Co to jest umowa użyczenia samochodu i jak ją napisać?

Prawo własności pozwala właścicielowi rzeczy korzystać oraz rozporządzać swoją własnością w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby właściciel samochodu lub osoba upoważniona przez właściciela do rozporządzania pojazdem użyczyła go innej osobie. Zazwyczaj użyczenie auta przebiega w nieformalny sposób, np. gdy właściciel wręcza wybranej osobie kluczyki i dowód rejestracyjny.

Sprawy komplikują się, gdy dojdzie do poważnych usterek, szkody komunikacyjnej lub kradzieży pojazdu. Umowa użyczenia samochodu pozwala uregulować kwestie odpowiedzialności oraz ponoszenia ewentualnych kosztów w przypadku ich wystąpienia.

Dokument musi spełniać szereg wymagań formalnych, aby był wiążący w świetle przepisów prawa. Jak napisać umowę użyczenia samochodu?

Kluczowe jest dokładne opisanie przedmiotu umowy. Należy wskazać podstawowe dane pojazdu, które pozwalają na jego identyfikację:

• nr rejestracyjny;
• nr VIN;
• markę i model;
• rok produkcji.

Umowa użyczenia samochodu może zawierać także dodatkowe dane pojazdu takie jak:

• pojemność silnika;
• rodzaj paliwa;
• moc silnika;
• kolor nadwozia.

Zaleca się także dokładne opisanie fizycznego stanu samochodu. Ewentualne wady powinny zostać wskazane w treści dokumentu. Umowa użyczenia samochodu zostaje zawarta między użyczającym oraz biorącym. Art. 711 KC nakłada na użyczającego obowiązek naprawienia szkód, które wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach, nie zawiadomił go o nich. Przepis ten nie ma zastosowania, gdy biorący mógł daną wadę z łatwością zauważyć.

Obie strony umowy użyczenia samochodu muszą zostać wskazane w sposób umożliwiający ich identyfikację. Dane użyczającego i biorącego, które należy umieścić w umowie, różnią się w zależności od osobowości prawnej jej stron.

Umowa użyczenia samochodu zawarta między dwoma osobami fizycznymi musi zawierać następujące dane każdej ze stron:

• imię i nazwisko;
• adres;
• PESEL lub serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.

Gdy umowę użyczenia samochodu zawierają osoby prawne, czyli spółki prawa handlowego, w treści dokumentu należy umieścić następujące dane:

• nazwę przedsiębiorcy;
• adres siedziby;
• NIP;
• KRS;
• REGON;
• imię i nazwisko osoby uprawnionej do reprezentowania podmiotu. 

Jeśli umowa użyczenia samochodu zawarta zostaje między osobą fizyczną a osobą prawną, to każda ze stron powinna wskazać swoje dane według wskazanych powyżej wytycznych.

Użyczający nie musi być właścicielem pojazdu. Sytuacje tego typu mają miejsce, gdy użyczający korzysta z pojazdu na mocy umowy wynajmu lub leasingu. W przypadku wystąpienia roszczeń ze strony faktycznego właściciela pojazdu ich adresatem zazwyczaj jest użyczający, a nie biorący.

W umowie należy wskazać czas jej obowiązywania. W efekcie to, jak długo trwa umowa użyczenia samochodu, jest kwestią ustaleń pomiędzy użyczającym a biorącym.

Umowa użyczenia samochodu może zostać zawarta na czas określony lub nieokreślony. W pierwszym przypadku umowa kończy się wraz z upływem wskazanego czasu.

Jeśli umowa użyczenia samochodu ma zostać zawarta na czas nieokreślony, to w jej treści należy zawrzeć informację na temat okresu wypowiedzenia. Można tu wskazać dowolną liczbę dni albo umieścić zapis o wygaśnięciu umowy na żądanie użyczającego lub po osiągnięciu wskazanego celu. Jeśli samochód został użyczony, aby dojeżdżać do pracy lub na uczelnię, a biorący zaprzestał wykonywania tych czynności, umowa użyczenia samochodu wygasa.

Umowa użyczenia samochodu reguluje kwestie związane z kosztami utrzymania pojazdu. Czy użyczenie samochodu może być bezpłatne?

Co do zasady nie przynosi ono dochodów stronie użyczającej, więc nie jest ona zobowiązana do utrzymania samochodu w należytym stanie. W czasie obowiązywania porozumienia biorący musi jednak ponosić zwykłe koszty związane z eksploatacją samochodu, takie jak zakup paliwa, wymiana zużytych części czy ewentualne naprawy.

***