Kiedy kierowca wymusza pierwszeństwo? Lepiej to wiedzieć
Oprac.: Michał Domański
Wyruszając w drogę, każdy odpowiedzialny kierowca, powinien bardzo dobrze znać zasady ruchu drogowego i bezwzględnie się do nich stosować. Niestety, wiele osób nadal ma tutaj pewne braki. Jednym z najczęściej popełnianych wykroczeń jest wymuszenie pierwszeństwa. Kiedy dokładnie można mówić o takim wykroczeniu? Jaka kara jest przewidziana za naruszenie prawa drogowego?
Spis treści:
Co to jest wymuszenie pierwszeństwa?
Zgodnie z literą prawa wymuszenie pierwszeństwa ma miejsce, kiedy zmusisz innego użytkownika drogi (kierowcę lub pieszego), który ma pierwszeństwo, do wykonania jednej z trzech czynności:
- istotnej zmiany prędkości,
- zmiany pasa ruchu,
- zatrzymania się.
Wymuszenie pierwszeństwa na skrzyżowaniu
Dojeżdżając do skrzyżowania, należy stosować się odpowiednio do:
- poleceń kierującego ruchem,
- sygnalizacji świetlnej,
- znaków poziomych i pionowych,
- zasady prawej ręki.
Poruszając się po drodze, jesteś zobowiązany do bacznego obserwowania znaków, które cię obowiązują, jak również do stosowania się do zasad funkcjonujących na danym rodzaju skrzyżowania - np. na skrzyżowaniu równorzędnym powinieneś ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo - także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo. W przeciwnym razie możesz doprowadzić do wymuszenia pierwszeństwa, którego skutkiem może być nie tylko kara w postaci mandatu, ale i wypadek.
Wymuszenie pierwszeństwa na skrzyżowaniu definiuje art. 25 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku: Prawo o Ruchu Drogowym.
Wymuszenie pierwszeństwa na rondzie
Przez nieznajomość przepisów obowiązujących na skrzyżowaniu z ruchem kołowym wielokrotnie dochodzi do nieporozumień, a nierzadko do tragicznych w skutkach wypadków. Jeżeli rondo jest opatrzone wyłącznie znakiem C-12, kierowców obowiązuje zasada prawej ręki.
Jeśli wjeżdżasz na skrzyżowanie o ruchu okrężnym, który zawiera więcej niż jeden pas ruchu - również obowiązuje zasada prawej ręki. Zasadniczo pojazdy poruszające się po zewnętrznej stronie, mają zawsze pierwszeństwo, przed tymi, które znajdują się na wewnętrznych pasach.
W przypadku gdy przy rondzie umiejscowiony jest jeszcze znak A-7 (ustąp pierwszeństwa), oznacza to, że przed wjazdem na skrzyżowanie, należy przepuścić pojazdy, które już się na nim znajdują.
Wymuszenie pierwszeństwa przy zmianie pasa ruchu
Zmieniając pas ruchu, jesteś zobowiązany zasygnalizować manewr odpowiednim kierunkowskazem, zbliżyć się do właściwej krawędzi jezdni i przepuścić pojazdy, które na tym pasie już się znajdują. Zgodnie z obowiązującym prawem, kierowca jest zobowiązany zachować wyjątkową ostrożność, aby nie doprowadzić do kolizji. Gdy nie zastosujesz się do przepisów prawa drogowego, a w szczególności art. 22 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym, doprowadzisz do wymuszenia pierwszeństwa, które zagrożone jest mandatem i punktami karnymi.
Jaki mandat i ile punktów za wymuszenie pierwszeństwa?
Od początku 2022 roku stawki mandatów bardzo mocno wzrosły. Nowy taryfikator przewiduje surowsze kary dla osób łamiących przepisy ruchu drogowego. Został on ustanowiony poprzez Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń.
Jaki możesz otrzymać mandat i ile punktów karnych grozi za wymuszenie pierwszeństwa?
- Za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu, który wchodzi na przejście lub już się na nim znajduje, grozi mandat w wysokości 1500 złotych. Otrzymamy też 10 punktów karnych, natomiast od września tego roku, suma ta może zostać zwiększona do 15, np. w przypadku gdy nie ustąpimy pierwszeństwa pieszemu, przechodzącemu przez przejście skręcając w drogę poprzeczną. Ponowne popełnienie tego samego wykroczenia skutkuje podwojeniem kwoty mandatu — do trzech tysięcy złotych.
- Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu podczas jazdy po chodniku, drodze dla pieszych, jazdy na placu i w strefie zamieszkania, grozi mandat w wysokości 1500 PLN. W tym przypadku recydywy kwota również wzrasta dwukrotnie.
- Jeżeli nie ustąpisz pierwszeństwa osobie niepełnosprawnej lub o zauważalnej ograniczonej sprawności ruchowej, narażasz się na mandat w wysokości 1500 zł (recydywa 3000 złotych) i na 10 punktów karnych, a od września tego roku 15 punktów.
- Niezastosowanie się do znaku "pierwszeństwo dla nadjeżdżających z naprzeciwka" skutkuje mandatem w wysokości 100 zł i 4 punktami karnymi.
- Za wymuszenie pierwszeństwa podczas jazdy grozi ci mandat do 300 zł i 5 punktów karnych. Na skrzyżowaniu wzrasta do 350 zł i 6 punktów karnych.
- Za nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu podczas włączania się do ruchu otrzymasz mandat wynoszący 250 złotych i 5 punktów karnych.
