Droga S19. Via Carpatia ekspresowo połączy północ z południem Polski
Via Carpatia to międzynarodowy projekt drogowy, który zainicjowano w 2006 roku. Droga ekspresowa S19 stanowi najdłuższy odcinek tego szlaku drogowego na terenie Polski. Via Carpatia z północy na południe łączy nie tylko polskie miasta, lecz także kraje Europy Wschodniej i Południowej aż do Morza Śródziemnego.
Budowa drogi ekspresowej Via Carpatia ma duży wpływ na rozwój sieci transportowej w Europie. Swój bieg rozpoczyna w Kłajpedzie na Litwie, następnie przebiega przez wschodnią część Polski i dalej przez Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię, aż do portu w greckich Salonikach.
Odnogi trasy będą prowadzić do rumuńskich, bułgarskich oraz tureckich portów na Morzu Czarnym.
Postępy w budowie tej drogi ekspresowej są zróżnicowane na terenie poszczególnych krajów. Obecnie jedynie na Węgrzech cały odcinek dróg zaliczanych do Via Carpatia przebiega autostradami. W pozostałych krajach budowa szlaku jest mniej zaawansowana.
Polski odcinek drogi Via Carpatia ma docelowo liczyć ponad 700 km i biec od granicy z Litwą przez Suwałki do Białegostoku jako droga ekspresowa S61.
Dopiero od stolicy Podlasia rozpocznie swój bieg droga ekspresowa S19. Będzie stanowić najdłuższy odcinek Via Carpatia w Polsce, który docelowo ma liczyć ok. 570 km. Połączy Białystok, Lublin oraz Rzeszów z granicą słowacką.
To, jaki jest przebieg drogi ekspresowej S19 w Polsce ma bardzo duży wpływ na rozwój sieci drogowej we wschodniej części kraju. Wcześniej obszar ten nie miał odpowiedniej ilości dróg wielojezdniowych.
Obecnie sytuacja ulega poprawie i sukcesywnie otwierane są kolejne odcinki dróg wchodzących w skład polskiego odcinka Via Carpatia. W zeszłym roku oddano do użytku ponad 120 kilometrów ekspresowej S19.
Polski odcinek szlaku Via Carpatia w maju 2022 roku liczy już ponad 200 kilometrów dróg ekspresowych, z czego 135,5 km przypada na drogę S19.
Gotowa jest mniej więcej połowa trasy biegnącej przez Podkarpacie i niewielka część odcinka w województwie lubelskim. W Podlaskiem nie oddano do użytku jeszcze ani kilometra tej drogi ekspresowej.
Poniższa lista wskazuje, jakie odcinki drogi ekspresowej S19 są już gotowe:
- obwodnica Międzyrzeca Podlaskiego;
- obwodnica Kocka i Woli Skromowskiej;
- Dąbrowica - Lubartów - Lublin - Niedrzwica Duża;
- obwodnica Kraśnika;
- Kraśnik - Janów Lubelski - Lasy Janowskie - Zdziary - Rudnik nad Sanem - Nisko - Jeżowe - Łowisko - Sokołów Małopolski - obwodnica Rzeszowa.
Docelowo droga ekspresowa S19 według GDDKiA ma liczyć ok. 570 km w Polsce. Do wykonania pozostało ponad 430 km. Brakujące fragmenty znajdują się na różnych etapach przygotowania. Jakie odcinki są w budowie i planach?
W Podlaskiem, gdzie nie oddano jeszcze żadnego odcinka drogi ekspresowej S19, trwają intensywne prace budowlane. Według planu najszybciej, bo jeszcze w 2022 roku, zostanie oddana droga ekspresowa biegnąca od północnej obwodnicy Białegostoku przez Płoski i Haćki.
Kolejne etapy są mniej zaawansowane, a ich oddanie według GDDKiA nastąpi dopiero w 2025 roku. Będzie to liczący ponad 50 km odcinek od Bielska Podlaskiego aż do granicy województwa w okolicach Siemiatycz.
Droga ekspresowa na terenie województwa lubelskiego jest w budowie od Siemiatycz do obwodnicy Międzyrzeca Podlaskiego. Obecna obwodnica tego miasta ma tylko jeden pas. Drugi powinien być oddany w 2025 roku. Aktualnie droga ekspresowa Via Carpatia na terenie Lubelskiego budowana jest jeszcze na odcinku Lubartów - Lublin, z planowanym przez GDDKiA zakończeniem robót w 2024 roku.
Między Lubartowem a Międzyrzecem Podlaskim oddano tylko jeden pas obwodnicy Kocka. Pozostała część drogi jest na etapie przetargu.
W Podkarpackiem budowane są obecnie dwa odcinki drogi ekspresowej S19:
- Rzeszów - Babica - Jawornik, z przewidywanym terminem oddania do użytku w 2026 roku,
- Iskrzynia - Dukla, stanowiący obwodnicę Krosna, ma być gotowy w 2025 roku.
W przetargu znajdują się również dwa odcinki drogi ekspresowej Via Carpatia:
- Lutcza - Iskrzynia, z przewidywanym terminem oddania w 2027 roku,
- Dukla - Barwinek (granica państwa ze Słowacją), planowo powinna być gotowa w 2026 roku.
Ogółem aktualnie w budowie jest niecałe 220 km drogi ekspresowej S19, a GDDKiA prowadzi postępowania przetargowe dla pozostałej części.