Policjant chce przeszukać auto? Zadaj jedno pytanie, a pokrzyżujesz mu plany

Teoretycznie przeszukanie samochodu to czynność niestandardowa, a policjant do jej przeprowadzenia musi mieć konkretny powód. Zwykle jest to podejrzenie, że kierowca lub pasażer popełnili czyn zabroniony, taki jak przewożenie broni, niedozwolonych substancji lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa. W praktyce "podejrzeniem" może być wszystko, więc policjant może przeszukać auto kiedy tylko chce.

Zawsze jednak przed rozpoczęciem przeszukania, funkcjonariusz powinien podać powód oraz podstawę prawną na żądanie kierowcy. Dodajmy, że przeszukanie powinno być czynnością stanowiącą część postępowania karnego i wykonywaną na polecenie sądu lub prokuratora. Przepisy dają jednak możliwość przeprowadzenia takiej kontroli bez postanowienia powyższych organów na podstawie art. 15 ust. 1 pkt. 5 ustawy o policji:

Policjanci wykonując czynności, o których mowa w art. 14, mają prawo dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunków w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary lub w celu znalezienia:

• broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów mogących służyć do popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary lub
• przedmiotów, których posiadanie jest zabronione, lub mogących stanowić dowód w postępowaniu prowadzonym w związku z realizacją zadań, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1, 2, 3a, 4, 4a, 6 i 7, oraz przepisów innych ustaw określających zadania Policji lub
• przedmiotów podlegających przepadkowi w przypadku uzasadnionego przypuszczenia posiadania przez osobę broni lub takich przedmiotów lub uzasadnionego przypuszczenia ich użycia do popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary
• na zasadach i w sposób określony w art. 15d i art. 15e

Cytowana ustawa daje policjantowi prawo do arbitralnego podjęcia decyzji o zasadności przeprowadzenia przeszukania. Kontrolowany kierowca nie może się temu sprzeciwić, ani w żaden sposób utrudniać. Możemy natomiast "przekonać" funkcjonariusza do zmiany zdania, powołując się na odpowiednie procedury.

Kierowca ma bowiem prawo zażądać sporządzenia protokołu z przeszukania. Przygotowanie takiego dokumentu jest czasochłonne - muszą się tam znaleźć informacje o dacie i miejscu przeszukania, jego przyczynie, a także dokumentować każdą czynność podjętą przez funkcjonariusza. Protokół powinien zawierać spis znalezionych przedmiotów oraz wszystkie podjęte czynności. Jeśli policjant nie ma naprawdę dobrego powodu, żeby przeprowadzić przeszukanie, jest spora szansa, że je sobie daruje.

Jeśli tego jednak nie zrobi i dojdzie do przeszukania, taki protokół, który po zakończeniu czynności możemy przeczytać i podpisać, jeśli nie mamy do niego zastrzeżeń. Jest on o tyle ważny, że może nam się potem przydać.

Nie możemy zabronić policjantowi przeszukania naszego pojazdu, ale możemy po fakcie złożyć skargę na jego zachowanie. Do tego właśnie przyda nam się protokół z przeszukania. Na złożenie takiego zażalenia mamy 7 dni od momentu przeprowadzenia czynności. Dokument składa się do sądu rejonowego za pośrednictwem jednostki policji właściwej dla miejsca, w którym doszło do przeszukania pojazdu.

Przypomnijmy na końcu, że chociaż kierowców najczęściej kontrolują policjanci z drogówki (do tego zostali powołani), ale nie tylko oni mają takie uprawnienia.

Kontrolować kierowców mogą funkcjonariusze:

• Centralnego Biura Śledczego, Służby Celnej, 
• Straży Granicznej 
• Żandarmerii Wojskowej 
• Centralnego Biura Antykorupcyjnego 
• Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego 
• Służby Leśnej (w pobliżu lasu, gdy zachodzi podejrzenie nielegalnej wywózki drewna)

***