Seat: 60 lat produkcji samochodów
Seat (Sociedad Española de Automóviles de Turismo) świętuje w tym roku 60-lecie produkcji samochodów. Poznaj bliżej historię hiszpańskiej marki.
Pierwszego Seata wyprodukowano w listopadzie 1953 roku, ale firma powstała 3 lata wcześniej - w maju 1950. Podobnie jak w innych europejskich krajach, po zakończeniu wojny hiszpański park samochodowy był w opłakanym stanie. Nie działała żadna fabryka, a potrzeby transportowe ludności zaspokajały motocykle lub mikroauta z silnikami motocyklowymi.
W 1948 roku z inicjatywy rządu i prywatnych inwestorów uruchomiono projekt nowej marki samochodów Seat. Po nawiązaniu kontaktów kontaktów z kilkoma zagranicznymi producentami zdecydowano się na podpisanie umowy z Fiatem.
Budowę fabryki rozpoczęto w Barcelonie. Wybór miejsca nie był przypadkowy - od początku XX wieku stolica Katalonii była centrum hiszpańskiego przemysłu samochodowego. Produkowano tu zarówno pojazdy marek krajowych (Hispano-Suiza, Elizalde), jak i zagranicznych (Ford Motor Ibérica, General Motors Peninsular). Linię montażową uruchomiono w maju 1953 roku, a 13 listopada z fabryki wyjechał pierwszy samochód. Był to model 1400 A - sedan z tylnym napędem i 4-cylindrowym, zamontowanym z przodu silnikiem o mocy 44 KM. Dzienna produkcja wynosiła 5 samochodów, a załoga liczyła 925 osób.
W 1957 roku Seat wprowadził na rynek model 600, który praktycznie zmotoryzował kraj. Z hiszpańskich dróg i ulic stopniowo zaczęły znikać tak popularne dotychczas motocykle. "600" była wreszcie prawdziwym samochodem, z metalowymi drzwiami, miejscem dla 4 osób i ogrzewaniem. Do 1973 roku wyprodukowano 800 tys. egzemplarzy modelu. Wkrótce potem zawarto korzystniejszą umowę licencyjną z Fiatem. Na jej podstawie Włosi zwiększyli udział w spółce Seat do 36%.
W 1968 roku na rynku zadebiutował Seat 124. Firma zatrudniała wtedy 20 tys. pracowników i produkowała 200 tys. samochodów rocznie. Właścicielką milionowego Seata - żółtego 124 - została Rosa Zumárraga, zwyciężczyni teleturnieju "Un millón para el mejor" emitowanego przez hiszpańską telewizję. Rok później na rynek trafił model 1430 oraz 124 w wersji kombi. Na fali sukcesów firma zorganizowała zawody Fórmula 1430, w których startowały bolidy wyposażone w pojedynczy fotel i silnik z dwoma wałkami rozrządu. Obok licznych zwycięstw w klasyfikacji krajowej uczestnicy tej serii dwukrotnie zajmowali drugie miejsca w klasyfikacji europejskiej oraz trzecie i czwarte miejsce w legendarnym Rajdzie Monte Carlo w 1977 roku.
Zgodnie z ówczesnymi motoryzacyjnymi trendami, nowy Seat 127 otrzymał przedni napęd. Był to także pierwszy samochód hiszpańskiej firmy, w którym cały zespół napędowy (silnik i skrzynia biegów) znalazły się w przedniej części pojazdu. Do wprowadzonej na rynek w 1972 roku wersji trzydrzwiowej wkrótce dołączyły wersje 4- i 5-drzwiowe, opracowane samodzielnie przez Seata. W 1975 roku otwarto Centrum Techniczne w Martorell, które miało zająć się konstruowaniem unikatowych produktów. Tam właśnie powstał Seat 133 - pierwsza oryginalna konstrukcja firmy oparta na platformie 850. Licencje na ten samochód sprzedano do Argentyny i Egiptu.
Hiszpanie opracowali także odważny model 1200/1430 Sport. Nadwozie zaprojektowane przez Włocha Aldo Sassano miało być pierwotnie wykorzystane przez NSU w pojeździe z silnikiem zamontowanym z tyłu - stąd kratki wentylacyjne w tylnych błotnikach. W Seacie zdecydowano się jednak na silnik umieszczony poprzecznie z przodu i pochylony pod kątem 16 stopni. Kratki wentylacyjne pozostały jako element systemu przewietrzania bagażnika. Podwozie samochodu pochodziło z modelu 127, a 67-konny silnik zaadaptowano z większego modelu 124. Coupe wkrótce otrzymało przydomek Bocanegra ("czarne usta") - ze względu na charakterystyczny plastikowy pas, w którym osadzono reflektory i atrapę chłodnicy. Do wątku Bocanegra Seat powrócił w 2008 roku, prezentując samochód studyjny o takiej nazwie. Dwa lata później do oferty trafił pakiet stylizacyjny Bocanegra dla Ibizy SC.
W księgach firmy sytuacja przedstawiała się coraz mniej różowo. W bilansie za rok 1978 wykazano stratę 10 374 milionów peset i 288 487 wyprodukowanych samochodów. Zniesienie ograniczeń importowych i polityka przemysłowa rządu zachęcała zagraniczne do wchodzenia na hiszpański rynek. Banki będące akcjonariuszami Seata zaproponowały stopniową sprzedaż do 81% akcji Fiatowi w ciągu dwóch lat w celu pozyskania kapitału. Fiat przyjął tę propozycję po długich negocjacjach, stawiając jednak szereg warunków, takich jak liberalizacja cen samochodów, redukcja zatrudnienia oraz państwowe gwarancje dla zaciągniętych kredytów. Jednak przyszłość szykowała dla SEAT-a jeszcze większe niespodzianki.
Firma niezbyt pewnie wkraczała w lata 80. Udział w rynku skurczył się do 26%, zmniejszono zatrudnienie, a straty w 1982 roku wyniosły 23 655 milionów peset. Zadłużony po uszy Fiat postanowił wycofać się z drugiej fazy podwyższania kapitału. Zawarto umowę, na mocy której Fiat sprzedał posiadane akcje za symboliczną pesetę i zobowiązał się kupić 400 000 pojazdów wyprodukowanych w Hiszpanii przez najbliższe pięć lat celem ich sprzedaży we swojej sieci dealerskiej i pod swoją marką. Jednocześnie Seat mógł eksportować własne modele, nieprodukowane na włoskiej licencji.
Dla hiszpańskiej marki nadszedł czas restrukturyzacji, której towarzyszyło wprowadzenie nowego błękitnego logo oraz nazewnictwa nowych nawiązującego do nazw hiszpańskich miast - Ronda, Malaga, Marbella, Ibiza. W 1982 r. Seat podpisał umowę na dystrybucję modeli Audi i VW we własnej sieci dealerskiej oraz na produkcję modeli Polo/Derby i Passat/Santana w Hiszpanii. Był to pierwszy krok prowadzący do nawiązania współpracy obu partnerów.
Po tym jak szefowi VW dr Carlowi H. Hahnowi udało się przekonać hiszpańskiego premiera Felipe Gonzáleza do zgody na prywatyzację SEAT-a, koncern z Wolfsburga zakupił w 1986 roku pierwszy pakiet 51 procent akcji firmy. Jeszcze przed Bożym Narodzeniem tego samego roku Niemcy zwiększyli swój stan posiadania do 75% akcji. Wtedy też ruszył tak ważny dla Hiszpanów eksport - w pierwszej kolejności do Holandii i Niemiec.
W 1989 roku firma wyprodukowała 474 tys. aut i wreszcie przestała przynosić straty. Z czasem udział Seata w produkcji grupy VW przekroczył 15 proc., a w 1999 roku Niemcy powiększyli swój pakiet akcji do 99,9%. Nowo budowana fabryka w Martorell miała stać się głównym zakładem produkcyjnym marki. Po pełnej integracji z niemieckim koncernem Seat wycofał z salonów sprzedaży samochody VW i Audi i przystąpił do prac nad nową gamą własnych modeli. Goście salonu motoryzacyjnego w Barcelonie w 1991 roku mogli jako pierwsi zobaczyć liftbacka Toledo zaprojektowanego przez Giugiaro, opracowanego w całości z wykorzystaniem technologii VW.
W październiku 1993 zapadła decyzja o zamknięciu fabryki w Barcelonie. Pozostawiono tam jedynie biura i prasy do produkcji komponentów, zaś montaż Toledo przeniesiono do Martorell. Zamknięcie symbolicznego zakładu wzbudziło niezadowolenie i protesty związków w stopniu zagrażającym przyszłości Seata. VW wyraził gotowość zainwestowania 130 miliardów peset w ratowanie firmy, pod warunkiem, że do akcji przyłączy się rząd. 22 lutego 1993 roku król Hiszpanii Juan Carlos oraz nowy szef koncernu Volkswagena dr Ferdinand Piëch zainaugurowali działalność fabryki w Martorell. Jako pierwsze z linii produkcyjnych zjechały Ibizy drugiej generacji i sedany Cordoba.
Produkcję zaprezentowanej w 1995 roku Alhambry oraz bliźniaczych VW Sharana i Forda Galaxy zlokalizowano w Portugalii. Była to pierwsza fabryka Seata poza Hiszpanią. W 1996 roku na rynku pojawiły się kolejne modele oparte na udanej Ibizie - dwudrzwiowa Cordoba SX oraz van Inca. W kolejnym roku wprowadzono pierwszą sportową Ibizę Cupra, miejską Arosę oraz kombi Cordoba Vario. Seat Sport odniósł natomiast trzy kolejne zwycięstwa w Rajdowych Mistrzostwach Świata w kategorii pojazdów z silnikami do 2 litrów w latach 1996-1998.
Dynamiczna linia jako element stylistyczny SEAT-a została wprowadzona przez nowego głównego projektanta marki Waltera da Slivę po raz pierwszy w prototypach Salsa i Tango. Pojawiły się kolejne wersje Leona (150 KM TDI, Cupra, Cupra R i FR), Alhambra i Arosa przeszły facelifting, wprowadzono trzecią generację Ibizy i drugą generację Cordoby, a Seat Sport zaoferował limitowaną serię modelu Ibiza Cupra R. Po wygraniu Rajdu Niemiec Cordobą WRC Seat wycofał się z tej imprezy, ale wrócił na hiszpańskie tory organizując pierwszy Supercopa Leon w 2002 roku. Przyjęto także nowy slogan, nawiązujący do śródziemnomorskiego rodowodu marki: autoemocion.
W 2003 roku firma postanowiła ponownie przystąpić do rywalizacji na arenach sportowych. Zgłosiła model Toledo Cupra do Europejskich Mistrzostw Samochodów Turystycznych (ETCC). Po dwóch edycjach rozegranych w 2004 i 2005 impreza nabrała charakteru globalnego, zamieniając się w WTCC. Kierowcy Seata startowali początkowo samochodami Toledo Cupra, ale w połowie sezonu zastąpiono je nowym Leonem. Już pierwsze wyniki były znakomite (3. miejsce w 2006 i 2 miejsce w 2007 roku), a w 2008 i 2009 roku Leon TDI zdobył tytuły w klasyfikacji kierowców i producentów. Hiszpańskiej marce jako pierwszej udało się zdobyć tytuł mistrza świata samochodów turystycznych, korzystając z pojazdów napędzanych silnikami Diesla.
Dzisiaj barcelońska centrala Seata zatrudnia około 11 000 osób, a kolejne 1300 pracuje w firmowym ośrodku badawczo-rozwojowym. Od 1953 roku firma wyprodukowała ponad 16 milionów aut, z czego 320 tys. przypada na rok 2012. Hiszpańska marka znajduje się właśnie na kolejnym życiowym zakręcie - jeszcze w połowie ubiegłej dekady sprzedawała ponad 400 tys. aut rocznie. Jak mówi James Muir, szef Seata, dla osiągnięcia trwałego sukcesu niezbędne jest podwojenie zeszłorocznego wyniku. Szczególnie duże nadzieje Hiszpanie wiążą z nowym Leonem, który jest oferowany nie tylko w wersji 3- i 5-drzwiowej, ale także jako kombi ST. W 2014 roku do gamy modelu dołączą usportowione wersje Cupra. W planach jest także crossover konkurujący z Nissanem Qashqaiem, zbudowany na tej samej co Leon platformie modułowej MQB.
msob
