Tajemnice znaków ostrzegawczych

Znaki ostrzegawcze nie są wcale "mniej ważne", niż znaki nakazu lub zakazu. Nie tylko ostrzegają o występujących na drodze niebezpieczeństwach, ale w wielu przypadkach wyrażają również - pośrednio - zakazy lub nakazy określonego postępowania.

Dodatkowe informacje
Oto kilka przykładów. "Niebezpieczny zakręt" nie tylko ostrzega kierowcę o ostrym łuku, ale jednocześnie zakazuje wyprzedzania na takim zakręcie. Z kolei znak "Niebezpieczne zakręty" z tabliczką "Droga kręta" zezwala nam na używanie przednich świateł przeciwmgłowych od zmroku do świtu w warunkach normalnej przejrzystości powietrza, a nie tylko podczas mgły czy deszczu, kiedy widoczność jest ograniczona. Znak "Wlot drogi jednokierunkowej" zabrania oczywiście skręcenia (wjazdu) na tę drogę i jednocześnie wskazuje, że na takim skrzyżowaniu mamy pierwszeństwo. Znak ostrzegawczy "Przejazd kolejowy" nakazuje nam z kolei określony sposób postępowania na przejeździe (upewnienie się, że nie nadjeżdża pociąg), a także przed tym przejazdem (np. zakaz wyprzedzania).

Znak "Sygnalizacja świetlna" ostrzega a zarazem informuje, że za chwilę zbliżymy się do miejsca na drodze, gdzie ruch kierowany jest sygnalizacją świetlną. Musimy być w związku z tym przygotowani np. do hamowania, ponieważ możemy mieć czerwone światło np. na skrzyżowaniu. Jeśli jednak będziemy mieli zielone światło, możemy na takim skrzyżowaniu wyprzedzać. Oczywiście, aby to rozumieć, trzeba dobrze znać przepisy ruchu drogowego.

Zagrożenie realne i potencjalne
Warto też wiedzieć, jaki jest zakres obowiązywania znaków ostrzegawczych, na jakim odcinku możemy spodziewać się niebezpieczeństwa (najczęściej to 500 m, ale nie zawsze tak jest - patrz ramki na dole), które one sygnalizują. No i przede wszystkim - patrzmy uważnie na znaki ostrzegawcze i nigdy ich nie lekceważmy. Znaki ostrzegawcze uprzedzają nas o istniejących lub mogących wystąpić niebezpieczeństwach na drodze.

Część z nich ma charakter względny, a więc nie zawsze zagrożenie sygnalizowane przez te znaki musi występować, ale może wystąpić. Dotyczy to np. takich znaków jak: "Zwierzęta dzikie", "Dzieci", "Śliska jezdnia". Kierujący nie ma oczywiście pewności, że napotka na drodze jelenia lub dzika albo wbiegające na jezdnię dzieci, ale taka możliwość zawsze istnieje i musi być gotowy na natychmiastową reakcję. Druga grupa tych znaków ma charakter bezwzględny, co oznacza że zagrożenie występuje na pewno. W przypadku znaków: "Niebezpieczny zakręt", "Próg zwalniający", "Skrzyżowanie dróg" możemy być pewni, że takie miejsca napotkamy na drodze.

Zignorujesz - odpowiadasz
Każdy znak ostrzegawczy nakazuje kierującemu zachowanie szczególnej ostrożności. Co to oznacza w praktyce? Jeśli kierujący, mimo istnienia znaku "Niebezpieczny zakręt" wjeżdża w ten zakręt ze znaczną prędkością i wypada z drogi, świadczy to o tym, że nie zachował z pewnością szczególnej ostrożności. Jeżeli kierujący potrąca na przejściu pieszego, mimo iż wcześniej minął znak ostrzegawczy "Przejście dla pieszych", to z pewnością również zlekceważył ten znak i nie zachował szczególnej ostrożności. Podobnie jest w przypadku znaku ostrzegającego o "Dzikiej zwierzynie". Jeśli zderzymy się np. z dzikiem a na drodze był znak ostrzegawczy, nie mamy co liczyć na odszkodowanie za uszkodzony samochód od koła łowieckiego czy zarządcy drogi.

Te okoliczności są zawsze brane pod uwagę przy ocenianiu winy kierującego za spowodowanie wypadku czy kolizji. Zignorowanie znaku ostrzegawczego jest okolicznością obciążającą kierowcę. Trzeba pamiętać, że znaki ostrzegawcze wraz z ograniczeniem prędkości to często "zabezpieczenie" dla drogowców, którzy ustawiając ostrzeżenie unikają w ten sposób odpowiedzialności za grożące niebezpieczeństwo zamiast go zlikwidować lub zminimalizować np. załatać dziurę w jezdni lub zlikwidować nierówności na drodze.

Warto wiedzieć

• Znaki ostrzegawcze uprzedzają o istniejących lub mogących wystąpić niebezpieczeństwach na drodze.
• Każdy znak ostrzegawczy nakazuje zachowanie szczególnej ostrożności. Zignorowanie takiego znaku zawsze jest brane pod uwagę przy ocenie winy kierowcy i stanowi okoliczność obciążającą w przypadku kolizji czy wypadku.
• Znaki ostrzegawcze powodują często wyłączenie odpowiedzialności za uszkodzenie auta. Z tego powodu drogowcy zamiast łatać dziury w jezdni czy likwidować koleiny na drodze ustawiają znaki ostrzegawcze i ograniczenia prędkości. W ten sposób zabezpieczają się przed roszczeniami ze strony kierowców.
• Zwykle znak ostrzegawczy informuje o zagrożeniu na odcinku drogi do 500 m od znaku. Jeśli jest to dłuższy odcinek, pod znakiem umieszcza się tabliczkę wskazującą rzeczywistą długość odcinka niebezpiecznego.

Zagrożony odcinek
Na jakim odcinku występuje lub może występować niebezpieczeństwo? Znaki takie jak "Śliska jezdnia" "Nierówna droga", "Boczny wiatr", "Zwierzęta gospodarskie", "Roboty na drodze", "Sypki żwir", "Rowerzyści" itd. ostrzegają, że niebezpieczeństwo występuje na odcinku drogi do 500 m od znaku. Jeżeli odcinek ten jest dłuższy, pod znakiem umieszcza się tabliczkę T-2 wskazującą rzeczywistą długość odcinka niebezpiecznego (np. 2 km). Na końcu niebezpiecznego odcinka powinien znajdować się ten sam znak z tabliczką T-3, która oznacza koniec niebezpiecznego odcinka. Od tego miejsca znak nie obowiązuje.

Informacja o liczbie zakrętów
W przypadku znaków ostrzegających o niebezpiecznych zakrętach, jeżeli znak wskazuje więcej niż dwa niebezpieczne zakręty, pod znakiem umieszcza się tabliczkę T-4, która podaje rzeczywistą liczbę zakrętów. Pod znakiem może być również umieszczona tabliczka T-2 podająca długość odcinka drogi, na którym takie zakręty występują. Na końcu drogi krętej znak powinien być powtórzony z tabliczką T-3. Pod znakami "Niebezpieczne zakręty" może być umieszczona tabliczka T-5 wskazująca początek drogi krętej a także inny znak. W tym przypadku jest to ograniczenie prędkości.

Nietypowe zagrożenia
Znak "Inne niebezpieczeństwo" może (ale nie musi) być zaopatrzony w umieszczoną pod nim tabliczkę określającą za pomocą napisu lub symbolu rodzaj niebezpieczeństwa. Niekiedy zagrożenia sygnalizowane tym znakiem mogą być bardzo nietypowe i zaskakujące (np. "Kaczki").

Odwrócony trójkąt
Znak "Ustąp pierwszeństwa" umieszczany jest zazwyczaj tuż przed skrzyżowaniem. Pod tym względem stanowi on wyjątek wśród znaków ostrzegawczych. Aby znak był łatwo rozróżnialny od innych znaków tej kategorii, ma on kształt trójkąta zwróconego podstawą do góry, podczas gdy pozostałe znaki ostrzegawcze są trójkątami zwróconymi podstawą w dół. To na wypadek, gdyby ktoś obrócił znak lub podczas zimy został zasłonięty przez śnieg.

Ważna odległość
Widząc znak ostrzegawczy nie musimy od razu hamować lub zmniejszać prędkości i spodziewać się tuż za nim potencjalnego zagrożenia. Znak ostrzegawczy musi być umieszczony w odpowiedniej odległości, aby kierujący zdążył go zauważyć, rozpoznać i na czas podjąć odpowiednie działania. Na drogach o dopuszczalnej prędkości do 60 km/h znaki ostrzegawcze umieszczane są w odległości do 100 m od miejsca niebezpiecznego. Natomiast na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 60 km/h znaki ostrzegawcze umieszcza się w odległości od 150 do 300 m od miejsca niebezpiecznego. Wyjątek dotyczy znaku "Ustąp pierwszeństwa", który stawiany jest tuż przed skrzyżowaniem (do 50 m).

Zwiększona odległość
Jeżeli nie jest możliwe ustawienie znaku ostrzegawczego w określonej przepisami odległości od miejsca niebezpiecznego, albo jeśli celowe jest podanie kierowcy odległości znaku od takiego miejsca, pod znakiem umieszcza się tabliczkę T-1 podającą rzeczywistą odległość od takiego miejsca.

Tylko do najbliższego zagrożenia
Znaki ostrzegawcze dotyczące określonego obiektu drogowego, np. "Skrzyżowanie dróg", "Wlot drogi jednokierunkowej", "Przejście dla pieszych", "Stromy podjazd", "Ruchomy most", dotyczą tylko najbliższego obiektu wskazanego znakiem. Po minięciu tego obiektu kierowca nie musi już spodziewać się dalszego występowania niebezpieczeństwa. Jeśli pojawia się kolejne niebezpieczne miejsce np. pasy dla pieszych, powinien o nim ostrzegać następny znak z symbolem zagrożenia np. kolejnego przejścia. W tej sytuacji dla bezpieczeństwa pieszych dodatkowo prędkość została ograniczona do 50 km/h.

Uwaga na prędkość
Jeżeli pod znakiem ostrzegającym o niebezpiecznych zakrętach znajduje się znak zakazu "Ograniczenie prędkości", to prędkość podana na tym znaku wskazuje maksymalną prędkość, z jaką można ten niebezpieczny zakręt (lub niebezpieczne zakręty) pokonać. Przekroczenie tej dopuszczalnej prędkości grozi wypadnięciem z zakrętu.

Jerzy Bitner, Sebastian Sulowski