Zatrzymany bez prawa jazdy? Nie skończy się tylko na mandacie

Za jazdę bez prawa jazdy można przede wszystkim dostać karę grzywny. Nie jest ona jednak wystawiana w formie mandatu, a w postaci skierowanej sprawy do sądu. W 2024 roku za jazdę bez uprawnień można zapłacić od 1500 do nawet 30 000 zł. Ta kara dotyczy osób, które nigdy nie posiadały prawa jazdy.

Karę grzywny za jazdę bez prawa jazdy można dostać za jazdę na drogach publicznych, w strefie zamieszkania czy strefie ruchu. Poza mandatem nieuprawnionemu kierowcy grozi o wiele więcej. Wśród konsekwencji kryje się nawet kara aresztu.

Za jazdę bez uprawnień oprócz mandatu, kierowcy grozi też kara aresztu lub ograniczenia wolności. O tym, jakiej karze będzie podlegać kierowca, decyduje sąd. Wyznaczone są jednak pewne ramy za określone wykroczenia.

Przez to, że sprawa za jazdę bez uprawnień zawsze jest kierowana do sądu, na kierowcę zostaje nałożony również zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Może on trwać od 6 miesięcy do nawet 3 lat. Zignorowanie ograniczenia i ponowne zatrzymanie przez policję za jazdę bez prawa jazdy, może wówczas prowadzić do pozbawienia wolności na okres od 3 miesięcy do 5 lat.

W przypadku, gdy kierowca jeździ bez uprawnień, gdyż te zostały mu cofnięte, podlega on karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat. Na niego sąd może nałożyć zarazem zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych do lat 15. Złamanie tego zakazu grozi ponownym pozbawieniem wolności, trwającym od 3 miesięcy do 5 lat.

Inne kary dotyczą kierowców, którzy prowadzili bez uprawnień, ale ze względu na tymczasowo zatrzymane prawo jazdy. Będą to osoby, które m.in. przekroczyły limit punktów karnych. Wówczas starosta wydaje decyzję o 3-miesięcznym zatrzymaniu uprawnień. Za prowadzenie w trakcie zatrzymania prawa jazdy, sprawi, że starosta przedłuży wstrzymanie uprawnień na następne 3 miesiące. Trzecie zatrzymanie z tego samego powodu może doprowadzić do całkowitego odebrania uprawnień i konieczność ponownego przystąpienia do kursu i egzaminów.

Prowadząc samochód bez prawa jazdy, nadal możemy spowodować kolizję. Zwykle w takiej sytuacji nie posiadamy ubezpieczenia. Rozwiązanie sprawy zależy od tego, z jakiego ubezpieczenia ma zostać zlikwidowana wykonana szkoda.

W przypadku skorzystania z ubezpieczenia OC, ubezpieczyciel wypłaci pieniądze za odszkodowanie osobie poszkodowanej. Po tym zwróci się na drodze regresu do sprawcy zdarzenia. Towarzystwo ubezpieczeniowe wystąpi więc o zwrot poniesionych kosztów.

W przypadku ubezpieczenia AC, towarzystwo ubezpieczeniowe nie wypłaci odszkodowania, gdy szkodę spowodowała osoba, nieposiadająca uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym. 

Prawo jazdy po zatrzymaniu można odzyskać dopiero, gdy minie czas, na który zatrzymano uprawnienia. W sytuacji, gdy zatrzymano je na krócej niż rok, kierowca musi dopełnić kilku formalności.

W pierwszej kolejności należy przygotować plik niezbędnych dokumentów. W nim powinien znaleźć się: 

• wniosek o zwrot zatrzymanego prawa jazdy 
• dowód osobisty lub polski paszport 
• ważne orzeczenie lekarskie lub orzeczenie psychologiczne. 

Jeśli orzeczenie lekarskie lub orzeczenie psychologiczne są nieważne, należy udać się do lekarza przeprowadzającego takie badania. Ten po odbytym badaniu wyda nowe, ważne orzeczenie. Dokumenty do odzyskania prawa jazdy po zatrzymaniu należy złożyć w:

• urzędzie miasta, w którym mieszkasz (jeśli jest to miasto na prawach powiatu) 
• urzędzie twojej dzielnicy (jeśli mieszkasz w Warszawie) 
• starostwie powiatu, w którym mieszkasz. 

Można to zrobić osobiście lub za pośrednictwem poczty. Prawo jazdy odzyskamy od razu, jeśli dokument i badania nadal są ważne. Jeśli natomiast dokument lub badania straciły ważność, wydanie nowego dokumentu może przedłużyć się do 7 dni.

Natomiast istnieją trzy wyjątki zatrzymania prawa jazdy, przy których zwrot uprawnień odbywa się automatycznie. Należy do nich:

• przekroczenie dopuszczalnej prędkości o co najmniej 50 km/h 
• przewożenie pojazdem większej liczby osób niż maksymalna liczba wskazana w dowodzie rejestracyjnym
• łamanie przepisów o tachografach.

Jeżeli prawo jazdy zostało zatrzymane z powodu powyższych wykroczeń, nie trzeba składać żadnych wniosków czy dokumentów. Wystarczy, że minie czas, na który wstrzymano uprawnienia do prowadzenia pojazdów.