Wymiana opon z letnich na zimowe. Z jaką siłą dokręcić śruby?

Długie kolejki do zakładów wulkanizacyjnych sprawiają, że wielu kierowców decyduje się na samodzielną wymianę kół z letnich na zimowe. Nie jest to czynność nad wyraz trudna, jednakże wymaga posiadania kilku narzędzi i podstawowej wiedzy mechanicznej. Oczywiście przeprowadzenie całej wymiany w przydomowym garażu jest możliwe jedynie w przypadku, gdy zamierzamy wymieniać cały komplet kół. Jeżeli planujemy zmieniać jedynie ogumienie na felgach, to konieczne będzie odwiedzenie pobliskiego wulkanizatora i przełożenie ich przy użyciu specjalnego urządzenia.

Wymianę kół należy rozpocząć przede wszystkim od przygotowania wszystkich niezbędnych narzędzi, czyli lewarka, klucza do śrub oraz w niektórych przypadkach "złodziejki", czyli przejściówki zabezpieczającej felgi przed kradzieżą, a także klina, którego można zastąpić również kawałkiem dużego kamienia lub cegły. Samochód należy zaparkować na płaskiej powierzchni i pamiętać o wrzuceniu pierwszego biegu w przypadku skrzyni manualnej lub trybu P jeśli auto wyposażone jest w automatyczną przekładnię. Zaleca się, aby poluzować wszystkie śruby na danym kole w momencie, gdy pojazd nie jest jeszcze podniesiony na lewarku. Wówczas będzie to znacznie prostsze. Jeżeli wszystkie śruby są już poluzowane, samochód jest poprawnie zabezpieczony to w końcu możemy podnieść samochód lewarkiem. Ważne jest, aby znaleźć prawidłowe punkty podparcia - najczęściej są to specjalne zagłębienia lub okrągłe punkty.

To zdecydowanie najczęściej pojawiające się pytanie budzące sporo wątpliwości podczas wymiany kół. Zbyt lekkie dokręcenie śrub może doprowadzić do ich odkręcenia, a zbyt mocne do zapieczenia lub co gorsza zerwania gwintów. Producenci samochodów osobowych w instrukcjach obsługi zamieszczają informację dotyczącą siły, z jaką należy dokręcić wszystkie śruby, a także poprawną kolejność. To gwarancja poprawnego montażu, odpowiedniego przylegania do piasty i przede wszystkim bezpieczeństwa. Należy pamiętać o zasadzie przykręcania potocznie nazywanej "na krzyż". Oznacza to, że śruby wkręcamy po przekątnej i początkowo używamy siły samej dłoni. Dopiero w późniejszym etapie, gdy wszystkie znajdują się już na swoim miejscu, delikatnie możemy dokręcić je kluczem.

Zanim dojdzie do ostatecznego dokręcenia śrub z zalecaną siłą należy opuścić samochód. Siła dokręcenia nie jest wspólna dla wszystkich pojazdów i znacznie będzie różniła się w zależności od typu pojazdu, a także rozmiaru kół. Można przyjąć, że wartości te wahają się w zakresie od 100 do nawet 190 Nm.

Aby zastosować się do zaleceń producenta i dokręcić koła z odpowiednią siłą, niezbędne będzie skorzystanie z klucza dynamometrycznego, który pozwoli dokręcić je z prawidłowym momentem. Możliwe jest to dzięki wykorzystaniu specyficznej budowy. Znajdująca się wewnątrz specjalna sprężyna pozwala na ustalenie oraz utrzymanie zalecanej wartości, gwarantując tym samym, że śruba nie będzie dokręcona ani zbyt lekko, ani zbyt mocno. Przed jego użyciem warto zapoznać się z instrukcją obsługi, aby prawidłowo dobrać moment dokręcania, który wyrażony jest w niutonometrach. Gdy wszystkie koła zostały już wstępnie dokręcone, a pojazd stoi na ziemi, przechodzimy do finalnego dokręcenia,

Na rynku dostępnych jest kilka typów kluczy dynamometrycznych, które różnią się pod względem mechanizmu działania. Najbardziej popularnym, a zarazem najtańszym, jest aktualnie klucz dynamometryczny mechaniczny, nazywany również klikowym. Gdy przy dokręcaniu zostanie osiągnięty zadany moment wydobywa się charakterystyczny dźwięk, a zapadka blokuje sprężynę. Możecie spotkać się również z wychylnym mechanizmem, który o sile poinformuje was wychylającą się wskazówką, a także wskazówkowym, wyzwalanym, sprzęgłowym czy elektronicznym. Wszystkie pełnią tą samą funkcję i różnić będą się przede wszystkim ceną. Należy pamiętać, że przy zakupie klucza należy dokładnie sprawdzić zakres siły do jakiej jest dedykowany.

Dokręcenie śrub mocujących koło do piasty z odpowiednią siłą jest niezwykle ważne. Wszystkie połączenia śrubowe zaprojektowane zostały tak, aby wytrzymać naprężenia, ale do zachowania wszystkich właściwości konieczne jest użycie odpowiedniej siły. Zbyt lekkie dokręceniemoże doprowadzić do wystąpienia drgań na kierownicy, szybszego zużycia ogumienia, a w najgorszym wypadku dojdzie do ich poluzowania i wypadnięcia lub pęknięcia, co spowoduje całkowite odpadnięcie koła. Znane są również przypadki, gdy wibracje doprowadzały do uszkodzeń czujników odpowiadających za działanie ABS czy ESP. Nie oznacza to, że więcej znaczy lepiej. Przeciągnięcie śrub bezpośrednio prowadzi do uszkodzenia gwintu, przez co całe połączenie jest znacznie słabsze i pojawia się ryzyko, że zostanie urwane. Dodatkowo jest to niejako gwarancja problemów z ponownym odkręceniem.