11 metrów pod dnem rzeki. To najdłuższa taka przeprawa w Polsce

Budowa tunelu miała zakończyć się we wrześniu 2022 r., ale finalnie zakończenie inwestycji przesunięto aż na czerwiec ubiegłego roku. Cały projekt zajął więc 5 lat, ale warto było czekać, bo efekt jest imponujący. Przeprawa ma w sumie 3,2 km długości, na sam tunel przypada około 1,5 km. W najgłębszym miejscu znajduje się on 11metrów pod dnem Świny i aż 37,5 m pod powierzchnią tereny. To najdłuższy podwodny tunel w Polsce. Do jego powstania wykorzystano przetransportowane z Chin urządzenie TBM (Tunnel Boring Machine - ang. maszyna drążąca tunel), ważące przeszło 3120 ton, mające długość 105 m i 13,4 m średnicy. Maszyna ruszyła do pracy w marcu 2021 r. na wyspie Uznam i przewiercała się pod dnem Świny na wyspę Wolin. 

Do budowy tunelu użyto 6820 tubingów, czyli pojedynczych elementów prefabrykowanych tworzących obudowę, taki pierścień waży do 100 ton. Każdy pierścień składa się z 8 tubingów, razem tych pierścieni jest 785. Całkowita ilość urobku z tunelu wyniosła 400 000 m3, użyto 11 000 ton stali i 100 000 m3 betonu. Co ważne, z urobku zbudowano atrakcję dla mieszkańców. Przy ulicy Karsiborskiej powstaje tzw. górka rekreacyjno-wypoczynkowa, na której zaplanowano pumptrack, tor treningowy do biegów z przeszkodami OCR i wybieg z torem przeszkód dla małych i dużych psów. 

Inwestycja została sfinansowana głównie przez Unię Europejską i miasto Świnoujście. Wybudowanie tunelu kosztowało 913,8 mln złotych, z czego aż 775 mln zł trafiło do wykonawców z budżetu unijnego.

Prezydent Świnoujścia, Janusz Żmurkiewicz, nie ma wątpliwości, że to inwestycja, której miasto potrzebowało już dawna.

Przejazd przez nową przeprawę, łącznie z drogami dojazdowymi nie powinien zająć więcej niż 5 minut. A jakie zasady obowiązują w tunelu?

Tunel pod Świną ma tylko jedną nawę – mówimy więc o jednej jezdni z dwoma pasami ruchu, każdy w przeciwnym kierunku. Każdy pas ruchu ma 3,5 metra szerokości i towarzyszy mu 2-metrowy pas awaryjny. W efekcie szerokość jezdni to 11 metrów. Odpowiednie znaki przypominają, że w tunelu obowiązuje ograniczenie prędkości do 50 km/h oraz zakaz wyprzedzania, o czym informują stosowne znaki pionowe i poziome. 

To limit, którego nie warto przekraczać – cały tunel jest objęty systemem odcinkowego pomiaru prędkości. Bazując na pomiarze czasu przejazdu pomiędzy początkiem i końcem monitorowanej trasy, wyliczy średnią prędkość pojazdu. Średnia prędkość przekraczająca 50 km/h oznaczać będzie mandat. System działa w ramach CANARD (Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym), czyli komórki organizacyjnej Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego. Jak się jednak okazuje, problem z prędkością w tym miejscu jest zupełnie inny. Jadąc 50 km/h tunel pokonuje się w ok. 2 minuty. Dla kierowców to zbyt szybko - wielu podziwia wnętrze tej konstrukcji i redukuje prędkość do 30 km/h. 

W tunelu, poza sytuacjami absolutnie awaryjnymi, obowiązuje zakaz zatrzymywania się. Nawet w przypadku usterki należy dążyć do wyjechania z tunelu, by nie stwarzać zagrożenia i nie doprowadzić do zakorkowania przeprawy. Jeżeli doszło do awarii uniemożliwiającej dalszą jazdę, należy zatrzymać się jak najbliżej prawej krawędzi jezdni wykorzystując pobocze. Pomoc można wezwać łącząc się z kolumny alarmowej oznaczonej piktogramem SOS. W tunelu nie można cofać i zawracać, choć już pierwszego dnia po otwarciu znaleźli się śmiałkowie, którzy postanowili złamać ten przepis.

Z tunelu nie mogą korzystać rowerzyści ani piesi – dla nich przygotowano autobus komunikacji miejskiej z rozwiązaniem pozwalającym na przewóz rowerów na specjalnych przyczepkach. Przez tunel nie mogą również przejeżdżać pojazdy z towarami niebezpiecznymi (dla nich pozostawiono możliwość korzystania z promów). 

Sam tunel wyposażony został w szereg systemów bezpieczeństwa. Posiada system wentylacji, który dba o odpowiednią jakość powietrza w tunelu podczas jego użytkowania, a w sytuacji awaryjnej – o oddymianie. W centralnej części tunelu zamontowano system zraszaczy, który ma ograniczyć skutki ewentualnego pożaru. W całym tunelu jest też instalacja hydrantowa, z której będą mogli skorzystać strażacy. W niszach SOS znajdują się gaśnice i telefony łączności alarmowej umożliwiające bezpośredni kontakt z centrum obsługi tunelu. Elementem wyposażenia obiektu jest również system nagłośnieniowy, przez który mogą być nadawane komunikaty i polecenia, do których należy się bezwzględnie stosować. Komunikaty mogą być również nadawane na częstotliwościach FM (stacji radiowych) aby były słyszane w pojazdach. 

Tunel objęty został systemem monitoringu, zarówno w głównej nawie, jak i w przestrzeniach ewakuacyjnych. Systemy bezpieczeństwa dysponują również szeregiem czujników: dymu, wzrostu temperatury czy zanieczyszczeń powietrza. Całość jest sterowana z centrum obsługi tunelu, które znajduje się po stronie wyspy Uznam. 

W razie potrzeby w tunelu włącza się oświetlenie awaryjne koloru czerwonego, a system nagłośnieniowy nadaje sygnał alarmowy i komunikaty głosowe, do których trzeba się bezwzględnie stosować. Zgodnie z wymogami, w sytuacji alarmowej pojazdy należy zatrzymać przy prawej krawędzi, tak aby zapewnić korytarz dojazdu dla służb. W wypadku wystąpienia pożaru, trzeba jak najszybciej opuścić tunel korzystając z galerii ewakuacyjnej pod jezdnią, do której prowadzą dwa zejścia z poziomu jezdni znajdujące się w odległościach około 600-700 metrów od wlotów do tunelu. Zejścia te dzieli dystans ok. 500 metrów. Galeria ewakuacyjna prowadzi do klatek schodowych, umieszczonych przy wlocie i wylocie z tunelu, umożliwiających wyjście na powierzchnię. Do tych klatek schodowych można również wejść z poziomu jezdni. Na całej długości tunelu są oznaczenia pokazujące odległość do wyjścia awaryjnego, należy skierować się do najbliższego. 

Z tunelu pod Świną korzysta średnio 16-17 tys. aut dziennie, choć zdarzają się i dni, gdy przejeżdża przez niego przeszło 20 tysięcy samochodów. Biorąc pod uwagę wielogodzinne kolejki, z jakimi wcześniej musieli mierzyć się w sezonie letnim mieszkańcy i turyści czekający na prom, otwarcie tunelu diametralnie zmieniło warunki podróżowania między wyspami Uznam i Wolin.