WSK Mielec

Firma WSK Mielec pod tą nazwą działała nieprzerwanie w latach 1949-1998 (wcześniej jako PZL Mielec od 1938 do 1949 roku). Przedsiębiorstwo w trakcie istnienia zajmowało się produkcją wysokiej klasy sprzętu lotniczego oraz militarnego na użytek wojskowy. Osiągnęło w trakcie lat świetności wiele sukcesów. Niestety obecnie nie istnieje jako oddzielny podmiot gospodarczy.

Portfolio koncernu obejmowało samoloty, w tym produkowane do niedawna PZL M18, M26 oraz M28, jak i modele historyczne, takie jak Lim-1, CSS-13, M-96. Poszczególne jednostki różnił się zarówno przeznaczeniem, jak i parametrami technicznymi oraz konstrukcją. Firma zaprojektowała i wykonała ponadto jeden śmigłowiec, model S-70i Black Hawk, a także rakiety Meteor.

Siły produkcyjne nie koncentrowały się wyłącznie na lotnictwie, lecz także wokół przemysłu. Firma projektowała przede wszystkim dobrej jakości jednostki napędowe, w tym silniki diesla na licencji firmy British Leyland, a także nadwozia do chłodni, sanitarek i autobusów. W ofercie koncernu można było dostrzec nawet sprzęt AGD. Dzięki temu WSK Mielec był firmą niezwykle wszechstronną, a jego produkty odznaczały się dużą różnorodnością.

Dla wielbicieli motoryzacji z całą pewnością najistotniejszy będzie jedyny samochód wyprodukowany w całości przez tę firmę. To Mikrus MR-300, czyli osobówka składająca się z nadwozia firmy WSK Mielec oraz silnika WSK Rzeszów. Jak sama nazwa wskazuje, samochód był bardzo niewielki, a zarazem tani. Jego cenę ustalono na niewiele wyższą niż motocykla o podobnym litrażu.

Historia PZL Mielec rozpoczęła się w 1938 roku od produkcji samolotu PZL-37 typu Łoś. Wówczas w zakładach pracowało 700 osób na różnych stanowiskach. Pierwszy gotowy do eksploatacji model powstał już w 1939 roku.

Niestety w tym samym roku PZL Mielec został przejęty przez Niemców i wcielony do koncernu Heinkel, w ramach którego firma rozpoczęła produkcję samolotów używanych przez niemieckie wojska. Oblężenie zakładu zakończyło się po pięciu latach od opuszczenia zakładu przez Niemców, czyli w 1944 roku. W efekcie firma PZL Mielec mogła ponownie przejść do produkcji na potrzeby Polski.

Pierwszym samolotem wyprodukowanym po ponownym przejęciu firmy przez prawowitych właścicieli był model PZL S-1. W wyniku chęci szybkiej odbudowy przedsiębiorstwo zajęło się także innymi gałęziami przemysłu, w tym produkcją sprzętu AGD oraz serwisowaniem już wyprodukowanych maszyn. W 1949 roku doszło do zmiany nazwy – od tego czasu koncern nazywał się WSK Mielec.

Firma po uzyskaniu odpowiednio dużego zaplecza finansowego wykupiła prawa do samolotów MiG i rozpoczęła na ich bazie produkcję samolotów typu Lim, a także tych typu An-2. Później, w związku z nagłym i nieprzewidywalnym pogorszeniem się sytuacji biznesowej, koncern WSK Mielec borykał się z wieloma strajkami pracowniczymi. 

Mimo upływu lat sytuacja nie uległa poprawie, w wyniku czego pod koniec XX wieku nastąpiło przekształcenie firmy w spółkę należącą do Skarbu Państwa. Miało to miejsce w 1998 roku. To był koniec firmy znanej wielbicielom lotnictwa oraz motoryzacji. Kolejne lata stały pod znakiem strat finansowych, w wyniku których w 2007 r. nastąpiło bankructwo spółki.

Obecnie jednak, mimo wielu problemów i bankructw, firma wchodzi w skład koncernu Lockheed Martin, producenta samolotów z USA. Nabył on do niej prawa w 2015 roku, wykupując przedsiębiorstwo Sikorsky, które to z kolei było właścicielem WSK Mielec od 2007 roku.

Firma WSK Mielec była w pełni Polska, dlatego też jej produkty były oferowane głównie w macierzystym kraju. Koncern jednak nie sprzedawał ich osobom prywatnym, a wojsku, gdyż były przeznaczone do realizacji różnego typu działań militarnych. Jednym z ostatnich zleceń Rzeczypospolitej Polskiej była produkcja dwóch samolotów typu M-28 oraz trzech M-28B/B w 2005 roku.

Zdecydowanie najpopularniejszym wyrobem firmy WSK Mielec był samochód osobowy Mikrus MR-300. Auto było produkowane od 1957 do 1960 i wyróżniało się spośród innych przede wszystkim niewielkimi rozmiarami. 

Miało jedynie 302 cm długości, 131 cm szerokości oraz 135 cm wysokości, co odpowiadało pojazdom takim jak BMW Isetta oraz Vespa 400.

Auto, niewiele droższe od motocykla o podobnej pojemności silnika (równej niespełna 300 ccm), miało duży bagażnik o pojemności około 200 l oraz odpowiednią ładowność – do 250 kg. Ponadto samochód generował 14,5 KM mocy przenoszonej wyłącznie na tylną oś. Niestety auto nie doczekało się produkcji seryjnej, mimo dużego zainteresowania ze strony klientów. Na jego popularność wpływ miała przede wszystkim cena, która była dwukrotnie niższa niż Warszawy z tego samego rocznika. Produkcja została ograniczona do jedynie 1728 sztuk, które obecnie cieszą się dużą popularnością wśród kolekcjonerów.

Firma WSK Mielec miała różnorodną ofertę, szczególnie w trakcie powojennej odbudowy. Wówczas z jej taśm produkcyjnych zjeżdżały także lodówki, a nawet wagoniki kolejki górskiej używane w Zakopanem. Ponadto na taśmach montażowych od 1970 roku produkowano wózki golfowe i inne auta z napędem elektrycznym firmy Melex.