Przyzwyczajenia niszczące skrzynię biegów - robi tak większość kierowców

W jaki sposób kierowca może doprowadzić do przedwczesnego zużycia i awarii skrzyni biegów? Sposobów na to jest kilka. Może być to zbyt gwałtowna zmiana przełożeń (którą niektórzy uważają za "sportową"), ale również leniwa i niedbała, na przykład z nie do końca wciśniętym sprzęgłem.

Lecz dla skrzyni biegów bardzo niekorzystne jest również popularne przyzwyczajenie, trzymania ręki na lewarku. Kierowcy robią to, ponieważ zaraz zamierzają ponownie zmienić przełożenie, ale stoją na światłach na luzie, łokieć opierają na podłokietniku, a dłoń właśnie na dźwigni zmiany biegów. To wygodna pozycja, a jednocześnie pozwalająca na szybką reakcję, ale zdanie mechaników na jej temat jest jednoznaczne:

Powinniśmy więc unikać dotykania lewarka, jeśli nie jest to konieczne, czyli jeśli nie chcemy w danym momencie zmienić biegu.

Prawidłowa zmiana biegów powinna być płynna, wykonywana bez używania zbyt dużej siły, ale dokonywana sprawnie. Nie powinniśmy szarpać skrzyni biegów i siłować się z nią, jeśli jakieś przełożenie nie chce wejść, a jednocześnie nie należy leniwie prowadzić lewarka, pokonując dłuższe dystanse z wciśniętym sprzęgłem.

To ważne z punktu widzenia kondycji synchronizatorów. Wraz ze skracaniem czasu na synchronizację biegu, do kwadratu rośnie wymagana siła synchronizacji. Przełączanie biegów w normalnym tempie i unikanie gwałtownych zmian pozwala wielokrotnie wydłużyć żywotność synchronizatorów, a więc i całej skrzyni. Mechanicy wspominają, że normalna zmiana biegu nie powinna trwać krócej niż pół sekundy.

Nie można rozmawiać o właściwej zmianie przełożeń w skrzyni manualnej, pomijając kwestię odpowiedniego używania sprzęgła. W tej kwestii również można wymienić kilka szkodliwych nawyków, które oddziałują na skrzynię biegów bezpośrednio (utrudniając zmianę przełożeń) lub pośrednio (niepotrzebnie zużywają sprzęgło, powodując potem problemy podczas zmiany biegów). Oto typowe błędy kierowców podczas używania sprzęgła:

• niewciskanie sprzęgła do końca - jeśli sprzęgło nie jest wciśnięte do oporu, może nie dojść do całkowitego wysprzęglenia i powodować problemy podczas zmiany biegów, a docelowo do uszkodzenia mechanizmy
• gwałtowne puszczanie sprzęgła - takie zachowanie może być traktowane jako jazda "sportowa", ale powoduje to niepotrzebne naprężenia w układzie napędowym i jest szczególnie szkodliwe dla samochodów z dwumasowym kołem zamachowym
• trzymanie nogi na pedale sprzęgła - podobnie jak w przypadku trzymania ręki na dźwigni zmiany biegów, nie powinniśmy trzymać nogi na sprzęgle - powoduje to dosunięcie łożyska wyciskowego do sprężyny talerzowej i jego ciągłą pracę

Wymieńmy przy okazji jeszcze kilka zasad dla kierowców, którzy mają samochody z automatycznymi skrzyniami biegów. Za większość rzeczy odpowiada tu elektronika, ale nadal kierowca może przyczynić się do jej przedwczesnej awarii.

• wybieranie R gdy pojazd się toczy - przełączać się z jazdy do przodu (D) na jazdę do tyłu (R) i odwrotnie, powinniśmy tylko po całkowitym zatrzymaniu. Podczas manewrowania na parkingu skrzynia może nam pozwolić na przełączenie gdy pojazd jeszcze się toczy, ale jest to szkodliwe dla przekładni
• wybieranie P zanim pojazd się zatrzyma - analogicznie trybu parkingowego nie powinniśmy używać, kiedy nasze auto jeszcze się toczy. Skrzynia przełączy się na P i samochód zatrzyma się, ale spowoduje to poważne naprężenia całego mechanizmu
• trzymanie ręki na dźwigni automatycznej skrzyni biegów - zasada z "manuali" dotyczy także skrzyń automatycznych. Jedynie elektroniczne wybieraki są "odporne" na opieranie na nich dłoni
• parkowanie na wzniesieniu bez hamulca ręcznego - sam tryb parkingowy (P) sprawi, że nasz pojazd się nie stoczy ze wzniesienia. Może to jednak doprowadzić do dużego naprężenia blokady i po późniejszym uruchomieniu auta możemy nie być w stanie przełączyć się z pozycji P na inną, co unieruchomi nasz pojazd.

***