Co piszczy pod maską
Oto elementy osprzętu silnika typowe dla nowoczesnych jednostek benzynowych. Wiele z nich nie pojawiało się w popularnych benzyniakach starszych generacji.
Silniki benzynowe, po okresie względnej stagnacji, kiedy to wydawało się że oddadzą pola dieslom, doczekały się istotnych zmian. Powód był prosty: obniżenie zużycia paliwa. Poprawa, nawet o jedna piątą to istotne osiągnięcie. Jednak przy okazji pod maską zaszły duże zmiany. Zaglądając do komory nowoczesnego silnika benzynowego można spostrzec wiele elementów, których kiedyś nie znaliśmy.
Wszystko razy dwa
Dzisiejsze silniki, które obowiązkowo mają system samodiagnostyczny OBD II, potrzebują zdwojonej ilości informacji na temat pracy silnika. Chodzi o to by sprawność każdego układu czy czujnika można było skontrolować za pomocą innego elementu. Stąd np. dwie sondy lambda czy jednocześnie przepływomierz oraz czujnik podciśnienia (kiedyś stosowano wymiennie tylko jeden z nich). Dziś MAP sensor jest w stanie wykryć awarię przepływomierza i na odwrót. To właśnie zasada działania samodiagnostyki OBD II.
Trochę jak w dieslu
Obecność turbodoładowania i wtrysku bezpośredniego wymusza stosowanie nowych rozwiązań pod maską silnika. Pojawiają się elementy znane dotąd raczej z turbodiesli, jak intercooler (chłodnica powietrza doładowującego) czy pompa podciśnienia. Obecność tej ostatniej w dieslach wymuszona była brakiem przepustnicy, a tym samym brakiem podciśnienia w kolektorze dolotowym. Obecnie auta mają elektrycznie sterowaną przepustnicę, która w silnikach turbo jest częściej otwarta, stąd zanik naturalnego podciśnienia.
W jednostkach nowszej konstrukcji są stosowane cewki indywidualne, po jednej na każdy cylinder, a nie jak kiedyś jedna wspólna.
Do czego służy?
Cewka zamienia napięcie 12 V na wysokie (około 25 000 V), pozwalające wywołać iskrę.
Gdzie szukać?
Cewki zapłonowe są założone bezpośrednio na każdą ze świec i dodatkowo przykręcone do pokrywy głowicy.
Pompa występuje tylko w silnikach z wtryskiem bezpośrednim. W starszych benzyniakach wystarczy sama pompa w baku paliwa.
Do czego służy?
Podnosi ciśnienie paliwa do takiego, z jakim ma być wtryskiwane (przy wtrysku bezpośrednim 70-150 barów).
Gdzie szukać?
Umieszczona jest przy głowicy i połączona przewodami z wtryskiwaczami.
Jako część zamienna oznacza się go często jako MAF (Mass Air Flow), czyli czujnik przepływu masy powietrza.
Do czego służy?
Przepływomierz kontroluje masę zasysanego przez silnik powietrza. Jego podgrzewana płytka reaguje bezpośrednio na ilość przepływającego tlenu i to dzięki przepływomierzowi sterownik silnika może korygować dawkę paliwa o zmiany pogody czy wysokości nad poziomem morza.
Gdzie szukać?
Umieszczony jest w rurze ssącej, zwykle bezpośrednio za puszką filtra powietrza.
Nazywana też z łaciny Vacuum pompą, kiedyś montowana w dieslach, coraz częściej pojawia się także w silnikach benzynowych.
Do czego służy?
Podciśnienie niezbędne jest do funkcjonowania wspomagania hamulców, a także jako czynnik pośredniczący w sterowaniu turbosprężarką. Od czasu, gdy benzyniaki mają turbo i elektryczną przepustnicę, w układzie dolotowym może zanikać podciśnienie i niezbędna jest pompa.
Gdzie szukać?
Umieszczona jest na głowicy i pobiera napęd bezpośrednio od wałka rozrządu.
W benzyniakach po 2000 r. są dwie sondy lambda: pierwsza jest sterująca (przed katalizatorem), a druga kontrolna (za katalizatorem).
Do czego służy?
Zadaniem sondy lambda jest kontrola składu spalin, pozwalająca sterownikowi silnika na bieżąco korygować skład mieszanki. Druga sonda (kontrolna) służy do oceny kondycji katalizatora.
Gdzie szukać?
Pierwsza sonda lambda wkręcona jest w kolektor wydechowy. Druga sonda znajduje się natomiast bezpośrednio za katalizatorem.
W silnikach benzynowych stosowane są prawie wyłącznie turbosprężarki o stałej geometrii (wyjątek: Porsche 911 Turbo).
Do czego służy?
Turbo wykorzystuje energię spalin do sprężania powietrza w układzie dolotowym. Dzięki temu silnik o małej pojemności może mieć osiągi większego silnika, gdyż do cylindrów wtłaczane jest więcej ładunku.
Gdzie szukać?
Turbosprężarka prawie zawsze montowana jest na kolektorze wydechowym. W części silników może być przykręcona bezpośrednio do głowicy.
Przez mechaników zwany jest "gruszką" podciśnienia. Część nowych turbosprężarek ma zamiast niego elektryczny silnik sterujący.
Do czego służy?
Siłownik ma wewnątrz gumową przeponę, na którą działa podciśnienie sterujące doładowaniem. Gdy przepona zostanie zassana, siłownik otwiera zawór upustowy spalin w turbosprężarce i ciśnienie doładowania spada.
Gdzie szukać?
Zawór umieszczony jest bezpośrednio na turbosprężarce, dochodzi do niego wężyk podciśnienia.
To element, który przekazuje paliwo z pompy do wszystkich wtryskiwaczy. Z racji wysokiego ciśnienia wykonany jest z metalu.
Do czego służy?
Listwa nie tylko łączy pompę wysokiego ciśnienia z wtryskiwaczami, ale również, dzięki określonej pojemności, zmniejsza pulsacje związane z pracą samej pompy. Spełnia to samo zadanie, co szyna common rail w silnikach diesla.
Gdzie szukać?
Listwa umieszczona jest na wtryskiwaczach benzyny, a jej przewód łączy się z pompą wysokiego ciśnienia.
Nazywany jest też MAP sensorem, od słów Manifold Air Pressure, sensor, czyli czujnik ciśnienia powietrza w kolektorze dolotowym.
Do czego służy?
Przetwornik umieszczony w obudowie mierzy ciśnienie w układzie dolotowym, którego wartość pozwala sterownikowi silnika wyliczyć niezbędną ilość wtryskiwanego paliwa.
Gdzie szukać?
Czujnik ciśnienia doładowania umieszczony jest na układzie dolotowym. W silnikach turbo znajduje się na rurze pomiędzy turbosprężarką, a kolektorem dolotowym.
Tekst: Marcin Klonowski, zdjęcia: Robert Brykała, archiwum
