Wyroki w zawieszeniu za śmierć licealistów w Jeżewie

Skazani małżonkowie Z., to właściciele agencji turystycznej, z której wynajmowany był autokar. Prokuratura zarzuciła im szereg nieprawidłowości związanych z działalnością tej firmy (chodzi m.in. o rozliczenie czasu pracy kierowców) i za to sąd orzekł kary dwóch lat oraz roku i ośmiu miesięcy więzienia w zawieszeniu na 4 lata oraz 20 i 15 tys. zł grzywny. 

Jednocześnie sąd uniewinnił jednak oskarżonych od zarzutu wprost dotyczącego wypadku, tzn. sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy drogowej poprzez dopuszczenie do pracy kierowców, którzy z powodów zdrowotnych nie powinni mieć uprawnień zawodowych do prowadzenia autokarów i ciężarówek. Okazało się bowiem, że kierowca miał padaczkę, a jego zmiennik - cukrzycę.

Sąd uznał jednak, iż tak postawiony przez prokuraturę zarzut jest "za daleko idący", a w działaniu właścicieli biura "nie było znamienia bezpośredniości".

Sąd próbował w tym procesie jednoznacznie ustalić, czy ryzykowny manewr wyprzedzania podjęty przez kierowcę autokaru, to wynik wyłącznie jego lekkomyślnego zachowania na drodze, czy też może, w momencie wyprzedzania, miał on atak epilepsji i nie panował nad pojazdem.

W procesie powołanych zostało wielu biegłych różnych specjalności, m.in. do badania wypadków drogowych oraz z zakresu neurologii, medycyny pracy czy diabetologii. Żaden nie dał jednak jednoznacznej odpowiedzi, czy był atak padaczki. Biegła neurolog stopień prawdopodobieństwa związku między chorobą kierowcy, a wypadkiem uznała za "znaczny", ale zastrzegła, że z całą pewnością nie może powiedzieć, że to napad padaczkowy u kierowcy był przyczyną wypadku.

Biorąc pod uwagę te opinie sąd uznał, że nie da się jednoznacznie przesądzić, czy kierowca autokaru miał atak padaczki. Sędzia Marek Dąbrowski mówił, że nie wiadomo tego po pięciu latach procesu i kilku latach śledztwa.

"Ja tego nie wiem. Mogę się tylko domyślać. Domyślam się, że tak mogło być, że ten człowiek stracił panowanie na skutek pewnego stresu, nie nad pojazdem, a nad swoim ciałem. Jest wiele poszlak, które wskazują, że tak mogło być" - powiedział.

Zaznaczył jednak, że potrzebna mu jest pewność. "Żebym ja mógł sobie w lustro spojrzeć po skazaniu kogokolwiek, ja muszę być pewny. A ja mam cały czas prawdopodobieństwo. Nie jestem w stanie odmówić wiarygodności wersji, że po prostu była brawura (kierowcy)" - mówił sędzia.

Do wypadku, który okazał się najpoważniejszą katastrofą drogową w regionie, doszło 30 września 2005 roku na trasie Białystok-Warszawa. W zderzeniu autokaru z ciężarową lawetą zginęło dziesięcioro uczniów - białostockich maturzystów jadących do Częstochowy, dwaj kierowcy autokaru (prowadzący pojazd i jego zmiennik) oraz kierowca lawety; 42 osoby zostały ranne.

Samochody zderzyły się na pasie ruchu lawety, w czasie ryzykownego manewru wyprzedzania podjętego przez kierowcę autokaru. Sąd zaznaczył, że nie ma żadnych wątpliwości, iż to ten kierowca był sprawcą.

Sędzia Dąbrowski mówił, że oceny moralnej zarówno kierowcy, jak i jego pracodawcy, każdy powinien dokonać sam. "To wydarzenie bez miary tragiczne. Nie było w historii Podlasia tego rodzaju strasznej sytuacji. Nie wiem, czy w wieku 35 lat, gdy zaczynałem tę sprawę, byłem przygotowany na bezmiar cierpienia, który tutaj przeczytałem" - powiedział.

Podkreślił, że mimo iż nie udało się jednoznacznie ustalić, co i dlaczego działo się w krytycznym momencie, to warto było próbować ustalić te wszystkie okoliczności. "Mają do tego prawo pokrzywdzeni. To państwo jest winne pokrzywdzonym to, żeby dowiedzieli się o ostatnich chwilach życia swoich dzieci" - dodał sędzia Dąbrowski.

Prokuratura już zapowiedziała apelację. "Uważam, że materiał dowodowy w pełni uprawniał do skierowania aktu oskarżenia również w zakresie przestępstw sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy" - powiedziała dziennikarzom prokurator Izabela Bohdziewicz z Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku.

Rodziny kilku zmarłych uczniów, które w procesie miały status oskarżycieli posiłkowych, także nie są zadowolone z uniewinnienia od zarzutów związanych z wypadkiem. Krystyna Biegańska, której córka Monika zginęła pod Jeżewem oceniła, że zapadł "wyrok zachowawczy" a sąd "bał się powiedzieć o pewnych rzeczach jasno".

To drugi proces po katastrofie drogowej pod Jeżewem. Pierwszy zakończył się w 2009 roku. Oskarżonych było osiem osób, m.in. lekarka, która wydała kierowcy autokaru zaświadczenie o zdolności do pracy oraz specjaliści BHP, którzy odpowiadali za wyniki kontroli powypadkowej w firmie turystycznej i osoby odpowiedzialne za dopilnowanie badań kontrolnych kierowców.

Zapadło wówczas sześć wyroków skazujących, były to kary więzienia w zawieszeniu. Lekarka broniła się argumentem, że kierowca ukrywał, iż ma epilepsję. Skazana została nie tylko na więzienie w zawieszeniu, ale i czasowy zakaz wykonywania zawodu. Sąd przyjął jednak, że między jej zaniedbaniami a wypadkiem nie było związku przyczynowo-skutkowego.