Polski Fiat

Koncern Polski Fiat działał na zasadzie wykupu kilku projektów samochodów osobowych od włoskiego koncernu Fiat. Później były one produkowane już w polskich fabrykach i sprzedawane na lokalnym rynku. Większość Polaków doskonale kojarzy sylwetkę najpopularniejszych aut produkowanych na licencji Fiata, w tym niezwykle lubiane modele 126p i 125p.

Oczywiście samochody firmy Fiat pojawiły się w Polsce już w pierwszej dekadzie XX wieku, kiedy to były oferowane jako włoskie auta w ramach oficjalnej sieci dealerskiej. Wszystko jednak zmieniło się w 1931 roku, gdy doszło do podpisania jednej z najważniejszych umów w historii Polski dotyczącej stricte przemysłu motoryzacyjnego.

Historia Polskiego Fiata rozpoczyna się w 1920 roku, kiedy to powstała firma Polski Fiat S.A. (spółka akcyjna) zajmująca się wyłącznie obsługą samochodów producenta z Turynu, w tym ich sprzedażą i serwisowaniem. Taki stan rzeczy obowiązywał jednak tylko przez 11 lat. W 1931 roku doszło bowiem do podpisania niezwykle istotnej umowy pomiędzy firmą Fiat, a ówczesnym polskim rządem. Porozumienie pozwoliło Polskiemu Fiatowi S.A. rozpocząć samodzielną produkcję kilku wyselekcjonowanych modeli włoskiej firmy.

W pierwszych latach polski oddział zajmował się wytwarzaniem niezbyt dobrze znanych obecnie samochodów. To między innymi modele 508, 518, 618 i 621. Dwa pierwsze to auta osobowe przeznaczone dla wymagających klientów o charakterystycznej jak na ówczesne czasy stylistyce. Dwa następne, oznaczone kodami rozpoczynającymi się od cyfry 6, były to auta ciężarowe o masie, kolejno, 1,5 oraz 2,5 t.

Ponadto produkcja obejmowała nadwozia przystosowane do zastosowań militarnych – Łaziki o kodzie 508 i 518. Samochody były przeznaczone dla Wojska Polskiego i miały zawieszenie terenowe o zwiększonym prześwicie, a wywodziły się z wersji cywilnych.

Profil Polskiego Fiata zmienił się nie do poznania w połowie lat 60. XX wieku. Wtedy ówczesny rząd podpisał kolejną umowę z firmą Fiat, tym razem na produkcję nieco nowocześniejszych konstrukcji. Rozpoczęła się ona w 1968 roku od modelu 125p. 

Po 15 latach działalności, w 1983 roku, zmianie uległa nazwa firmy i marki. Od tego czasu Polski Fiat 125p funkcjonował jako FSO 125p. Po kilku latach od wejścia na rynek Polskiego Fiata 125p do oferty dołączył także model 126p, znany w naszym kraju jako Maluch. Auta przeznaczone na eksport były określane jako FIAT, podczas gdy te przewidziane na rynek krajowy – jako Polski Fiat.

Do ostatecznego wycofania firmy z Polski doszło w 1994 roku. Od tego momentu „polskie” auta były już produkowane przez turyńskiego FIAT-a. 

Historia Polskiego Fiata obejmowała w zasadzie wyłącznie nasz kraj, lecz nie oznacza to, że marka nie zaistniała w ogóle na innych rynkach – wprost przeciwnie. Auta trafiały nie tylko na rynek macierzysty, ale były eksportowane także do innych państw. Jednak oferowano je za granicą już wyłącznie pod marką Fiat, bez wyraźnego powiązania z Polską.

Polskie Fiaty dobrze się sprzedawały w okresie produkcji. Szybko zyskały opinię bezawaryjnych i ekonomicznych, a także przystępnych cenowo. Nie było także żadnego problemu z ich naprawą w razie nagłej awarii. Usunięcie większości usterek nie sprawiało kłopotu z uwagi na dystrybucję części zamiennych przez firmę Fiat Polska.

Jednym z najpopularniejszych aut produkowanych na licencji FIAT-a był model 126p. Auto, nazywane także Maluchem, jest kultowe i rozpoznawalne, a aktualnie stanowi niemałą gratkę na rynku aut zabytkowych (kolekcjonerskich). 

Model zadebiutował na polskim rynku w 1973 roku i szybko stał się jednym z najpopularniejszych samochodów w naszym kraju. Charakteryzował się kompaktowym rozmiarem – miał jedynie 305 cm długości – niewielką masą i prostą konstrukcją opartą na silniku o pojemności od 594 ccm do 643 ccm. Pomimo skromnych osiągów (miał jedynie od 23 do 25 KM), model ten zdobył uznanie za ekonomiczność i funkcjonalność. Stał się symbolem polskich dróg na przestrzeni wielu lat. Samochód był produkowany do 2000 roku na rynku polskim, a do 1980 roku we Włoszech.

Fiat 125p, tzw. Duży Fiat, to kolejne dobrze znane auto. Model ten występował w nadwoziach typu sedan, kombi oraz pick-up i był produkowany przez Polskiego Fiata od 1967 do 1991 roku. Zdobył dużą popularność jako solidny samochód rodzinny z dużą ilością miejsca wewnątrz.

Firma Polski Fiat przestał istnieć na ponad 20 lat w wyniku bombardowania, które przeprowadzili Niemcy pod koniec 1939 roku, niszcząc fabrykę PZInż (Państwowe Zakłady Inżynieryjne w Warszawie). Destrukcja całej infrastruktury zatrzymała produkcję aż do lat 60.. Wtedy Polski Fiat zaczął korzystać z linii produkcyjnej FSO – Fabryki Samochodów Osobowych.