Prędkościomierz w każdym samochodzie przekłamuje odczyt. Jest ważny powód

To temat, który często jest poruszany na grupach dyskusyjnych i forach miłośników samochodów, a także motocykli. W obu przypadkach bowiem wskazania prędkości podawane na desce rozdzielczej lub w kokpicie różnią się od rzeczywiście rozwijanej prędkości. Zwykle podawana na prędkościomierzu wartość jest nieco zawyżona w stosunku do tego z jaką naprawdę prędkością jedziemy. Problem często dotyczy również wskazań średniego zużycia paliwa, jednak zwykle różnice między rzeczywistym spalaniem, a tym które widzimy na wyświetlaczu w desce rozdzielczej są minimalne. Dlaczego tak się dzieje?

Mówiąc w skrócie jeśli prędkościomierz samochodu lub motocykla pokazuje prędkość 50 km/h w rzeczywistości samochód porusza się o kilka kilometrów (3-4 km/h) wolniej. Te kilka kilometrów to niewiele ale jest to bardzo istotne z kilku względów. W przypadku motocykli różnice pomiędzy prędkością prawdziwą, a prędkością wskazywaną przez prędkościomierz często rosną wprost proporcjonalnie do prędkości z jaką jedziemy. Przy prędkości 50 km/h (na liczniku) różnica będzie wynosić około 2 km/h, ale przy 140 km/h ta różnica może wynieść nawet około 10 km/h. 

Wśród kierowców panuje często opinia, że przekłamywanie wskazań prędkościomierza wynika z przepisów homologacyjnych samochodów i motocykli narzuconych przez Unię Europejską. Mają oni wiele racji, bowiem samochody i motocykle przechodzą proces homologacyjny, w którym muszą spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa, a jednym z nich jest właśnie "oszukiwanie prędkościomierza".Choć samo zjawisko przekłamywania prędkości jest starsze niż Unia Europejska (producenci stosowali ten zabieg już wcześniej) obecnie wynika to właśnie z reguł homologacji EWG, dzięki której samochody są dopuszczone do ruchu na europejskich drogach.

Prędkościomierze kłamią głównie ze względów bezpieczeństwa, ponieważ kierowca jadący z maksymalną dopuszczalną prędkością wskazywaną przez prędkościomierz w rzeczywistości jedzie o kilka, a nawet kilkanaście kilometrów wolniej. Jeśli dojdzie do wypadku, jego skutki będą mniej poważne ze względu na niższą prędkość, a te kilka kilometrów może okazać się kluczowe dla życia i zdrowia pasażerów lub postronnych uczestników zdarzenia. 

W pewnym sensie przekłamywanie prędkości przez liczniki samochodów i motocykli działa również na korzyść kierowców. W przypadku pomiaru radarem laserowym dokonywanego przez policję lub pomiaru z fotoradaru kierowca zawsze ma bufor bezpieczeństwa w postaci kilku "dodatkowych" kilometrów, więc jeśli zdarzy mu się nieznacznie przekroczyć prędkość, wciąż może mieścić się w "widełkach" dozwolonej prędkości.

Kierowcy którzy są świadomi oszukiwania prędkościomierza często z kolei jadą nieco szybciej niż pozwala ograniczenie prędkości wykorzystując ten niewielki bufor bezpieczeństwa. Zanim jednak zaczniesz to robić powinieneś wiedzieć w jaki sposób oblicza się różnicę w prędkości realnej, a tej wskazywanej przez prędkościomierz. Jest bowiem nawet specjalny wzór, według którego możemy obliczyć o ile przekłamuje licznik. tak, choć wydaje się to niemożliwe reguły homologacji EWG ustalone przez Unię Europejską posiadają nawet konkretny wzór na obliczanie stopnia przekłamania prędkościomierza.

Możemy znaleźć go na stronie PZMOT:

"0 ≤ V1 - V2 ≤ (V2/10) + 4 km/h

V2 to prędkość realnie osiągana przez pojazd, a V1 prędkość podawana na zegarach. Według opisu, który możemy znaleźć na stronie internetowej PZMOT prędkość wskazywana przez licznik, musi być większa lub równa prędkości rzeczywistej, ale większość producentów korzysta z możliwości podwyższenia prędkości wskazywanej względem rzeczywistej.

Sprawdzenie o ile przekłamuje prędkościomierz jest w dzisiejszych czasach wyjątkowo proste, bowiem niemal każdy z nas ma w kieszeni przenośny nadajnik GPS w postaci smartfona. Wystarczy uruchomić aplikację nawigacyjną lub taką mierzącą prędkość na podstawie sygnału z satelity GPS. Prędkość pokazywana na ekranie smartfona również może nie być w 100% precyzyjna, ale błąd pomiarowy będzie minimalny, a dzięki temu możemy porównać prędkość mierzoną przez GPS z prędkością wskazywaną na desce rozdzielczej. 

Inną metodą, choć działającą na tej samej zasadzie może być skorzystanie z nawigacji samochodowej i porównanie jej wskazań do wskazań prędkościomierza.

Warto również zaznaczyć, że większe różnice między wskazaniami prędkościomierza a rzeczywistą prędkością mogą wystąpić w samochodach, które mają założone inne koła (felgi i opony). Prędkość na liczniku jest bowiem sczytywana z czujników znajdujących się przy kołach i wyliczana na podstawie prędkości obrotowej koła. Samochody przechodzą homologację na konkretnym zestawie felg i opon o określonych rozmiarach. Założenie mniejszych kół (felg o mniejszej średnicy lub opon o niższym profilu) może spowodować powiększenie różnicy pomiędzy prędkością rzeczywistą, a wskazywaną.

Działa to również w drugą stronę - jeśli chcemy zniwelować różnicę we wskazaniach, możemy zdecydować się na zmianę kół na większe. Jeśli jednak przesadzimy, może się okazać, że prędkościomierz oszukuje w drugą stronę i pokazuje wartość zaniżoną. Przed podjęciem decyzji warto przetestować kilka wariantów (felgi większe o rozmiar lub dwa, opony o innym profilu) i porównać prędkości za pomocą wspomnianych pomiarów GPS. 

W motocyklach będzie to dużo trudniejsze, bowiem w większości przypadków nie są one konstrukcyjnie przygotowane do założenia większych kół, a na rynku części zamiennych do motocykli raczej nie znajdziemy dużego wyboru kół do danego motocykla o innych rozmiarach. Większość motocykli szosowych porusza się na kołach 17- lub 19-calowych, w motocyklach enduro i terenowych oraz adventure przednie koło może mieć średnicę 21-cali, a w chopperach i cruiserach często spotyka się koła o nieco mniejszej średnicy  z tyłu - np. 16-calowych.