Kierowcy wpadają w podatkową pułapkę. A potężna kara wisi jak topór

Deklarację podatkową PCC (a dokładniej formularz PCC-3) w 2023 roku musi złożyć każdy, kto dokonał czynności cywilno-prawnych. Przez te czynności należy rozumieć sprzedaż lub zakup mienia - zarówno nieruchomego (np. mieszkania czy domu), jak i ruchomego. I tu dochodzimy do kierowców - okazuje się bowiem, że  obowiązek uiszczenia podatku PCC-3 występuje, gdy dojdzie do sprzedażdy samochodu używanego.

Kto, kiedy i gdzie musi zgłosić w takim przypadku? Ile wynosi podatek PCC? Jaka jest kara za jego nieopłacenie w terminie?

Podatek PCC-3 trzeba zapłacić, gdy kupujemy samochód używany od właściciela, który nie jest podatnikiem VAT. Innymi słowy, kiedy jest to auto kupione od osoby prywatnej, a nie firmy. Ale uwaga - przepisy przewidują też całą listę innych wyłączeń, dotyczących podatku PCC-3. Nie płacimy go gdy:

• gdy kupujemy samochód za granicą
• gdy kupujemy samochód na firmę (fakturę)
• gdy wartość samochodu jest symboliczna (nie przekracza 1000 zł)

Co istotne, podatek PCC-3 nie dotyczy również nowych samochodów. W takiej sytuacji kierowcy obciążeni są podatkiem VAT, który wliczony jest w końcową cenę kupowanego w salonie samochodu i nie płacą podatku od czynności cywilno-prawnych. 

Oprócz wymienionych wcześniej wyłączeń, prawo przewiduje również inne sytuacje, w których zwolnieni jesteśmy z podatku PCC-3. Dotyczy to osób niepełnosprawnych, które legitymują się następującymi dokumentami:

• orzeczeniem o znacznym albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (niezależnie od schorzenia);
• orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządów ruchu.

Trzeba pamiętać, że warunkiem do zwolnienia z podatku PCC musi być samochód kupiony przez osobę niepełnosprawną na własne potrzeby.

Podatek PCC ma od lat stałą stawkę, również w 2023 roku jego wysokość to 2 proc. od wartości rynkowej samochodu. Zwykle wartość rynkowa jest równa wartości na umowie kupna-sprzedaży, ale nie jest to regułą. Wówczas wartość rynkową możemy oszacować, sprawdzając ceny innych pojazdów (taka sama marka, typ, model, ten sam rok produkcji) w danym miejscu i czasie.

Jeśli kwota w umowie kupna-sprzedaży jest niższa od cen rynkowych, urzędnicy skarbowi mogą ją zakwestionować i powołać się na specjalne tabele statystyczne, na podstawie których sprawdzą, a następnie naliczą podatek. Zaniżanie wartości pojazdu w umowie w celu zapłacenia niższego podatku to znana praktyka, ale nie zawsze skuteczna. 

Jeśli nie zgodzimy się z wyceną wartości auta oraz kwotą PCC proponowaną przez urząd skarbowy - możemy powołać biegłego. jeśli oszacowana przez biegłego wartość samochodu będzie różnić się o więcej niż 33% od kwoty podanej przez podatnika, to podatnik jest zobowiązany do zapłacenia za opinię. Jest to koszt około 500 zł.

W celu opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych należy ściągnąć ze strony urzędu, a następnie uzupełnić formularz PCC-3. Wypełniony dokument należy złożyć w centrum obsługi w urzędzie skarbowym, wysłać pocztą lub drogą elektroniczną. Kwotę podatku można wpłacić w kasie urzędu skarbowego w miejscu zamieszkania bądź wysłać przelewem na konto urzędu.

Nieopłacenie podatku od zakupu samochodu to wykroczenie, a w niektórych przypadkach nawet przestępstwo skarbowe. Konsekwencje zależą od rodzaju przewinienia. Jeśli sami przyznamy się do błędu, uregulujemy należność i złożymy tzw. czynny żal - urzędnik może przymknąć oko i kary żadnej nie zapłacimy.

W gorszej sytuacji są osoby, które przegapiły 14-dniowy termin na zapłacenie podatku i zostały upomniane przez urząd skarbowy. Kara za opóźnienia w uiszczeniu PCC zależy od wysokości płacy minimalnej w danym roku i może być bardzo dotkliwa. 

W 2023 roku wynosi ona od 1/10 do 20-krotności płacy minimalnej. Ponieważ w tym roku płaca minimalna zmieni się 1 lipca, kara będzie wynosiła:

• od 349 do 69 800 zł do końca czerwca 2023 roku
• od 360 do 72 000 zł od lipca do końca 2023 roku

Obowiązek opłaty tego podatku przedawnia się po upływie 5 lat. Nie warto jednak liczyć na nieuwagę Urzędu Skarbowego.

***