Tajemnicze oznaczenia olejów

Podział olej mineralny/półsyntetyczny (semisyntetyczny)/syntetyczny to dopiero początek. Różnice między typi typami olejów większość kierowców zna, wie również, że nie zaleca się zmiany typu (jest to możliwe, ale zwykle używa się tego samego typu oleju, który znajduje się w silniku).

Na opakowaniu oleju znajdziemy jednak jeszcze inne oznaczenia. Każdy olej opisany jest jakościowo i lepkościowo. W użyciu są dwie normy opisu jakości (API i ACEA) oraz jedna - lepkościowa (SAE). Na początek wyjaśnijmy tę ostatnią.

Norma SAE została opracowana przez Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Samochodowych i określa w jakich zakresach temperatur olej będzie spełniał swoje zadanie (czyli podoła odpowiedniemu smarowaniu elementów ruchomych silnika). Norma wyróżnia sześć klas olejów letnich i tyle samo - zimowych. Z tego względu stosowane obecnie oleje wielosezonowe określane są dwoma parametrami, zapis wygląda zwykle tak: XW-Y, gdzie X to klasa lepkości zimowa (W to skrót od Winter), a Y - letnia (określa lepkość w wysokich temperaturach). Niski parametr X oznacza, że olej będzie dobrze spisywał się w niskich temperaturach zewnętrznych, np. po rozruchu nie będzie zbyt gęsty i szybko dotrze do wszystkich elementów silnika. Najniższa możliwa wartość to 0W, powszechne są również oleje 5W (np. Castrol Edge 5W-30) i 10W.

Analogicznie, drugi parametr opisuje zdolność oleju do zachowania filmu olejowego w wysokich temperaturach. Wartości wysokie to 40 i 50, a najwyższa wartość dostępna w powszechnie stosowanych olejach wynosi 60.

Prosty wniosek, że najlepszy byłby olej 0W-60. Niestety, akurat takiego w handlu nie znajdziemy, bowiem nie da się połączyć ognia z wodą. Stąd wybiera się oleje pośrednie, np. 5W-30 (np. Castrol Edge), 15W-40 czy 10W-60 (do samochodów z wysilonymi silnikami lub używanych do sportu, np. przeznaczony dla BMW z serii M olej Castrol EDGE Professional TWS 10W-60).

Warto dodać, że producenci nie mogą dowolnie żonglować parametrami lepkościowymi. Najlepszymi (0W-40, 5W-50, 10W-60) cechują się oleje syntetyczne, oleje półsyntetyczne występuj zwykle w parametrach 10W-40. Oleje mineralne zwykle cechują się gorszymi właściwościami w niskich temperaturach, stąd występują w specyfikacji 15W-40, maksymalnie 15W-50.

Lepkość to jedno, a drugie to klasa jakościowa oleju. Tę ostatnią opisują aż dwie normy: amerykańska API (opracowana przez Amerykański Instytut Naftowy) i europejska ACEA (autorstwa Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Silników). Na opakowaniu dobrego oleju znajdziemy oznaczenia wg obu norm, te niższej jakości ocenione są tylko wg ACEA.

Norma europejska ACEA obejmuje tylko nowe oleje wysokiej jakości i składa się z oznaczeń literowych A, B, C i E. Określają one przeznaczenie oleju: A - to silników benzynowych, B - do wysokoprężnych, C - obniżające emisję spalin tzw. "Low SAPS" (mniej dodatków, stosuje się np. w silnikach z filtrami DPF) i E - do wysokoprężnych silników w samochodach ciężarowych.

Po oznaczeniu literowym pojawia się cyfra w zakresie 1-5, przy czym wyższa cyfra w zakresie 1-3 oznacza wyższą jakość. Oznaczenie 4 zarezerwowano dla olejów przeznaczonych do samochodów z bezpośrednim wtryskiem paliwa, a 5 - dla olejów "eko", które wydłużają przebiegi między wymianami (silniki benzynowe - A5) i obniżają zużycie paliwa (diesle - B5).

Przykładowo więc oznaczenie A3/B3 oznacza olej wysokiej jakości, który można stosować zarówno w silnikach benzynowych, jak i wysokoprężnych.

Z kolei amerykańska norma API wyróżnia tylko dwa typy olejów: S - dla silników benzynowych i C - dla diesli. Jakość określają nie cyfry, ale litery, w zakresie od A do N w przypadku olejów do silników benzynowych (przy czym nie spotyka się już na rynku w specyfikacji niższej niż SJ) i do I - dla silników wysokoprężnych (w praktyce występują od CF do CI). Podobnie jak w przypadku normy ACEA, w tym wypadku również im dalsza litera alfabetu tym lepsza jakość oleju. Analogicznie, olej najwyższej jakości przeznaczony do silników wysokoprężnych i benzynowych oznaczony będzie SN/CI.

W teorii wybór dobrego oleju silnikowego nie jest więc sprawą prostą. Jednak właściciele samochodów popularnych marek mogą pójść drogą na skróty i wybrać olej rekomendowany przez producenta samochodu. Np. Castrol od lat współpracuje z czołowymi producentami samochodów, co pozwala na opracowanie olejów dopasowanych do potrzeb konkretnych silników. Właściciele samochodów Volkswagen, Audi, Seat, Skoda, BMW, Mini, Jaguar, Land Rover i Ford mogą wybrać oleje z serii Castrol Professional (np. Castrol EDGE Professional LongLife III 5W-30) i nie zawracać sobie głowy normami lepkościowymi jakościowymi...