Euro ekorozwój

Sieć Natura 2000 nie jest hamulcem rozwoju infrastrukturalnego i przemian gospodarczych w Polsce. Realizacja projektów drogowych na terenie objętym europejską ochroną wymaga jednak szczególnej troski o przyrodę.

Czym jest sieć Natura 2000?

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 to nowoczesna forma ochrony środowiska w skali wykraczającej poza terytorium jednego kraju. Jej celem jest ochrona rzadkich i unikatowych gatunków roślin i zwierząt, a także różnorodności biologicznej Europy. Natura 2000 została powołana do życia dwiema unijnymi dyrektywami: tzw. Ptasią (dotyczy ochrony gatunków ptaków) oraz Siedliskową (dotyczy ochrony dzikiej fauny i flory, a także obszarów ich występowania). Zapisy europejskich aktów zostały przeniesione do prawa polskiego na mocy Ustawy o ochronie przyrody z kwietnia 2004 r.

Po co tworzyć nowe formy ochrony, skoro istnieją parki narodowe i krajobrazowe?

Przyroda nie zna granic państwowych. Sieć Natura 2000 zakłada dążenie do stworzenia wspólnej wartości przyrodniczej całej Europy. Stanowi formę ochrony środowiska, uzupełniającą klasyczne rezerwaty. Już dziś Natura 2000 objemuje swym zasięgiem ok. 700 000 km?, co stanowi blisko 20 proc. powierzchni krajów członkowskich Unii Europejskiej, a proces włączania do niej obszarów nie został jeszcze zakończony. To, ile powierzchni danego kraju zostanie objętych siecią zależy od stopnia unikatowości przyrody, jej kondycji oraz odpowiedniej dokumentacji. W czołówce znajduje się Słowenia, której aż 35 proc. powierzchni zostało włączonych do Natura 2000. Polska lokuje się w połowie stawki z 20 proc. obszaru kraju w sieci.

Czy na terenach Natura 2000 można budować drogi szybkiego ruchu?

Wbrew powszechnemu przekonaniu o zakazie działalności gospodarczej na terenach Natura 2000, realizacja inwestycji drogowych na tych obszarach jest możliwa. Dyrektywy Ptasia i Siedliskowa zobowiązują państwa członkowskie do niepogarszania stanu siedlisk gatunków chronionych, a także zaburzania integralności obszaru. Jeśli zatem jest to możliwe, powinno wybierać się taki przebieg planowanych dróg, by omijały chronione kompleksy. Jeśli jednak nie ma alternatyw, a nadrzędny interes publiczny wymaga realizacji danej inwestycji, można budować na terenach włączonych do sieci Natura 2000. Konieczna jest jednak wówczas kompensacja przyrodnicza. Rekompensowanie strat w przyrodzie ma na celu łagodzenie negatywnego wpływu na środowisko i zapewnienia właściwego funkcjonowania sieci Natura 2000.

Jakie działania muszą podjąć drogowcy, by zrekompensować straty przyrodnicze powstałe na terenach Natura 2000?

Zgodnie z przepisami prawa są to w szczególności roboty budowlane, roboty ziemne, rekultywacja gleby, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności, prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych.

Co możemy zyskać włączając polskie rezerwaty do sieci Natura 2000?

Obszary objęte siecią Natura 2000 stanowią olbrzymi potencjał dla rozwoju turystyki proekologicznej. Obcowanie z przyrodą to coraz chętniej wybierana przez Europejczyków forma spędzania wolnego czasu. Na terenach chronionych mogą rozwijać się formy gospodarowania przyjazne środowisku; ich wdrożenie Unia Europejska dotuje do wysokości nawet 85 proc. wartości inwestycji.

Komisja Europejska inwestuje miliardy euro w rozwój polskiej infrastruktury. Najwięcej wydaje na budowę dróg.

Co to jest Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko?

To największy w historii Unii Europejskiej program przyjęty przez Komisję Europejską w 2007 roku. Jego celem jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i poszczególnych jej regionów za sprawą budowy infrastruktury technicznej, dbając jednocześnie o środowisko naturalne, zdrowie obywateli, rozwijanie spójności terytorialnej oraz zachowanie tożsamości kulturowej. Projekty w ramach programu współfinansowane są z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności.