Nowa metoda naprawy automatów
Do niedawna usterka konwertera automatu oznaczała wydatki sięgające kilku tysięcy złotych. Dziś element ten można zregenerować zaoszczędzając znaczną kwotę.
Automatyczne skrzynie biegów uznawane są za trwałe i rzeczywiście często wytrzymują znaczne przebiegi bez awarii. Wśród automatów można znaleźć wyjątkowo udane modele, np. produkowane w latach 90-tych przez Toyotę A340 czy przez Chryslera A904, które bez remontu potrafią przejechać nawet 600 tys. km. Jednak montowane w nowszych autach skrzynie nie są już tak bezawaryjne, a ich eksploatacja wiąże się z ryzykiem usterki.
Winny konwerter
W wielu przypadkach powodem niedomagań automatów jest zużycie lub uszkodzenie konwertera momentu obrotowego. Ta hydrokinetyczna przekładnia, znajdująca się pomiędzy silnikiem a skrzynią biegów, pełni rolę sprzęgła, przekazując w płynny sposób moment obrotowy z jednostki napędowej. W konwerterze znajduje się połączona z silnikiem pompa, która wprawia w ruch olej hydrauliczny. Ciecz trafia na tzw. kierownicę, czyli zespół łopatek ustawionych pod kątem, które nadają olejowi określony kierunek przepływu. Z kierownicy płyn jest tłoczony na turbinę, odbierającą moment obrotowy i przekazującą go dalej, na skrzynię biegów. Układ hydrokinetyczny umożliwia płynne przekazanie nawet dużych momentów obrotowych, jednak jego praca obarczona jest stratami wynikającymi z mieszania i sprężania oleju. Dlatego większość konwerterów jest wyposażona w dodatkowe, mechaniczne sprzęgło (tzw. lock-up), umożliwiające spięcie układu przeniesienia momentu na sztywno. Takie rozwiązanie ma na celu zmniejszenie zużycia paliwa i jest wykorzystywane np. podczas jazdy ze stałą prędkością, gdy z silnika na skrzynię biegów przekazywany jest niewielki moment obrotowy. Skomplikowana budowa konwertera wymaga zastosowania łożysk, uszczelnień oraz tarcz ciernych lub płytek sprzęgłowych. Wszystkie te elementy z czasem się zużywają prowadząc do zaburzeń funkcjonowania układu. Częstą przyczyną wadliwej pracy konwertera jest rozklejenie tarczy lock-up w wyniku przegrzania. Za taką sytuację zwykle odpowiada niedrożna chłodnica oleju. Nawet drobne opiłki metalu pochodzące ze skrzyni biegów powodują uszkodzenia wewnętrznych uszczelnień konwertera. W skrajnych przypadkach za zniszczenie konwertera odpowiadają ciała obce pochodzące ze skrzyni biegów.
Do niedawna drogo
Jeszcze do niedawna konwerter automatycznej skrzyni biegów był częścią nierozbieralną, a w sytuacji gdy ulegał uszkodzeniu lub zużyciu, trzeba go było wymienić na nowy. Niestety, taka naprawa skrzyni biegów kosztowała często nawet 9 tys. zł. Zdarzały się też sytuacje, w których z powodu wadliwie działającego konwertera zalecano klientom wymianę całej skrzyni na nową, co niejednokrotnie oznaczało wydatek nawet 20 tys. zł.
Dziś znacznie taniej
Obecnie coraz więcej firm oferuje usługę regeneracji konwerterów automatycznych skrzyń biegów. W takim procesie wewnątrz urządzenia wymieniane są zużyte elementy, takie jak m.in. łożyska, uszczelnienia czy tarcze sprzęgieł lock-up, co przywraca pierwotną sprawność. Regeneracja konwertera jest znacznie tańsza od kupna nowego i w niektórych przypadkach pozwala ograniczyć koszty naprawy skrzyni biegów nawet 10-krotnie. Jednak warto wiedzieć, że procedura wymaga rozcięcia obudowy konwertera, a po naprawie zespawania jej. Dlatego ważne jest, aby regenerację zlecić doświadczonej firmie dysponującej odpowiednimi urządzeniami i narzędziami. Dobre zakłady na regenerację konwertera udzielają 3- letniej gwarancji.
Jest to przekładnia hydrokinetyczna zlokalizowana pomiędzy silnikiem a skrzynią biegów, odpowiedzialna za płynne przekazanie momentu obrotowego, spełniająca rolę sprzęgła. Poza układem hydraulicznym, wykorzystywanym podczas postoju, ruszania i przyspieszania, urządzenie wyposażone jest też w dodatkowe sprzęgło mechaniczne (tzw. lock-up), które za pomocą tłoka hydraulicznego spina konwerter na sztywno, ograniczając straty wynikające z pracy układu hydraulicznego, np. podczas jazdy ze stałą prędkością.
Model skrzyni: ZF6HP
Zastosowanie:
- BMW serii 5 2003-2010 r.
Pozostałe modele:
- Audi A6 2004-2011 r.
- Audi A8 2003-2009 r.
- BMW X5 2006-2013 r.
Pierwsza 6-biegowa skrzynia automatyczna dobrze sprawdzająca się w autach o niższym momencie obrotowym silnika.
Objawy awarii konwentera
Falowanie obrotów przy włączonym biegu i wciśniętym hamulcu.
Usterki konwentera
Zużycie okładzin ciernych sprzęgła mechanicznego (lock-up).
Trwałość konwentera
Jeżeli konwerter nie jest przegrzewany, wytrzymuje ok. 200 tys. km.
Ceny konwenterów
Nowy: 6500 zł
Regenerowany: 1230 zł
Model skrzyni: ZF5HP19
Zastosowanie:
- Audi A6 1997-2004 r.
Pozostałe modele:
- Audi A4 2004-2007 r.
- BMW serii 3 1998-2007 r.
- VW Passat 1996-2005 r.
Uznawana za udaną i trwałą skrzynia, która po regeneracji konwertera funkcjonuje bezawaryjnie przez następne 200 tys. km.
Objawy awarii konwentera
Falowanie obrotów i drgania podczas postoju na biegu i ruszania.
Usterki konwentera
Zużycie okładzin ciernych tarczy lock-up, utrata szczelności połączeń.
Trwałość konwentera
Przy właściwej eksploatacji konwerter zużywa się po ok. 220 tys. km.
Ceny konwenterów
Nowy: 4200 zł
Regenerowany: 740 zł
Model skrzyni: Mercedes 722.6
Zastosowanie:
- Mercedes klasy C 2000-2006 r.
Pozostałe modele:
- Mercedes klasy E 1998-2003 r.
- Mercedes klasy S 1998-2005 r.
- SsangYong Rexton 2001-2006 r.
Skrzynia stosowana poza Mercedesami w innych autach, takich jak m.in. Jeep Grand Cherokee, Chrysler 300C czy SsangYong Rexton.
Objawy awarii konwentera
Metaliczne odgłosy, zwłaszcza podczas przełączania biegów.
Usterki konwentera
Uszkodzenie łożysk i sprężyn. Problemy z uszczelnieniami.
Trwałość konwentera
Konwerter wytrzymuje zwykle przebieg około 250 tys. km.
Ceny konwenterów
Nowy: 9000 zł
Regenerowany: 850 zł
Model skrzyni: Aisin AW 55-50
Zastosowanie:
- Opel Vectra 2002-2008 r.
Pozostałe modele:
- Renault Laguna 2001-2007 r.
- Saab 9-3 2003-2007 r.
- Volvo V70 2001-2007 r.
Znana z awaryjności popularna automatyczna skrzynia biegów, w której za wiele niedomagań odpowiada zużyty konwerter.
Objawy awarii konwentera
Problemy ze zmianą biegów, szarpanie przy ruszaniu oraz na 2. i 3. biegu.
Usterki konwentera
Zużycie uszczelniaczy, zużycie okładziny ciernej tarczy lock-up.
Trwałość konwentera
Konwertery zużywają się po około 180 tys. km. Przegrzane szybciej.
Ceny konwenterów
Nowy: 4500 zł
Regenerowany: 740 zł
Model skrzyni: Chrysler A604
Niezwykle trwała skrzynia montowana w Chryslerze Voyagerze przez prawie 15 lat. Sprawdzona konstrukcja, tania w naprawach.
Objawy awarii konwentera
Drgania przenoszone na nadwozie, metaliczne dźwięki podczas jazdy.
Usterki konwentera
Odkruszenie metalowych fragmentów, uszkodzenie tarczy lock-up.
Trwałość konwentera
Udana konstrukcja sprawia, że konwertery działają przez 350 tys. km.
Ceny konwenterów
Nowy: 2500 zł
Używany: 650 zł
Rozcięcie obudowy
Wymiana elementów
Spawanie obudowy
Sprawdzenie szczelności
Tekst: Paweł Tyszko, zdjęcia: autor, archiwum
