerke, która dała nazwę jednej z najbardziej znanych marek samochodowych na świecie i która jest właścicielem jednego z kółek występujących w logo współczesnego Audi. Okazuje się bowiem, że nie jest to znak firmowy Audi, a nieistniejącej już dziś marki Auto Union. Te cztery pierścienie pojawiły się w 1932 r. i symbolizują przymierze czterech działających wtedy w Niemczech marek: Horch, DKW, Wanderer i oczywiście Audi. W obliczu coraz bardziej szalejącego światowego kryzysu gospodarczego, firmy te nie miały większych szans na samodzielne przetrwanie, a działając w swoistym sojuszu mogły zdecydowanie więcej. Po zakończeniu działań wojennych, już w 1945 r. administracja sowieckich sił okupacyjnych zadecydowała o likwidacji spółki Auto Union. Jednak już w 1949 r. dzięki usilnym staraniom starego zarządu i pracowników firmy, Auto Union odrodził się na terenie Niemiec Zachodnich, w Ingolstadt. W 1965 r. wszystkie udziały w Auto Union przejęte zostały przez coraz mocniejszego na rynku Volkswagena, a samochody produkowane w Ingolstadt nosiły od tego momentu nazwę Audi. Ich znakiem stało się dawne logo tej spółki, cztery srebrne pierścienie.

Przed wojną w skład grupy Auto Union wchodziły takie marki jak [1] Horch, [2] DKW, [3] Audi oraz [4] Wanderer. Gdy po wojnie Auto Union został zlikwidowany we wschodniej części Niemiec, odrodził się w Niemczech Zachodnich. Ewolucję zaczął przechodzić też znak firmowy Audi [5] z czterema pierścieniami. Z czasem zniknął z nich napis Auto Union [6]. W 1969 r. coraz mocniejsza Grupa Volkswagena kupiła też niemiecką markę [7] NSU, znaną m.in. z produkcji samochodów z silnikiem Wankla.

Bawarska Fabryka Silników, bo tak można przetłumaczyć skrót BMW, została utworzona w 1916 r. w Monachium. Zanim zajęła się produkcją zespołów napędowych do samochodów, wytwarzała silniki lotnicze. Szachownica otoczona kołem z napisem BMW pojawiła się po raz pierwszy w druku w roku 1918. Pierwszym pojazdem oznaczonym szachownicą był motocykl BMW, model R32 z 1923 r., a pierwszym autem - BMW 3/15 PS z 1927 r. Co ciekawe, dopiero kilka lat później skojarzono te niebiesko-białe kolory flagi Bawarii z motywem wirującego śmigła.

Logo Citroena to fragment koła daszkowego. W dziejach marki zmieniało się nieznacznie.U progu swej wielkiej kariery w motoryzacji, Andre Citroen produkował stalowe przekładnie zębate w kształcie jodełki. Na pomysł ich produkcji Citroen wpadł przypadkowo na początku XX wieku, podczas wizyty w jednej z włókienniczych fabryk w Łodzi. Tam takie koła były wykonane z drewna. Kiedy u schyłku pierwszej wojny światowej Citroen uznał, że zajmie się produkcją aut, postanowił, że logo firmy nawiązywać będzie do jego zawodowej przeszłości: dwa zęby przekładni, odwrócone i ułożone obok siebie. Tak narodziło się legendarne logo Citroena, do dziś używane w prawie niezmienionej formie przez markę. Co dziś jest trochę zaskakujące, w latach PRL-u logo Citroena nazywano też "starszym sierżantem", bo taki stopień wojskowy przypominało wyglądem.

Brytyjska firma Swallow Sidecar Company została założona przez Williama Lyonsa w 1935 r. Znana była też pod skrótowym oznaczeniem SS Cars. Dopiero po wojnie, w 1945 r. zdecydowano się na przyjęcie nazwy Jaguar Cars. Jedną z przyczyn tej decyzji były negatywne skojarzenia z niemieckimi jednostkami wojskowymi SS. Jednak drapieżny kot, czyli jaguar, obecny był w firmie już od 1938 r., kiedy stworzono statuetkę na przód maski samochodu, przedstawiającą zwierzę w pełnej okazałości, w dynamicznym skoku lub w niektórych modelach prezentowane w formie płaskorzeźby lub tylko portretu głowy. Znak firmowy Jaguara przez lata praktycznie się nie zmieniał, korygowano tylko kształt oraz kolor liter w nazwie marki.

Maserati ma zdecydowanie najostrzejszy znak firmowy wśród setek firm samochodowych. Ale po kolei. Firma Maserati została założona w 1914 r. przez sześciu braci Maserati. Pięciu z nich, a więc Alfieri, Bindo, Carlo, Ernesto i Ettore zakochani byli w samochodach. Mario bardziej niż motoryzacją pasjonował się malarstwem i rzeźbą. Ale i Mario ma też spore zasługi dla marki Maserati. To on zaprojektował znak firmowy. Został nim trójząb inspirowany atrybutem Neptuna z fontanny na centralnym placu Bolonii, rodzinnym mieście braci Maserati. Od blisko wieku logo marki pozostaje niezmienione, poza przejściem z prostokąta w owal w 1933 r. Przyjęło też kolorystykę Bolonii, czyli barwę niebieską i czerwoną. Na wielu plakatach reklamowych Maserati z lat 30. XX wieku widać posąg Neptuna z Bolonii, otoczony artystycznymi wizjami sportowych aut z wyraźnie ukazanym trójzębem jako symbolem tej włoskiej marki.

Na początku 1900 r. firma Daimler-Motoren-Gesellschaft zawarła porozumienie z Emilem Jellinkiem w sprawie sprzedaży aut z silnikami Daimlera. Miały nosić nazwę Daimler Mercedes. Jedna z teorii dotyczących powstania symbolu Mercedesa głosi, że inspiracją do przyjęcia za logo firmy gwiazdy, była stara rodzinna fotografia. Na zdjęciu należącym do Gottlieba Daimlera znajdował sie jego dom, a on dorysował nad nim gwiazdę i napisał: ,,ta gwiazda będzie też świecić nad moją fabryką i będzie symbolizować jej rozkwit". Trzy ramiona gwiazdy miały wyznaczać kierunki rozwoju przedsiębiorstwa, bo Dailmler chciał produkować nie tylko samochody, ale także samoloty i łodzie. Ostatecznie trójramienna gwiazda powstała w 1909 r. i symbolizowała trzy obszary, które konstruktor pragnął zagarnąć pod swe skrzydła: ziemię, morze i powietrze. Gwiazda została otoczona okręgiem w 1916 r. i ozdobiona liśćmi wawrzynu marki Benz w 1926 r., tuż po fuzji z Daimlerem. Powstała wtedy spółka Daimler-Benz AG, samochody nazwano Mercedes-Benz, a gwiazda została zastrzeżona. Grafika z czasem została odświeżona i ze znaczka na chłodnicy, trafiła też na - jak to dziś mówimy - grill.

Od początku XIX wieku, jeszcze przed pierwszym samochodem i młynkami do pieprzu, firma Peugeot wytwarzała przeróżne produkty ze stali, m.in. piły do drewna. Szybko zyskały one wysoką renomę wśród użytkowników. Lew jako znak jest używany przez firmę od 1850 r.: symbolizował on prędkość, sprężystość i odporność ostrzy pił. Regularnie modernizowane logo z czasem stało się symbolem także innych produktów Peugeota, w tym i samochodów.

Jak sekretarka barona stała się symbolem luksusowej marki samochodowej...

---

Nazwa luksusowej marki samochodowej Rolls-Royce pochodzi od nazwisk właścicieli firmy: Charlesa Rollsa i Henry'ego Royce’a. Rolls był także pilotem i zginął w wypadku lotniczym w 1910 r. Royce zmarł w 1933 r. Początkowo znakiem firmowym marki były wpisane w prostokąt nachodzące na siebie dwie czerwone litery R. Pod koniec lat trzydziestych zmieniono ich kolor na czarny, prawdopodobnie, by uczcić pamięć twórców marki. Jednak w przypadku Rolls-Royce'a to nie firmowe logo, a raczej figurka na masce stała się znakiem rozpoznawczym marki. W 1911 r. na prośbę barona Johna Douglasa-Scotta-Montagu, przyjaciela Charlesa Rollsa, rzeźbiarz Charles Sykes stworzył rzeźbę "Szept", która dała początek kolejnej: "Duchowi ekstazy" - "Spirit of Ecstasy" (znanej też pod nazwą "Latająca dama"). Ta statuetka, która zdobi front maski niemal każdego Rolls-Royce’a, przedstawia młodą kobietę przytrzymującą spódnicę podwiewaną przez wiatr. Modelką był nie kto inny, jak Eleanor Thorton, sekretarka, kochanka, a przede wszystkim wielka miłość barona Montagu. Ale zanim statuetka stała się symbolem marki, miała być tylko maskotką jednego auta marki Rolls-Royce, tego, którego właścicielem był właśnie szaleńczo zakochany baron. Miłość zakończyła się tragicznie, piękna sekretarka zginęła w 1915 r. w okolicach Krety, na Morzu Śródziemnym, gdy pasażerski statek ,,Persia" zatopiony został przez niemiecką łódź podwodną.

Znak firmowy Volvo nawiązuje do małych kulek od łożysk, a słowo Volvo po łacinie oznacza,,toczyć się". Logo Volvo przypomina też alchemiczny symbol żelaza, co ma podkreślać moc marki. Na dodatek planetę Mars także oznaczano identycznym symbolem, co alchemiczne żelazo. Z kolei analogia do kulek z łożysk wynika z faktu, iż jednym ze współzałożycieli tej szwedzkiej marki samochodów była firma SKF, znany do dziś, też szwedzki producent łożysk kulkowych. Dodajmy, że metalowy pasek (zastąpiony z czasem przez pasek z tworzywa) przytrzymujący centralnie umieszczony znak fabryczny Volvo na osłonie chłodnicy stał się niemal nierozłącznym znakiem firmowym szwedzkiej marki.

Tekst: Jacek Franek, zdjęcia: producenci

Kto to pierwszy wymyślił? - HISTORIA

Historia Tuckera - "Motor" nr 6 z 5 lutego 1989 roku