Junak, czyli polski harley
Prace nad junakiem podjęto w 1952 roku w Biurze Konstrukcyjnym Przemysłu Motoryzacyjnego.
Zespołem konstruktorów kierował mgr inż. Jan Ignatowicz, ale nad silnikiem pieczę trzymał inż. Krzysztof Wójcicki, a nad podwoziem - inż. Stefan Poraziński.
W 1954 roku zbudowano prototyp, w połowie 1955 roku zdecydowano, że motocykl będzie produkowany. Produkcję jednocylindrowego, czterosuwowego silnika o pojemności 350 cm3 ulokowano w WSM w Łodzi, a montaż główny - w WSM w Szczecinie (od 1958 do 1965 roku zakład ten nosił nazwę Szczecińska Fabryka Motocykli).
W 1957 ruszyła produkcja seryjna, która trwała zaledwie osiem lat. W tym czasie wypuszczono trzy podstawowe modele: M07 i M10 oraz użytkowego trójkołowca B20 ze skrzynią ładunkową z tyłu.
Junak na początku kosztował 13,5 tys. zł, dwa razy więcej niż WFM-ka, ale popyt na niego był tak duży, że cena wzrosła do 20 tys. zł.
Na przełomie roku 1960/61 pojawił się zmodernizowany junak M20, z obudowanym reflektorem, wzmocnionym silnikiem i głęboko tłoczonymi błotnikami, które wytwarzała FSO. W 1962 roku świętowano zjazd z taśmy 50-tys. motocykla, a SFM osiągnęła zdolność produkcyjną 20 tys. pojazdów rocznie.
Chciano produkować nowe odmiany użytkowe i nikt nie spodziewał się, że za trzy lata junak zniknie z taśmy, a zakład zostanie przekształcony w fabrykę mechanizmów kierowniczych do PF 125p.
No cóż, junak nie pasował do siermiężnej rzeczywistości. Był zbyt elitarny. W 1965 roku wstrzymano produkcję. Ogółem powstało 91 400 Junaków, w tym 2500 trójkołowców B20, oraz około 8500 wózków bocznych typu WB-1. Szczeciński motocykl szybko stał się pojazdem kultowym, "polskim harleyem".
Zbigniew D. Skoczek
