Co skrzypi w zawieszeniu, co powoduje stuki w zawieszeniu?

Zawieszenie samochodu to jeden z podstawowych elementów, pozwalający na spokojną i bezpieczną jazdę. Dlaczego odpowiedni stan tego podzespołu jest tak ważny? Jego podstawową funkcją jest zapewnienie właściwego kontaktu kół z podłożem. W tym przypadku chodzi zarówno o skuteczność w zakresie tłumienia nierówności na drodze, jak i o najlepszą możliwą przyczepność kół do podłoża.

W skład układu zawieszenia samochodu wchodzi wiele elementów, w tym:

• wahacze,
• drążek poprzeczny,
• drążek wzdłużny,
• sprężyna śrubowa,
• resor piórowy,
• amortyzatory.

Wszystkie te komponenty są ważne w kontekście działania zawieszenia i mogą wpływać na jego usterki, które charakteryzują się skrzypieniem czy stukaniem.

Mówiąc o układach zawieszenia w samochodach, można je podzielić na 3 grupy:

• przednie,
• tylne,
• alternatywne.

Zawieszenie przednie znajduje się w przedniej części pojazdu. W tej grupie można dodatkowo wyróżnić dwa typy układów: McPhersona i wielowahaczowy. W drugiej najczęściej spotykane są trzy typy układów: belka skrętna, belka z drążkami skrętnymi oraz wielowahaczowy.

Najwięcej układów występuje w układach alternatywnych. Dostępnych jest sześć rodzajów takich zawieszeń:

• pneumatyczne,
• hydropneumatyczne,
  
• tylna oś skrętna,
• belka z drążkami Watta,
• Nivomat,
• aktywne amortyzatory.

Tak duża liczba podzespołów, to spore wyzwanie, gdy trzeba szybko ustalić, dlaczego zawieszenie skrzypi lub stuka. Nie warto jednak panikować. Może okazać się, że za charakterystycznym dźwiękiem stoi naprawdę błaha przyczyna. Mało tego, zdarza się też, że taki objaw nie jest niczym niepokojącym. O wszystkim dowiesz się z dalszej części tekstu.

Ewentualnych awarii może być sporo. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na wyeksploatowanie elementów gumowych, które wpływają na bezpieczeństwo i komfort jazdy. Może to być między innymi zużyta guma odpowiadająca za mocowanie belki. 

Potencjalnymi winowajcami mogą być też:

• zużyte lub uszkodzone tuleje przedniego wahacza;
• uszkodzone sworznie — ich usterka jest niezwykle niebezpieczna. Sworzeń odpowiada za łączenie się zwrotnic — awaria może doprowadzić do zdestabilizowania toru jazdy: każde koło "pojedzie w swoją stronę";
• łączniki i tulejki stabilizatora — w takiej sytuacji auto będzie nam mocno uciekało podczas wchodzenia w zakręty, do zewnętrznego łuku osi jezdni;
• sprężyny — trzeba jednak pamiętać o tym, że ich awarie zdarzają się rzadko. Charakterystycznym objawem będzie tu nadmierne uginanie się wybranej części pojazdu. Każdy z nas może wstępnie przeprowadzić diagnostykę. Na parkingu wystarczy oprzeć się o maskę: na początku na środku, a później od lewej i prawej strony. Jeśli wyczujemy, że którąś z nich poddaje się łatwiej, to prawdopodobnie oznacza to właśnie uszkodzoną sprężynę.

Warto również zwrócić uwagę na łożyska amortyzatorów, które jeśli są wyeksploatowane, mogą powodować skrzypienie zawieszenia. Zawsze należy sprawdzić też krzyżaki wałków kolumny kierowniczej. To jednocześnie ten rodzaj usterki, którą udaje się wyeliminować w zaledwie kilka chwil — często wystarczy tylko dokręcić śrubę krzyżaka.

Jaka może być przyczyna charakterystycznych stuków w pojeździe? Warto sprawdzić, czy nie zostały uszkodzone podpory przednich amortyzatorów. Elementem szczególnie narażonym na postępującą degradację jest poduszka amortyzatora oraz znajdujące się w niej (w niektórych pojazdach) łożysko. Jeśli zostanie ono uszkodzone, to charakterystyczne stukanie od koła będziemy słyszeć zwłaszcza podczas pokonywania zakrętów.

Kolejnym potencjalnym winowajcą będą uszkodzone poduszki silnika lub skrzyni biegów. Ich zły stan techniczny powoduje przenoszenie drgań, co sprawia, że stukanie będzie bardzo dobrze wyczuwalne np. podczas jazdy po nierównej nawierzchni. 

Tak samo, jak w przypadku skrzypienia nadwozia, warto też sprawdzić sworznie wahaczy oraz tuleje. Wielu kierowcom trudno jest ocenić, czy to, co słyszą, na pewno jest skrzypieniem, czy może raczej stukiem. Z tego względu, dobrze byłoby mieć pewność, że nie są to właśnie te podzespoły, bo realnie wpływają one na bezpieczeństwo na drodze. 

Problem może leżeć też po stronie systemu ABS lub ESP. Klasycznym przykładem jest tutaj Opel Astra J. Charakterystyczny, pojedynczy stuk, był zgłaszany przez kierowców w kilka chwil po pierwszym uruchomieniu silnika i przejechaniu kilku-kilkunastu metrów z niską prędkością. W takiej sytuacji można być jednak spokojnym — to nie awaria, a aktywacja elektrozaworu pompy. Zwykle aktywuje się ona przy 20-30 km/h, co manifestuje właśnie charakterystycznym stukiem.

Dość nietypową przyczyną mogą być też uszkodzone wieszaki wydechu. Jeśli podzespół uległ awarii, to podczas pokonywania nierówności będziemy słyszeć charakterystyczny, metalowy dźwięk dobiegający spod auta. Warto sprawdzić też, czy zatrzaski odpowiadające za tylną kanapę są na swoim miejscu — jeśli nie, wystarczy tylko docisnąć segment, by ten wskoczył na swoje miejsce. Często zdarza się, że blokuje go np. pas bezpieczeństwa, który się tam zaplątał.

Przede wszystkim żadnych niepokojących dźwięków, które wydaje samochód, nie powinno się bagatelizować. Jeśli nie posiadamy wiedzy z zakresu motoryzacji lub nie chcemy samodzielnie wykonywać napraw pojazdu, udajmy się do profesjonalnego warsztatu.

Lekceważenie skrzypiącego zawieszenia czy stuków w zawieszeniu może prowadzić nie tylko do konieczności wykonania kosztownych usług serwisowych. Może też skutkować dalszą degradacją stanu technicznego pojazdu, co stwarza już realne niebezpieczeństwo dla kierowcy i innych uczestników ruchu drogowego.

***