Porady mechaników: jak utrzymać auto w dobrej kondycji

Sprawność samochodów zależy od wielu czynników - nie tylko jakości wykonania i trwałości podzespołów, ale także od tego w jaki sposób użytkujemy auto i czy dbamy o nie możliwie jak najlepiej. Nasze dobre i złe nawyki za kierownicą, staranność i terminowość wykonywania serwisu, pilnowanie wymiany oleju, czy tankowanie paliwa z odpowiedniego źródła ma ogromny wpływ na to, czy samochód jest bezawaryjny i trwały.

Wielu kierowców twierdzi, że jeszcze 20 lat temu samochody były znacznie bardziej trwałe i mniej wrażliwe na czynniki zewnętrzne takie jak jakość paliwa czy sposób jazdy. Być może jest w tym odrobinę racji - głównie przez stopień skomplikowania nowych samochodów i ich dostosowanie do coraz bardziej wyśrubowanych norm emisji spalin - współczesne samochody mają po prostu więcej podzespołów, które mogą się zepsuć. To jednak miara postępu - w zamian mamy nowoczesne systemy i znacznie bogatsze wyposażenie. A zawsze tam gdzie więcej elektroniki, czujników, połączeń, urządzeń pomiarowych i dodatkowych filtrów jest większa szansa, że coś zawiedzie.

Poniższe zasady pomogą utrzymać samochód w dobrym stanie technicznym i wydłużyć żywotność silnika i innych podzespołów. Należy pamiętać, że wraz z rosnącym przebiegiem niektóre z tych czynności, takie jak wymiana oleju należy wykonywać częściej.

Sprawność i trwałość silnika i jego podzespołów zależy głównie od oleju "płynącego w jego żyłach". Dlatego tak ważna jest regularna wymiana oleju i wybór nie tylko oleju o odpowiednich parametrach, ale też odpowiedniej jakości. Stary i zużyty olej, to pierwszy krok do poważnej awarii silnika i kosztownych napraw. Jeśli nie wymieniałeś oleju od kilkudziesięciu tysięcy kilometrów, jest on przepracowany i zanieczyszczony awaria silnika nie przyjdzie nagle. Jego podzespoły będą ulegać przyspieszonemu zużyciu i stopniowej degradacji co ostatecznie doprowadzi do nieszczelności, uszkodzeń mechanicznych spowodowanych tarciem, a także przegrzewania się silnika.

Producenci samochodów, a także mechanicy zalecają regularną wymianę oleju, średnio co 15 tysięcy kilometrów lub raz w roku. To optymalna wartość przejechanych kilometrów, dla aut użytkowanych w cyklu mieszanym - trasa i miasto. Jeśli samochód użytkujesz tylko w mieście na krótkich dystansach lub przy dużych prędkościach na autostradzie (w górnym zakresie obrotomierza) warto rozważyć nawet częstszą wymianę oleju i skrócić interwał o 2-3 tysiące kilometrów.

Mechanicy zalecają stosowanie olejów wysokiej jakości i ze sprawdzonego źródła. Na rynku często pojawiają się podróbki olejów renomowanych producentów.

Skoro jesteśmy już przy "płynach ustrojowych" silnika, równie ważne co olej jest odpowiednie paliwo. Nie chodzi tu oczywiście tylko o zatankowanie właściwego paliwa, ale też o paliwo dobrej jakości ze sprawdzonego źródła. Większość stacji należących do największych koncernów przechodzi regularne testy i badania sprawdzające jakość oferowanych paliw - zarówno oleju napędowego, jak i benzyny. Jednymi z najczęstszych problemów we współczesnych samochodach są awarie lub usterki układu paliwowego w tym wtrysków, czy pompy paliwa. Zanieczyszczone paliwo lub takie o niskiej jakości może doprowadzić na przykład do wytrącania się osadów w zbiorniku, a w efekcie do zatarcia pompy, zapchania filtra lub uszkodzenia wtryskiwaczy. Właśnie dlatego powinno się unikać tankowania na stacjach wątpliwej jakości, czy kupowania paliwa z drugiego obiegu - w kanistrach czy innych zbiornikach. 

Niezłym pomysłem jest też monitorowanie publikowanych w sieci specjalnych raportów jakości paliwa na stacjach benzynowych, dzięki którym możemy omijać z daleka stacje o wątpliwej renomie. Cena paliwa zwykle jest istotnym czynnikiem przy wyborze stacji, ale powinniśmy kierować się zasadą ograniczonego zaufania i sprawdzać źródło z jakiego pochodzi paliwo na danej stacji. Większość stacji jest obsługiwana przez duże koncerny i taką informacje powinniśmy bez problemu uzyskać na każdej stacji.

Warto od czasu do czasu rozważyć zatankowanie paliwa typu premium, bowiem większość dużych koncernów stosuje dodatki uszlachetniające, detergenty i środki antykorozyjne w paliwie, które pomogą oczyścić układ paliwowy. Zanim to zrobimy powinniśmy jednak najpierw upewnić się, że zastosowanie lepszego paliwa nie zaszkodzi naszemu silnikowi, bowiem paliwa premium nie nadają się stosowania we wszystkich autach.

Styl jazdy to ważny czynnik mający duży wpływ na stan techniczny naszego samochodu. Ważna jest nie tylko precyzyjna zmiana biegów czy wciskanie sprzęgła, ale też jazda na odpowiednich obrotach. Według wielu kierowców jazda na bardzo niskich obrotach sprzyja oszczędności paliwa, jednak jeśli pójdziemy w skrajność i będziemy utrzymywać obroty minimalne podczas jazdy, może się to odbić negatywnie nie tylko na spalaniu, ale przede wszystkim na stanie silnika. Szczególnie nowoczesne silniki nie lubią jazdy na zbyt niskich obrotach, zwłaszcza gdy silnik nie osiągnął jeszcze optymalnej temperatury.

Zbyt niskie obroty powodują duże przeciążenia w silniku i sprawiają, że znacznie bardziej wibruje i jest bardziej wysilony. To przekłada się na przyspieszone zużycie podzespołów - głównie tych należących do układu przeniesienia napędu (sprzęgło, skrzynia biegów). Jazdy na zbyt niskich obrotach nie lubią też współczesne układy oczyszczania spalin - filtry DPF?FAP w samochodach tupu diesel i GPF w silnikach benzynowych znacznie szybciej się wtedy zapychają - silnik nie osiąga bowiem optymalnych parametrów spalania mieszanki i część niespalonej mieszanki trafia do układu wydechowego i filtra, co powoduje ich szybsze zapchanie.

Jazda na najwyższych obrotach to z kolei nemezis dla silników diesla. Auta na olej napędowy nie lubią zbyt długiej jazdy na wysokich obrotach, bowiem przyspiesza ona zużycie i pogorszenie właściwości oleju. Dlatego jeśli użytkujesz samochód z silnikiem diesla głównie na autostradzie i przy wysokich obrotach, powinieneś regularnie sprawdzać stan oleju, częściej go wymieniać, a w razie potrzeby dolać oleju by utrzymać jego właściwy poziom.  

Aby silnik pracował w optymalnych warunkach musi osiągnąć odpowiednią temperaturę pracy. Zwykle wymaga to przejechania kilu-kilkunastu kilometrów pod obciążeniem - na obrotach wyższych niż obroty biegu jałowego. Jazda na krótkich dystansach nie sprzyja dogrzewaniu silnika, a z kolei zbyt niska temperatura silnika jest dla niego na dłuższą metę szkodliwa, zwłaszcza wtedy gdy zaraz po odpaleniu dynamicznie przyspieszamy korzystając z wyższych zakresów obrotowych silnika. Niedogrzany silnik i nierozgrzany olej powodują, że podzespoły silnika nie mają odpowiedniego smarowania, co przekłada się na przyspieszone zużycie w wyniku tarcia. Na dodatek wkręcanie zimnego silnika na obroty powoduje, że zwiększona dawka paliwa może dodatkowo rozrzedzać olej i pogarszać jego właściwości co prowadzi do jego przyspieszonego zużycia. Cierpią na tym elementy, których stan zależy od skuteczności smarowania - pierścienie, tłoki, panewki czy układ rozrządu. Skutkiem ubocznym jest również zwiększone zużycie paliwa.

Jeśli jeździmy głównie na krótkich dystansach dobrą praktyką jest od czasu do czasu wybrać okrężną drogę do celu, by pozwolić silnikowi osiągnąć optymalną temperaturę pracy i w ten sposób uniknąć ryzyka przyspieszonego zużycia jego podzespołów. Warto również pamiętać, aby zaraz po ruszeniu nie wkręcać silnika na wysokie obroty i korzystać maksymalnie ze środkowego zakresu. W dieslach zaraz po ruszeniu najlepiej nie wykraczać powyżej 2- 2250 obr/min, a w silnikach benzynowych zmieniać biegi maksymalnie przy 2500 obr/min. Po kilku minutach, kiedy wskazówka temperatury podniesie się, możemy korzystać z szerszego zakresu obrotów - oznacza to, że olej jest już rozgrzany i skutecznie smaruje wszystkie najważniejsze podzespoły.

Większość kierowców ogranicza wizyty w warsztatach i serwisach do niezbędnego minimum - tylko wtedy gdy trzeba dokonać przeglądu lub naprawić jakąś usterkę. Warto jednak od czasu do czasu wybrać się do serwisu na zwykłą okresową kontrolę podzespołów auta - nie tylko wtedy gdy coś nas niepokoi. Raz na rok warto skorzystać z usługi rozszerzonego przeglądu, aby sprawdzić czy w samochodzie wszystko działa tak jak powinno.

Warto regularnie przeglądać układ zawieszenia, sprawdzać wycieki, stan turbosprężarki, czy układu paliwowego. Nie powinniśmy też zaniedbywać wymiany płynu chłodniczego, filtrów (powietrza i paliwa, filtr oleju obligatoryjnie powinniśmy wymieniać przy serwisie olejowym), a także regularnie kontrolować stan płynu hamulcowego. W wielu samochodach na polskich drogach płyn hamulcowy nie był wymieniany od nowości, a t kluczowy element w kwestii bezpieczeństwa - na nic zdadzą się nowe klocki czy tarcze jeśli płyn w układzie jest stary i nie spełnia swojego zadania.

Także podczas obowiązkowego, okresowego badania technicznego warto dopytać diagnosty czym powinniśmy zająć się w pierwszej kolejności lub na co zwrócić uwagę - w końcu nie chodzi tylko o to aby samochód przeszedł przegląd, ale również o to aby był bezpieczny na drodze i możliwie jak najdłużej pracował bezawaryjnie.

***