Pamiętaj o terminach
Niedotrzymanie terminów urzędowych formalności może skończyć się nie tylko dotkliwą karą finansową, ale nawet więzieniem. I nie są to czcze pogróżki.
Nie tak dawno sąd w Grójcu skazał kierowcę na 5 dni aresztu za uchylanie się od zapłaty 300 zł mandatu wystawionego za zbyt szybką jazdę. Takie przypadki nie zdarzają się często, ale mają miejsce, co tylko podkreśla konieczność przywiązywania wagi do przestrzegania wymogów i terminów związanych z urzędowymi formalnościami.
Dość dotkliwe mogą być też kary finansowe nakładane na spóźnialskich. W przypadku niewykupienia OC w terminie Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ma prawo zażądać od właściciela samochodu osobowego nawet 3200 zł. Co gorsze, niektóre z kar mogą zupełnie zaskoczyć kierowcę, który nie ma świadomości tego, co się stanie np. wtedy, gdy zbyt późno poinformuje urząd skarbowy czy izbę celną o zakupie pojazdu. Przeciąganie terminu wymiany dokumentów pojazdu nie pociąga za sobą żadnych sankcji finansowych, ale powoduje wydłużenie czasu potrzebnego na załatwienie stosownych formalności.
By uczulić kierowców na kwestię przestrzegania terminów, opisujemy konsekwencje czekające zapominalskich i przypominamy, ile czasu przewidziano na dopełnienie obowiązków.
Wymagany termin: mandat trzeba uregulować w ciągu 7 dni od otrzymania.
Konsekwencje: urząd skarbowy wybiera sposób, w jaki zostanie wyegzekwowana grzywna. Może to być zatrzymanie nadpłaty podatku, zajęcie części pensji czy emerytury, wizyta komornika lub ściągnięcie długu z konta kierowcy. Jeśli na koncie znajduje się równowartość przynajmniej trzech średnich pensji krajowych (ponad 10 tys. zł), mandat jest pobierany automatycznie bez zgody właściciela. W innym przypadku konto dłużnika (jeśli ma ich kilka - nawet wszystkie) zostaje zablokowane. Blokada powinna obejmować kwotę równą mandatowi, a bank musi czekać na dyspozycję przelewu wydaną przez kierowcę.
Warto wiedzieć: zdarza się, że blokada obejmuje wszystkie środki zgromadzone na koncie. Zwykle właściciel rachunku dowiaduje się o egzekucji grzywny, kiedy próbuje wypłacić pieniądze z bankomatu lub zapłacić za zakupy kartą. Jeśli urząd "znalazł" wszystkie konta kierowcy, może okazać się, że osoba niepłacąca mandatów zostaje bez środków, co jest dość dotkliwe i zmusza do wyrażenia zgody na uregulowanie zaległej kary wraz z odsetkami. W ekstremalnych przypadkach sąd może zamienić grzywnę na prace społeczne, a ostatecznie na karę aresztu do 30 dni.
Wymagany termin: dokument przesłany przez Inspekcję Transportu Drogowego (ITD) należy wypełnić i odesłać w ciągu 7 dni.
Konsekwencje: kierowca, któremu zostało wykonane zdjęcie, po otrzymaniu wezwania musi wskazać sprawcę, odmówić jego wskazania lub odmówić przyjęcia mandatu. Na odpowiedź (odesłanie wypełnionego dokumentu) ma tydzień. Jeśli nie zrobi tego w terminie, może zostać wezwany do siedziby ITD w celu złożenia wyjaśnień. Uchylając się od odpowiedzialności, można doprowadzić do sytuacji, w której sprawa trafi do sądu. ITD ma bowiem 180 dni na wyjaśnienie sytuacji. Później sprawą musi zając się sąd, który decyduje o wysokości kary.
Warto wiedzieć: grzywna nakładana przez sąd może sięgnąć nawet 5000 zł.
Wymagany termin: podatek od czynności cywilno-prawnych, związany m.in. z kupnem samochodu, trzeba zapłacić w ciągu 14 dni od zakupu pojazdu.
Konsekwencje: przekroczenie tego terminu może oznaczać nałożenie mandatu w wysokości od 150 zł do 3000 zł.
Warto wiedzieć: jeśli zakup auta odbył się na podstawie umowy kupna-sprzedaży, a nie faktury VAT, trzeba uiścić podatek od czynności cywilno prawnych. Przepisy przewidują na to do 14 dni od daty na umowie. W tym celu należy wypełnić formularz PCC-3 i wpłacić odpowiednią kwotę: 2 proc. wartości rynkowej pojazdu (podatku nie trzeba płacić, jeśli transakcja nie przekracza 1000 zł). Gdy urzędnik uzna, że cena w umowie jest zbyt niska, może ją zakwestionować. Kupujący ma prawo do odwołania się od tej decyzji (np. ze względu na uszkodzenia w pojeździe). W tym momencie US powoła biegłego, który wyceni wartość auta.
Jeśli będzie ona o 33 proc. wyższa od tej na
umowie, to kupujący zapłaci wyższy podatek
i będzie musiał pokryć koszty wyceny.
Wymagany termin: przyjęcie darowizny trzeba zgłosić w ciągu pół roku.
Konsekwencje: jeśli - pomimo takiego obowiązku - nie poinformuje się fiskusa o prezencie, obdarowanemu grozi zapłacenie podatku, który oblicza urząd skarbowy w zależności od wartości pojazdu. Jest to minimum 3 proc. ceny rynkowej auta.
Warto wiedzieć: jeśli samochód został przyjęty od najbliższej rodziny (np. rodziców, rodzeństwa, dziadków czy teściów), obdarowany nie zapłaci podatku. Jest jednak warunek. Po przyjęciu darowizny trzeba ten fakt zgłosić do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy. W tym celu należy wypełnić druk SD-Z2. Uwaga! Nie trzeba zgłaszać darowizny od najbliższych, jeśli wartość pojazdu nie przekracza 9637 zł i przez ostatnie 5 lat nie zostało się obdarowanym na kwotę przekraczającą ten limit.
Wymagany termin: ważność prawa jazdy jest wpisana w dokumencie na pozycji nr 11.
Konsekwencje: kierowca, którego prawo jazdy wygasło np. z powodu niewykonania badań lekarskich, jest traktowany jak osoba bez uprawnień. Za kierowanie samochodem grozi mu wówczas mandat do 500 zł i zakaz dalszego prowadzenia pojazdu.
Warto wiedzieć: w przypadku spowodowania wypadku czy kolizji, ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania z polisy AC. Z kolei jeśli zostanie uruchomione OC, mające pokryć roszczenia poszkodowanego, firma ubezpieczeniowa zwróci się do sprawcy o zwrot wypłaconego odszkodowania.
Wymagany termin: kierowca ma obowiązek zgłosić przekroczenie granicy w ciągu 14 dni i na 30 dni ma opłacenie akcyzy (nie później niż w dniu rejestracji auta).
Konsekwencje: brak zgłoszenia zakupu pojazdu oznacza wszczęcie procedury karno-skarbowej. Wysokość grzywny zależy od kwoty należnego podatku. Jeśli ten nie przekroczy 8000 zł, kara wynosi od 160 zł do 32 000 zł.
Warto wiedzieć: w razie zbyt późnego opłacenia podatku, właścicielowi auta grożą odsetki karne, wynoszące obecnie 13 proc. w skali roku.
Wymagany termin: na zmianę danych (np. adresu zameldowania) w dowodzie rejestracyjnym kierowca ma 30 dni. Taki sam termin obowiązuje go w przypadku przerejestrowania pojazdu lub jego złomowania.
Konsekwencje: za niedopełnienie formalności związanych ze zmianą danych grozi zatrzymanie dowodu rejestracyjnego. Za nieprzerejestrowanie pojazdu praktycznie nie ma sankcji.
Warto wiedzieć: wydział komunikacji musi zostać poinformowany o złomowaniu samochodu, aby unieważnić dowód rejestracyjny i tablice. Wraz z nimi, kartą pojazdu (jeśli była wydana) i dokumentem potwierdzającym oddanie auta na szrot należy zgłosić się do wydziału komunikacji w celu wyrejestrowania pojazdu. Tylko wtedy nie będzie trzeba opłacać składki ubezpieczenia OC.
Wymagany termin: na zmianę danych (adresu zameldowania) w prawie jazdy kierowca ma 30 dni.
Konsekwencje: za niedopełnienie tych formalności nie grożą żadne sankcje. Nawet jeśli podczas kontroli okaże się, że adres zameldowania kierowcy jest już nieaktualny, policjant pouczy o obowiązku wymiany dokumentu. Nie ma jednak podstaw, aby go zatrzymać prawo jazdy.
Wymagany termin: umowę OC można wypowiedzieć najpóźniej na 1 dzień przed końcem umowy.
Konsekwencje: w tym przypadku gapiostwo potrafi być dość kosztowne. Jeśli nie wypowie się umowy najpóźniej na 1 dzień przed upływem aktualnego okresu ubezpieczenia i wykupi polisę u innego ubezpieczyciela, będzie trzeba opłacać dwie polisy, ponieważ dotychczasowe ubezpieczenie OC przedłuży się.
Wymagany termin: maksymalnie 14 dni od sprzedaży pojazdu.
Konsekwencje: w teorii brak jest konsekwencji. W praktyce warto jednak pamiętać, że ubezpieczyciel nadal będzie ścigał sprzedającego za niezapłacone raty polisy OC (powstałe po sprzedaży pojazdu). Poprzedni właściciel może także stracić zniżki, jeśli nabywca spowoduje kolizję lub wypadek.
Warto wiedzieć: zbywca pojazdu powinien poinformować ubezpieczyciela na piśmie w terminie 14 dni od dnia sprzedaży o fakcie przeniesienia prawa własności pojazdu oraz podać dane nowego nabywcy. Informacje dotyczące nowego posiadacza pojazdu, powinny zawierać: imię, nazwisko, adres zamieszkania i numer PESEL kupującego.
Wymagany termin: OC na auto bez polisy ubezpieczeniowej należy wykupić najpóźniej w dniu zakupu pojazdu.
Konsekwencje: za brak obowiązkowej polisy Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny nakłada karę na właściciela pojazdu. W zależności od okresu bez OC wynosi ona: 640 zł w przypadku spóźnienia do 3 dni, 1600 zł, jeśli auto osobowe nie miało ubezpieczenia od 4 do 14 dni i aż 3200 zł, gdy spóźnienie przekracza 2 tygodnie.
Warto wiedzieć: Kupując używany samochód z polisą OC warto pamiętać, że ta nie przedłuża się automatycznie na kolejny rok.
Wymagany termin: wg wpisu w dowodzie rejestracyjnym. W zależności od wieku auta i ewentualnej instalacji LPG w samochodzie - od 1 roku do 3 lat.
Konsekwencje: brak aktualnego badania oznacza problemy podczas spotkania z policjantem. Ten musi zatrzymać dowód rejestracyjny i wysyła auto do diagnosty (w ekstremalnych przypadkach na lawecie na koszt kierowcy).
Warto wiedzieć: aby można było odebrać dowód rejestracyjny zatrzymany przez mundurowego, auto musi przejść badanie techniczne. Z zaświadczeniem o jego pozytywnym wyniku kierowca zgłasza się do wydziału komunikacji właściwego dla miejsca rejestracji pojazdu. Po odebraniu dowodu rejestracyjnego trzeba koniecznie odwiedzić diagnostę, aby wbił w dokument pieczątkę potwierdzającą zaliczenie badania. Nawet jeśli kierowca ma przy sobie zaświadczenie z badania, jej brak jest dla policjanta podstawą do zatrzymania dowodu rejestracyjnego.
Wymagany termin: według umowy kredytowej.
Konsekwencje: jeśli kierowca spóźni się z zapłatą raty, naraża się na odsetki liczone od zaległej kwoty. Te zwykle wynoszą ponad 30 proc. w skali roku.
Warto wiedzieć: aby skłonić dłużnika do płacenia, banki stosują ponaglenia, za które liczą sobie nawet po 100 zł, przy czym dokumenty mogą być wysyłane codziennie licząc od pierwszego dnia spóźnienia. Dopiero w przypadku spóźnienia się z dwiema ratami bank może wszcząć procedurę rozwiązania umowy kredytowej, dając klientowi 30 dni na spłatę całego kredytu wraz z odsetkami. Gdy pieniądze nie wpłyną, zaczyna się egzekucja komornicza.
Sebastian Sulowski
