Audi świętuje 40 lat napędu quattro

Do końca roku 2019, koncern z Ingolstadt wyprodukował 10 448 406 aut z napędem na cztery koła, w tym 804 224 w samym tylko roku 2019. Prawie 45% wszystkich modeli Audi zbudowanych w 2019 r. było wyposażonych w quattro. Ten Układ napędowy można znaleźć w każdej serii modelowej za wyjątkiem miejskiego A1. Wszystkie duże i mocne wersje pojazdów, jak również wszystkie modele S i RS, moc swoich jednostek napędowych przenoszą na drogę za pośrednictwem wszystkich czterech kół.

Napęd quattro 2.0: elektryczna funkcja torque vectoring

Teraz Audi prezentuje kolejny etap rozwoju napędu na cztery koła. W prototypach Audi e-tron S i e-tron S Sportback, napędowi quattro towarzyszyć będzie elektrycznie sterowany torque vectoring — selektywny rozkład momentów napędowych pomiędzy kołami. Proces ten trwa zaledwie kilka milisekund i może też włączać wysoki moment obrotowy, dzięki czemu pojazdem tym można pokonywać zakręty tak samo energicznie jak samochodem sportowym. Audi to pierwszy producent w segmencie premium, który stosuje tu technikę wykorzystania trzech silników elektrycznych i będzie ją wdrażał do produkcji seryjnej.

Z uwagi na skupienie się przede wszystkim na wydajności, oba elektryczne SUV-y zazwyczaj wykorzystują tylko tylny silnik elektryczny. Jeśli jednak kierowca zażąda więcej mocy niż może zapewnić silnik tylnej osi, błyskawicznie załącza się silnik osi przedniej. Odbywa się to także predyktywnie, jeszcze zanim przy śliskiej nawierzchni lub podczas pokonywania zakrętów nastąpi poślizg albo samochód stanie się podsterowny, czy też nadsterowny. Wynikiem takiego działania jest wyjątkowa precyzja prowadzenia pojazdu. Sposób prowadzenia może być zmienny — od niezwykle stabilnego po sportowe - a zmieniać go można za pośrednictwem systemów regulacji zawieszenia.

Wersje mechanicznego układu napędowego quattro

Cechą wspólną wszystkich modeli z quattro jest sposób współpracy układu z selektywnym rozkładem momentów napędowych między kołami — funkcją oprogramowania elektronicznego systemu stabilizacji toru jazdy, który poprawia właściwości jezdne na granicy przyczepności, delikatnie przyhamowując koła w odpowiednich momentach.

W modelach z silnikiem montowanym wzdłużnie z przodu, stosuje się dwa różne rozwiązania techniczne, zależne od montowanej w danym modelu skrzyni biegów. Sercem stałego napędu na cztery koła quattro współpracującego z automatyczną skrzynią biegów tiptronic jest czysto mechaniczny, samoblokujący, międzyosiowy mechanizm różnicowy. Podczas normalnej jazdy przenosi on nieco więcej momentu na oś tylną, ale w razie potrzeby może skierować nawet 70% momentu na oś przednią lub nawet 85% na oś tylną. Napęd quattro z techniką ultra — montowany w modelach z automatyczną skrzynią biegów S tronic lub z przekładnią manualną — wykorzystuje układ dwusprzęgłowy. Oznacza to, że jego jednostka sterująca może w razie potrzeby w ułamkach sekund przenieść siły napędowe z osi przedniej na wszystkie cztery koła, w wielu przypadkach z wyprzedzeniem. W porównaniu z napędem stałym, nie ma tu różnic w zakresie przyczepności i dynamiki jazdy.

Kompaktowe modele Audi z silnikami montowanymi poprzecznie wykorzystują hydrauliczne sprzęgło wielopłytkowe, dla lepszego podziału obciążeń między osiami montowane na końcu wału napędowego, przed mechanizmem różnicowym tylnej osi. W wielu modelach sterowanie sprzęgłem jest tak dynamiczne, że może ono przenieść część momentu obrotowego z osi przedniej na tylną gdy tylko samochód zacznie wchodzić w zakręt. W sprzęgło wielopłytkowe wyposażone jest również Audi R8 — auto sportowe z silnikiem montowanym centralnie. W tym przypadku jest ono montowane na osi przedniej. W razie potrzeby przenosi moment obrotowy z kół tylnych na przednie.

40 lat quattro: kamienie milowe

W roku 1980 na Międzynarodowym Salonie Samochodowym w Genewie po raz pierwszy pokazano Audi quattro. Prezentacja tego przełomowego modelu oznaczała wprowadzenie do samochodów osobowych napędu na cztery koła, który był lekki, kompaktowy, wydajny i pozbawiony naprężeń. Była to na ówczesne czasy absolutna nowość w tym segmencie pojazdów. Koncepcja quattro od samego początku świetnie się nadawała do samochodów sportowych, a jednocześnie również do aut produkcji seryjnej. Oryginalne quattro o mocy 200 KM pozostawało w gamie modelowej Audi aż do roku 1991, przechodząc po drodze kilka technicznych modyfikacji. W 1984 r. dodano ekskluzywny wariant Sport quattro o mocy 306 KM. W 1986 r. blokowany ręcznie międzyosiowy mechanizm różnicowy, który od samego początku był montowany w oryginalnym quattro, zastąpiono mechanizmem różnicowym typu Torsen, który mógł płynnie rozdzielać momenty napędowe.

W kolejnych latach marka kontynuowała udoskonalanie techniki quattro. Pierwszy model Audi TDI ze stałym napędem na cztery koła pojawił się w 1995 r. W roku 1999 napęd 4x4 (dołączany, ze sprzęgłem) zastosowano w seriach modelowych A3 i TT, czyli w segmencie pojazdów kompaktowych. Kolejny duży krok zrobiono w 2005 r., dzięki międzyosiowemu mechanizmowi różnicowemu z asymetrycznym, dynamicznym rozkładem mocy. W 2007 r. na przedniej osi Audi R8 pojawiło się sprzęgło wiskotyczne, a w kolejnym roku wprowadzono sportowy mechanizm różnicowy. quattro ultra dodano w 2016 r.

40 lat quattro: sukcesy sportowe

Marka Audi po raz pierwszy stanęła na starcie Rajdowych Mistrzostw Świata w roku 1981, a zaledwie sezon później zdominowała to wydarzenie. Zespół Audi zdobył tytuł mistrza w klasyfikacji producentów w 1982 r., a fiński kierowca Hannu Mikkola zdobył tytuł mistrza klasyfikacji kierowców w 1983 r. W 1984 r. marka Audi zdobyła oba tytuły, a mistrzem świata został Szwed Stig Blomqvist. W tym samym roku producent wprowadził do stawki model Sport quattro z krótszym rozstawem osi, a w 1985 r. Sport quattro S1 o mocy 476 KM. W 1987 r. Walter Röhrl pojechał po zwycięstwo w wyścigu górskim Pikes Peak (USA) specjalnie zmodyfikowanym modelem S1.

Następnie Audi przerzuciło się na wyścigi samochodów turystycznych. W 1988 r., samochodem Audi 200 zdobyło mistrzowskie tytuły w amerykańskiej serii wyścigów TransAm zarówno w klasyfikacji marek, jak i klasyfikacji kierowców, a w kolejnym roku osiągnęło duży sukces w serii IMSA GTO. W sezonie 1990/91 producent zgłosił duże V8 quattro do serii mistrzostw DTM (Deutsche Tourenwagenmeisterschaft), co zakończyło się zdobyciem dwóch tytułów mistrza klasyfikacji kierowców. Model A4 quattro Supertouring, w 1996 r. wziął udział w czterech mistrzostwach krajowych — i wszystkie je wygrał. Dwa lata później, europejscy organizatorzy mocą nowych uregulowań, prawie całkowicie wyeliminowali napęd na cztery koła z wyścigów samochodów turystycznych.

Kolejne wyścigowe Audi z napędem na cztery koła - hybrydowe Audi R18 e-tron quattro - stanęło na torze w roku 2012. Tu rozwiązanie quattro było jeszcze inne. Silnik spalinowy V6 TDI napędzał tylne koła, podczas gdy akumulator koła zamachowego dostarczał odzyskaną energię do dwóch silników elektrycznych na osi przedniej. Samochód wykorzystywał układ napędowy quattro chwilowo, podczas przyspieszania. Jego bilans wygranych robi duże wrażenie: trzy zwycięstwa łączne w 24-godzinnym wyścigu Le Mans oraz po dwa tytuły mistrzowskie dla kierowców i marki w World Endurance Championship (WEC).

40 lat quattro: ciekawostki

Możliwości quattro prezentowano także przy okazji reklam telewizyjnych i kampanii reklamowych. W roku 1986, zawodowy kierowca rajdowy Harald Demuth, wjechał modelem Audi 100 CS quattro w górę skoczni narciarskiej w fińskim kurorcie Kaipola. Mistrz torów wyścigowych, Szwed Mattias Ekström dokonał podobnego wyczynu w 2019 r. samochodem Audi e-tron quattro wyposażonym w trzy silniki elektryczne — wjechał po najbardziej stromym odcinku toru narciarskiego Streif w Kitzbühel, pokonując stok o nachyleniu dochodzącym miejscami nawet do 85%.